عبدالاحد غیبی؛ رحمت پورمحمد؛ ناصر شفیعی
چکیده
اگر ابن مالک را به عنوان حلقهای از زنجیرۀ به هم پیوستة تاریخ نحو مورد ارزیابی قرار دهیم، او را جزو آخرین حلقههای زنجیرۀ علمای تحلیلگر و نحویان صاحب رأی خواهیم یافت؛ چرا که در روزگار وی، دیگر عصر ...
بیشتر
اگر ابن مالک را به عنوان حلقهای از زنجیرۀ به هم پیوستة تاریخ نحو مورد ارزیابی قرار دهیم، او را جزو آخرین حلقههای زنجیرۀ علمای تحلیلگر و نحویان صاحب رأی خواهیم یافت؛ چرا که در روزگار وی، دیگر عصر پیریزی اصول نحو سپری شده بود و نحویان، چندان حرف تازهای برای گفتن نداشتند،اما بحث دربارة رویکردهای جدید نحوی ابن مالک، از آن جهت اهمیت دارد که او از سویی به جهت قدرت اجتهادی و تسلطی که بر مسائل نحوی داشت تا حد امکان توانست آرای نحوی مکاتب سه گانۀ بصره، کوفه و بغداد را جمع نماید و دامنۀ اختلافات بر سر مسائل نحوی را کوتاه کند و از سوی دیگر به واسطۀ قوۀ حافظه و آگاهی وسیعی که بر لغت، کلام عرب و قراءات شاذ و نادر داشت، توانست با تکیه بر نقل و سماع، در مسائل نحوی به نتایج بصریان برسد. بررسی روش نحوی ابن مالک از بعد سومی نیز حائز اهمیت است؛ چرا که او در انتخاب شواهد نحوی، علاوه بر آیات قرآنی و اشعار کهن از احادیث نبوی نیز کمک گرفت، حال آنکه میان نحویان در اینکه آیا حدیث میتواند شاهد نحوی باشد یا خیر، اختلاف نظر وجود داشت.