جواد گرجامی؛ عادل آزاددل
چکیده
معناشناسی شناختی به رابطة میان تجربه، شناخت تجسّمیافته و معنا پرداخته و کارکرد تجربههای دریافتی انسان از جهان خارج و محیط اطراف را در فرآیند معناسازی مورد بررسی قرار میدهد. یکی از مبانی مهم در ...
بیشتر
معناشناسی شناختی به رابطة میان تجربه، شناخت تجسّمیافته و معنا پرداخته و کارکرد تجربههای دریافتی انسان از جهان خارج و محیط اطراف را در فرآیند معناسازی مورد بررسی قرار میدهد. یکی از مبانی مهم در معناشناسی شناختی، الگوی بدنمندی شناخت است که به موجب آن، تجربههای دریافتی بدن انسان به شکلگیری مفاهیمی شناختی در ذهن و جسمیّتیافتگیِ معانیِ شکل گرفته در آن منجر میشود. یکی از مفاهیم پربسامد در شعر حضرت علی(ع)، مفهوم فنای دنیوی است؛ بدین معنا که دنیا محل قرار نیست، بلکه محل گذر است. بر این اساس، امیرمؤمنان با کاربست طرحوارههای تصویری ـ حرکتی و الگوهای دوگانة آن (خطی – چرخشی) رابطة متناظری میان مفهوم انتزاعی فنای دنیوی و طرحوارههای یادشده برقرار کرده است. این مهم با طرح انگارههای متعدد در قالب گزارههایی تشبیهی، استعاری و کنایی در بافت معنایی شعر ایشان، نمود یافته است. این پژوهش سعی دارد تا با کاربست الگوی بدنمندی شناخت، نقش طرحوارههای حرکتیِ بهکار رفته در شعر آن حضرت را در انتقال مفهوم فنای دنیوی بررسی نماید. حاصل این پژوهش این است که کاربست طرحوارههای تصویری ـــــــــــ حرکتی در شعر امیرالمؤمنین از یکسو به جسمیّتیافتگی و عینیّتبخشی مفهوم انتزاعی فناپذیری انجامیده و از سوی دیگر به تثبیت آن در ذهن مخاطب کمک کرده است.