تورج زینی وند؛ سمیه صولتی
چکیده
در این نوشتار بر پایة روش تحلیلی ـ توصیفی و با استفاده از نقد جامعهشناسی نمایشی به بررسی داستانهای کوتاه الساقطة و من وراءالحجاب نوشتۀ ذنون ایوب (از نوگرایان ادبیات داستانی معاصر عراق) بر اساس نظریات ...
بیشتر
در این نوشتار بر پایة روش تحلیلی ـ توصیفی و با استفاده از نقد جامعهشناسی نمایشی به بررسی داستانهای کوتاه الساقطة و من وراءالحجاب نوشتۀ ذنون ایوب (از نوگرایان ادبیات داستانی معاصر عراق) بر اساس نظریات اروینگ گافمن (1922-1982) پژوهشگر کانادایی حوزة مطالعات جامعهشناسی و انسانشناسی) میپردازیم تا چگونگی لکهدارشدن هویت اجتماعی شخصیتهای داغ خورده در کنش متقابل با افراد سالم و توانمندی اجرایی آنان را بررسی کنیم. یافتههای پژوهش نشان می‌دهد که فاش شدن نابهنجاری داغخورده در داستان الساقطة سبب به حاشیه رفتن، عدم پذیرش، و افزایش شکاف بین وی و جامعه می‌شود که در پی آن شخص در موقعیتهای بحرانی قرار میگیرد؛ اما شخص داغ خورده در من وراءالحجابمیتواند با کنترل حریم پشت صحنه و پایبندی به نقش اجتماعیاش، راز خود را از دیگران پنهان دارد، و اجازه ندهد، هویت اجتماعیاش خدشهدار شود. افزون بر این، دیگر یافتههای این جستار بیانگر این است که علت داغ در هر دو داستان، دلبستن به عشقی ممنوعه است؛ رابطه سهام با احسان بدون رعایت ضوابط عرفی و اجتماعی در من وراء الحجاب و نیز ارتباط نامشروع زن روسپی با آدمهای هرزه در الساقطة، لذا برای تبیین این دو رویکرد، شیوۀ اجرای شخصیّتهای اصلی دو داستان، کنشها، هنجارشکنیها و چگونگی داغ خوردن و میزان توانمندی داغ خورده در برخورد با افراد مقبول جامعه، و واکنش اطرافیان آنها در قبال ننگ، براساس نظریة گافمن مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.
