اباذر کافیموسوی
چکیده
ترجمه و تفسیر صحیح آیات قرآن، وابستگی شدیدی به رعایت اصول و قواعد ادبیات عرب دارد. یکی از این اصول، نکاتی است که جهت تشخیص مرجع ضمایر غایب، باید در نظر گرفته شود. ضرورت این مسأله آنگاه آشکار میشود که ...
بیشتر
ترجمه و تفسیر صحیح آیات قرآن، وابستگی شدیدی به رعایت اصول و قواعد ادبیات عرب دارد. یکی از این اصول، نکاتی است که جهت تشخیص مرجع ضمایر غایب، باید در نظر گرفته شود. ضرورت این مسأله آنگاه آشکار میشود که با تغییر مرجع یک ضمیر، مفهوم و مقصود یک آیه کاملاً تغییر کرده و مخاطب از فهم و درک پیام صحیح و هدف آیه فاصله میگیرد. عدم توجه به معنای صحیح واژگان، مهمترین عاملی است که باعث این خطا میشود. بر این اساس، به نظر میرسد ضمیر جمع مؤنث «هُنّ» در آیة 35 سورة واقع دچار چنین خطایی شده و مرجع مناسبی برای این ضمیر، انتخاب نشده است و بیشتر مفسران و مترجمان قرآن کریم، با استناد به روایات ضعیف ذیل آیه، مرجع این ضمیر را «زنان و همسران بهشتی» میدانند. بر اساس این دیدگاه، لازم است واژگان «فُرُش»، «أبکار»، «أتراب» و «عُرُب» را بدون وجود قرینهای در کلام، بر معانی کنایی و مجازی حمل نماییم. حال آنکه با توجه به دو اصل «ضرورت وجود قرائن واضح و آشکار برای حذف مرجع ضمیر» و «تقدم مرجع ذکری بر مرجع معنوی و حکمی»، نمیتوان این ارجاع ضمیر را صحیح دانست. نوشتار حاضر با هدف یافتن مرجع مناسب برای ضمیر جمع مؤنث «هنّ» در آیة محل بحث، به نقد مستندات و شواهد دیدگاه مشهور پرداخته و سپس با بهرهگیری از منابع لغوی به تبیین معنای حقیقی واژگان «فُرُش»، «أبکار»، «إنشاء»، «أتراب» و «عُرُب» میپردازد. در نهایت، با روش گردآوری اطلاعات کتابخانهای و روش انتقادی و با بهرهگیری از منابع تفسیری و ادبی به این نتیجه میرسد که برای ایجاد تناسب معنایی صحیح بین آیات محل بحث و همراستا شدن با هدف و محور اصلی سوره، بهتر است این واژگان را بر همان معانی حقیقی و اولیه این واژگان حمل نماییم؛ همچنین لازم است نعمتهای مذکور در آیات پیشین؛ یعنی میوهها، آبهای جاری و فرشهای گسترده شده را به عنوان مرجع ضمیر «هُنّ» در نظر بگیریم.