ابوالحسن امین مقدسی؛ مهدیه قیصری
چکیده
چکیده «رؤیا» از جمله اصطلاحات اساسی در نقد ادبی و تعریف شعر نو به شمار میرود که تحت تأثیر مکاتب غربی یا تصوّف به این حوزه وارد شد. امروز شاعر نوپرداز عرب نه تنها از ساختارها و چارچوب های از پیش تعیین ...
بیشتر
چکیده «رؤیا» از جمله اصطلاحات اساسی در نقد ادبی و تعریف شعر نو به شمار میرود که تحت تأثیر مکاتب غربی یا تصوّف به این حوزه وارد شد. امروز شاعر نوپرداز عرب نه تنها از ساختارها و چارچوب های از پیش تعیین شده پیروی نمی کند؛ بلکه در صدد است تا خیال را در آزادی کامل رها سازد و زبان را شکوفایی دو چندان بخشد و آن را از منطق عقل و سیطره سنت ها و قراردادها بیرون سازد؛ از این رو به جهان رؤیا پا می نهد تا به واسطه آن، در دریافتهای خود از جهان بیرون به جهانی ماورایی قدم نهد و تصاویر و رمزهایی عرضه دارد که تاویلهای بسیار دارد و دریافت یک معنا از آن ممکن نیست. بررسی اصطلاح رؤیا از آن جهت ضرورت دارد که تحولی بزرگ در اصول نگارش شعر نوی عرب بر جای گذاشت. به نظر می رسد از میان شاعران نوپرداز عرب، أدونیس به خوبی توانسته است ضمن بکارگیری این اصطلاح در نقد ادبی، زبان شعر خود را به شیوههای نگارش رؤیا بسیار نزدیک کند. مقاله حاضر که به شیوه توصیفی ـتحلیلی نگاشته شده در صدد است تا ضمن معرفی اصطلاح "رؤیا" در نقد ادبی معاصر، تکنیکهای بکاربستن نگارش "رؤیا" را در شعر ادونیس مورد واکاوی قرار دهد و نشان دهد ادونیس با تأثیرپذیری از میراث صوفیه و بکارگیری روشهایی در تاویل متن چون عدم تعین در دلالت واژگان، و استفاده از شیوههایی در هنجار شکنی دستوری و آشنایی زدایی در تصاویر زبان شعر خود را به نگارش رؤیا یا همان نگارش صوفیانه نزدیک نماید.