اسحق رحمانی؛ شیوا متحد
چکیده
مدرنیته گرایش فکری و رفتاری به پدیدههای نو و کنار گذاشتن سنتهای قدیمیست. نوگرایی از ابتدای پیدایش در جوامع انسانی واکنشهای متعددی را به همراه داشت چراکه بر شکل زندگی انسانها تأثیر میگذاشت، ...
بیشتر
مدرنیته گرایش فکری و رفتاری به پدیدههای نو و کنار گذاشتن سنتهای قدیمیست. نوگرایی از ابتدای پیدایش در جوامع انسانی واکنشهای متعددی را به همراه داشت چراکه بر شکل زندگی انسانها تأثیر میگذاشت، ورود مدرنیته و مظاهر آن به کشورهای در حال توسعه، ازجمله جوامع ایرانی و عربی، تغییراتی در نگرش و کنشهای ساکنان این جوامع ایجاد کرد و سبب شد تا نوگرایی تقابلی آشکار با سنتهای حاکم بر این جوامع پیدا کند. جامعهشناشی ادبیات که به اثر ادبی بهعنوان سندی از تحولات جوامع مینگرد، سعی دارد رابطة دوسویه و ابعاد گوناگون رویارویی سنت و مدرنیته را در آثار ادبی شرح دهد. پژوهش حاضر دو رمان جزیرة سرگردانی از سیمین دانشور و ذاکرة الجسد از احلام مستغانمی را از دید جامعهشناسی انتقادی در چارچوب مکتب اروپای شرقی تحلیل نموده، تا تعامل و تأثیرات متقابل سنت و مدرنیته را در ادبیات دو جامعة ایرانی و عربی نشان دهد. در پایان روشن میشود که اگرچه ورود مدرنیته به هر دو جامعه همزمان بوده است، اما در رمان جزیرة سرگردانی، تقابل بیشتری را میان ارزشهای سنتی و مدرن میبینیم و در پایان پیروزی با مدرنیته است؛ حال آنکه در ذاکرة الجسد، سنتها همچنان تعیینکنندة مسیر شخصیتهای رماناند.