ORIGINAL_ARTICLE
بررسی عناصر تشکیلدهندة داستان عیناک قدری غادة السمّان (بر اساس نظریة گفتمان روایی ژرار ژنت)
تحلیل گفتمان روایی با یک رویکرد کلگرایانه یکی از شاخههای تحلیل گفتمان است. این مقاله سعی دارد محتوای داستان عیناک قدری غادة السمان را در قالب یک پژوهش ساختار محور و با تأکید بر مهمترین مباحث گفتمان روایی مورد اشارة ژرار ژنت نظریهپرداز ساختارگرای فرانسوی مورد بررسی و مطالعه قرار دهد. هدف اصلی در این جستار، بررسی سه عنصر زمان، وجه و لحن بهعنوان تکنیکهای روایتی و کارکرد آنها در به تصویر کشیدن سختیها و مشکلات دنیای زنان در قالب یک داستان فمینیستی است تا علاوه بر کشف تکنیکهای روایی آن، خواننده را با تفکر نویسنده در باب زنان و موضعگیری آنان در برابر محدودیتهای زندگی شخصی و اجتماعی آشنا سازد. روش کار در این پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی بوده و با تمرکز به کتاب ژنت سعی شده است تا به این پرسش پاسخ دهد که گفتمان روایی تا چه میزان توانسته است در انعکاس درگیریهای ذهنی نویسنده در باب مشکلات زنان موفق عمل کند؟ زمانپریشی، ایجاد پرشها و وقفههای داستانی، کانونیسازی دوگانه، پررنگ یا کمرنگساختن نقش راوی در مواضع مختلف داستان، حرکت زمانی برای رسیدن به نوعی همزمانی بین داستان و فعل روایت از مهمترین تکینیکهای روایی است که در این داستان مورد استفاده قرار گرفتهاند.
https://jalit.ut.ac.ir/article_66280_9a40e7e7e332d0574704d6b2ef57f1ea.pdf
2018-05-22
1
18
10.22059/jalit.2018.130964.611318
گفتمان روایی
زنانهنویسی
غادة السمّان
عیناک قدری
ژرار ژنت
علی
سلیمی
salimia1387@gmail.com
1
استاد گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه رازی
AUTHOR
سمیره
خسروی
khosravi.samireh@razi.ac.ir
2
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عرب دانشگاه رازی
LEAD_AUTHOR
اسکولز، رابرت، درآمدیبرساختارگراییدرادبیات، ترجمة فرزانه طاهری، تهران، نشر آگاه، 1383.
1
ایگلتون، تری ، پیشدرآمدیبرنظریههایادبی، ترجمة عباس مخبر، تهران، چاپ سوم ، مرکز، 1368.
2
بارت، رولان و آخرون، طرائق تحلیل السرد الأدبی (دراسات)، ترجمة: مجموعة من الباحثین، المغرب، منشورات اتحاد کتاب المغربی، 1992.
3
برتنس، هانس، مبانینظریة ادبی، ترجمة محمد رضا ابوالقاسمی، تهران، نشر ماهی، 1384.
4
بهرامپور، شعبانعلی، مقدمه تحلیل انتقادی گفتمان (نورمن فرکلاف)، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها، 1379.
5
بنینی، زهره، بنیة الخطاب الروائی عند غادة السمان مقارنة بنویة، أستاذ المشرف الطیب بودربالة، جامعة العقید الحاج لخضر، 2008.
6
تولان، مایک، روایتشناسی،درآمدیزبانشناختی انتقادی، مترجمان سیده فاطمه علوی و فاطمه نعمتی، تهران، سمت، 1386.
7
جینیت، جیرار، خطاب الحکایة بحث فی المنهج، ترجمة محمد معتصم وعمر حلّی وعبدالجلیل الأزدی، القاهرة، المجلس الأعلی للثقافة، الطبعة الثانیة، 1997.
8
جینیت، جیرار و آخرون، نظریة السرد من وجهة النظر إلی التبئیر، ترجمة ناجی مصطفی، منشورات الکوثر، 1989.
9
حیدر، محمد، «عیناک قدری»، الآداب، السنة العاشرة، العدد 6، صص 31-35، یونیه 1962.
10
سمان، غادة ، عیناک قدری، بیروت، منشورات غادة السمان، 2005.
11
عزَّام، محمد، تحلیل الخطاب الأدبی (على ضوء المناهج النقدیة الحداثیة)، دمشق، منشورات اتحاد الکتاب العرب، 2003.
12
فتوحی، محمود، سبکشناسی (نظریهها، رویکردها، و روشها)، تهران، سخن، چاپ دوم، 1390.
13
لوته، یاکو، مقدّمهایبرروایتدرادبیّاتوسینما، ترجمة امید نیک فرجام، تهران، مینوی خِرَد، 1388.
14
محمدی، اویس و زینب صادقی، «نقد فمینیستی داستان کوتاه مردی در کوچه از کتاب چشمانت سرنوشت من اند از غادة السمان»، زبان و ادبیات عربی، ش 8، صص 85-114، بهار و تابستان 1392.
15
همفری، روبرت، تیارالوعیالروایةالحدیثة، ترجمة محمود الربیعی، دارالمعارف، القاهرة، 1975.
16
Shen, Dan (2005). “Defense and challenge: reflections on the relation
17
between story and discourse, Vol. 10, No. 3 , pp. 222-243, Ohio State
18
University Press.
19
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تطبیقی سازمایۀ گفتوگو در داستانهای ماهی سیاه کوچولو و الحدیقة الأجمل با تأکید بر آموزههای دینی
گفت وگو از سازمایههای مهم و بنیادین ادبیات داستانی است که همسو و هم جهت با ساختار روایی داستان عمل میکند و شخصیتها، درونمایه، کشمکشها و بهطور کلی طرح اثر را قوام میبخشد. نویسندگانِ داستان کودک، در آثار هنری خود به گفتوگو اهتمام ویژهای داشته و آثار آنان با گفتوگو ارتباطی تنگاتنگ دارد. پژوهش پیشرو بر آن است که با روش نقد ساختارگرایی و بر اساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی، سازمایۀ گفتوگو را با تأکید بر آموزههای دینی در دو داستان ماهی سیاه کوچولو اثر صمد بهرنگی و الحدیقة الأجمل اثر زهیر ابراهیم رسام بررسی نماید. برآیند پژوهش نشان میدهد که در میان انواع کارکردهای گفتوگو، پیشبرد عمل داستانی بیشترین بسامد را در دو داستان دارد و با وجود همسویی داستان ماهی سیاه کوچولو با آموزههای دینیای همچون یاری رساندن به دیگران، مرگاندیشی، نفرت از غرور و دروغ، گاه در آن ناهمگونیهایی با آموزههای دینی دیده میشود مثل سلام نکردن، مسخره کردن دیگران، کتک زدن و.... اما ابراهیم رسام آموزههای دینی را بیش از بهرنگی در داستان خود آورده و میتوان گفت داستان او مغایرتی با آموزههای اسلام ندارد و بیش از داستان ماهی سیاه کوچولو با آموزههای دینی همسو است.
https://jalit.ut.ac.ir/article_72331_1aa7a5f5a66edc6288b41af63ce1d4d8.pdf
2018-05-22
19
35
10.22059/jalit.2018.127043.611288
ادبیات تطبیقی
صمد بهرنگی
زهیر ابراهیم رسام
گفتوگو
آموزههای دینی
سید مهدی
مسبوق
smm@basu.ac.ir
1
استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی سینا
LEAD_AUTHOR
ابوذر
گلزار خجسته
golzar.aboozar@gmail.com
2
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی سینا
AUTHOR
قرآن کریم.
1
آلوت، میریام، رمان به روایت رماننویسان، ترجمة علیمحمد حقشناس، تهران، مرکز، 1380.
2
ابراهیم رسام، زهیر، الحدیقة الأجمل، دمشق، منشورات اتحاد الکتاب العرب، 2001.
3
ابن باویه، محمد بن علی، معانی الأخبار، ترجمة عبدالعلی محمدی، قم، دارالکتب، 1377.
4
ابن میثم، میثم بن علی، شرح نهج البلاغه، قم، دارالعلم، د.ت.
5
ابوفنه، محمود، القصة الواقعیة للأطفال فی أدب سلیم خوری، حیفا، الکلیة الأکادیمیة للتربیة، 2001.
6
اسکندری، حسین، «تأثیر داستان بر افزایش مهارت فلسفهورزی و پرسشگری دانشآموزان»، انجمن مطالعات برنامه درسی ایران، سال دوم، ش 7، صص 1- 26، 1386.
7
اسماعیل، عزالدین، الأدب و فنونه، القاهرة، دار الفکر العربی، الطبعة الثامنة، 2004.
8
انور، عبدالعزیز، «المزهر فی عیون الأطفال»، www.altaakhiprwss.com، 2011.
9
باقری، خسرو، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، تهران، مدرسه، چاپ هفتم، 1380.
10
بهرنگی، صمد، ماهی سیاه کوچولو، تهران، پایدار، چاپ دوم، 1378.
11
حسنزادگان رودسری، ماهرخ، تأثیر قصهگویی بر برانگیختن کودک بالغ در کنترل پرخاشگری کودکان کار، تهران، مگستان، 1391.
12
السعدون، نبهان حسون و یوسف سلیمان الطحان، «الحوار فی القصة القرآنیة؛ قصة موسى نموذجاً»، أبحاث کلیة التربیة الأساسیة، مجلد 7، عدد 4، صص 49- 71، 2008.
13
شعاری نژاد، علیاکبر، ادبیات کودکان، تهران، اطلاعات، 1374.
14
الطالب، محمد. «أعلام الموصل فی القرن العشرین». www.omaraltaleb.com، د.ت.
15
طاهباز، سیروس، صمد بهرنگی و ماهی سیاه دانا، تهران، نشر روز، 1380.
16
عبداللهیان، حمید، «شیوههای شخصیتپردازی»، ادبیات داستانی، ش 54، صص 70-62، 1380.
17
علوش، سعید، مدارس الأدب المقارن، بیروت، المرکز الثقافی العربی، 1987.
18
العویش، عبدالله حمد، الأدب فی خدمة الحیاة والعقیدة، الریاض، کلیة اللغة العربیة،1990.
19
فرهادیان، رضا، والدین و مربیان مسؤول، قم، تبلیغات اسلامی، 1377.
20
القاعود، حلمی محمد، نقد کتب «مملکة البلعوطی» لنجیب الکیلانی، المسلم المعاصر، العدد 89، صص 158-143، 1419.
21
کاشفی خوانساری، سید علی، «آموزههای دینی برای کودکان و نوجوانان، در متون پارسی»، تربیت، سال 2، ش 3، صص13-30، بی. تا.
22
مرتاض، عبدالملک، فی نظریة الروایة (بحث فی تقنیات السرد)، الکویت، عصر المعرفة، 1998.
23
مقدسیپور، علی، «اصول و روشهای آموزش مفاهیم دینی به کودکان»، معرفت، ش 75، صص 36-44، 1389.
24
میرصادقی، جمال، ادبیات داستانی، چاپ چهارم، تهران، ماهور، 1382.
25
و میمنت ذوالقدر، واژهنامة هنر داستاننویسی (فرهنگ تفصیلی ادبیات داستانی)، تهران، کتاب مهناز، 1377.
26
نصیرزاده، راضیه، «تأثیر قصهگویی در کاهش پرخاشگری پسران شش تا هشت ساله»، روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، سال شانزدهم، ش 2، صص 126-118، 1389.
27
هیثمی، علی بن ابی بکر، مجمع الزوائد، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1986.
28
یونسی، ابراهیم، هنر داستاننویسی، تهران، امیر کبیر، 1341.
29
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی مؤلّفه های سبک ساز در شعر «تحوّلات العاشق» ادونیس
مجموعة شعری تحوّلات العاشق، اثر ادونیس شاعر نامآشنا و معاصر عرب است. در این مقاله با تکیه بر روش استقرایی مبتنی بر توصیف و تحلیل، به تبیین مؤلفههای سبکی تحوّلات العاشق در لایههای مختلف ادبی و زبانی پرداخته شده است. در این پژوهش با بررسی کلّی این مؤلفهها در دو سطح ادبی و زبانیِ و با تکیه بر مشخّصههای بارز سبک شعری شاعر به تحلیل سطح فکری پرداخته شده و سطح فکری بهصورت جداگانه مورد بررسی قرار نگرفته است. با بررسی سطح ادبی میتوان استفادة فراوان از متون دینی و عرفانی(روابط بینامتنی) و بهنوعی گفتمان عرفانی را یکی از شاخصههای اساسی شعر او برشمرد. همچنین در سطح زبانی (بسامد واژگانی و مؤلّفة تکرار)، از آنجایی که بافت حاکم و مضمونِ کلّی شعر رنگ و بویی دینی و عرفانی دارد، سبک شعری ادونیس، انتزاعی، ذهنگرا و ارزشگذار است و استفاده از واژههای ذهنی و نشاندار، زبان این شعر را به زبان صوفیانه نزدیک کرده و در نتیجه باعث پیچیدگی و ابهام آن شده است. آرایة تکرار که یکی از مؤلفههای شعر مدرن محسوب میشود در این شعر به طرز هنرمندانهای به کار گرفته شده و علاوه بر آهنگین نمودن کلام، به واژهها بار عاطفی و معنایی خاصی بخشیده است.
https://jalit.ut.ac.ir/article_66338_e7119d052f21d1de7da2c18d7861435b.pdf
2018-05-22
37
54
10.22059/jalit.2018.211434.611503
بینامتنیت
مؤلفههای سبکی
سطح ادبی
سطح زبانی
تحوّلات العاشق
علی
نظری
alinazary2002@gmail.com
1
استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه لرستان
AUTHOR
سید محمود
میرزایی الحسینی
mahmudalhosaini@yahoo.com
2
دانشیار گروه زبان وادبیات عربی دانشگاه لرستان
AUTHOR
مهران
نجفی حاجیور
mehran.n.h.b@lu.ac.ir
3
دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه لرستان
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم.
1
ابوسنة، محمدابراهیم، دراسات فی الشعر العربی، القاهرة، دارالمعارف، 1912.
2
أبودیب، کمال، اللغة مکوّن من مکوّنات الوعی الحداثی (لغة النص ورؤیاه)، مسقط، نزوی، 1994.
3
ادونیس، الصوفیة و السورئالیة، بیروت، دارالساقی، 1992.
4
، الأعمال الشعریة، دمشق، دارالمدی للثقافة والنشر، 1996.
5
اصغری، جواد و مهران نجفی حاجیور، «نقد کهن الگویی رمان حین ترکنا الجسر»، ادب عربی، سال 4، ش 1، صص 231-248، بهار 1391.
6
جهاد، کاظم، ادونیس منتحلاً، دراسة فی الاستحواذ الادبی، القاهرة، مدبولی، 1993.
7
الجیدة، عبدالحمید، الإتجاهات الجدیدة فی الشعرالعربیالمعاصر، بیروت، نوفل، 1980.
8
حامد الصالح، حسین، تأویل واژگانی قرآن کریم، ترجمة ابوالفضل سجادی و محمود میرزایی الحسینی، اراک، دانشگاه اراک، 1390.
9
حرّی، ابوالفضل، بررسی سبک صالح حسینی، طرح پژوهشی، دانشگاه اراک، 39-59، 1389.
10
خلیلی جهان تیغ، مریم، سیبِجان، تهران، سخن، 1380.
11
الخیر، هانی، ادونیس شاعرالدهشة و کثافة الکلمة، دمشق، دار أرسلان، 2006.
12
رادفر، ابوالقاسم، فرهنگ بلاغی ادبی، تهران، اطلاعات، 1368.
13
شمیسا، سیروس، کلیات سبکشناسی، تهران، میترا، 1384.
14
الضّاوی، احمد، کارکرد سنّت در شعر معاصر عرب، ترجمة حسین سیدی، دانشگاه فردوسی، 1384.
15
عباس، احسان، اتجاهات الشعر العربی المعاصر، الکویت، علم المعرفة، 1978.
16
عبید، محمدصابر، شیفرة ادونیس الشعریة، بیروت، الدار العربیة للعلوم، 2009.
17
عرب، عباس، ادونیس در عرصة شعر و نقد معاصر عرب، دانشگاه مشهد، 1383.
18
علیپور، مصطفی، ساختار زبانی شعر امروز، تهران، فردوس، 1378.
19
فتوحی، محمود، سبکشناسی، نظریهها، رویکردها و روشها، تهران، سخن، 1391.
20
قاسم، عدنان حسین، الإبداع والمصادر الثقافیة عند ادونیس، مکتبة الأسد، دمشق، 1991.
21
القشیری، عبدالکریم بن هوازن، الرسالة القشیریة، القاهرة، دار الکتب الحدیثة، 1972.
22
کریمی، مریم، «مبانی سبکشناسی»، کتاب ماه ادبیات، ش 47، صص 80-85 ، اسفند 1389.
23
المخزومی، مهدی، فی النحو العربی، بیروت، دار الرائد العربی، 1964.
24
مصطفی، فائق و علی، عبدالرضا، فی النقد الادبی الحدیث، موصل، دارالکتب للطباعة والنشر، 1989.
25
ملایری، یدالله، «نگاهی به شعر سپید سوریه»، ادبیات معاصر، ش 12، صص 10-13، 1387.
26
الملائکة، نازک، قضایا الشعرالمعاصر، بیروت، دارالعلم للملایین، 1983.
27
نِفّری، محمدبنعبدالجبار، المواقف والمخاطبات، تحقیق آرثر یوحنا، 1985.
28
یحیاوی، راویة، شعر ادونیس، البنیة والدلالة، دمشق، اتحاد الکتاب العرب، 2008.
29
یوسف داود، أحمد، «التطور الشعری عند ادونیس»، المعرفة، العدد 207، صص 82-115، 1979.
30
ORIGINAL_ARTICLE
بینامتنی کاربردی قرآن در شعر معاصر عرب (مورد مطالعه پژوهانه اشعار محمد قیسی)
بینامتنیت تکنیکی است که در شعر معاصر عرب کاربرد فراوانی پیدا کرده است. با توجه به تعریفهایی که سردمداران این نظریه از جمله بارت و کریستیوا و بسیاری از ناقدان عرب از آن دادهاند باید گفت که آنها این نظریه را بهعنوان پدیدهای اسلوبی و ساختاری به شمار آوردهاند که در آن هیچ تأثیر و تأثری میان متن مبدأ و مقصد و نیز ارجاع خواننده به متن مبدأ قائل نمیشوند. در حالی که این گونه نیست و این پدیده در شعر معاصر عرب علاوه بر نقش ساختاریاش، به نوعی یک وظیفة ابزاری در متن مقصد ایفا و باعث ایجاد یک رابطة تأثیر و تأثر میان دو متن مبدأ و مقصد میشود. بدین ترتیب که شاعران با بکارگیری یک بینامتن، تصویر و معنایی که در متن پیشین (مبدأ) ابداع شده را بهعنوان ابزاری در راستای تأیید مقصود خویش و تأثیر هر چه بیشتر بر خواننده بکار میگیرند. از این حیث برآن شدیم تا با بررسی پرکاربردترین انواع بینامتنیت، یعنی بینامتنیت قرآنی در شعر محمد القیسی علاوه بر تأیید نظریه ابزاری بودن بینامتنیت (جدای از ساختاری بودن آن) و نیز تأثیر متن پیشین بر متن کنونی به بیان چگونگی استفاده شاعر از تصاویر قرآنی در راستای هدف خویش بپردازیم. از یافتههای تحقیق بر میآید که شاعر با استفاده از این تکنیک آیات قرآن و تصاویر حاصل از آنها را در چهار محور اصلی بکار گرفته است: 1. ایجاد رابطه عکس و استفاده از تصاویر قرآنی در معنای متناقض برای بیان عمق فاجعه، 2. استفاده از تصاویر قرآنی که بیانگر امید و امداد الهی هستند برای امید بخشی به ملت و مبارزان فلسطینی، 3. استفاده از تصاویر قرآنی که در وصف ستمگران و کافران میباشند، 4. استفاده از تصاویر قرآنی بیانگر بیدارسازی و انذار برای بیدارسازی ملت فلسطین.
https://jalit.ut.ac.ir/article_66282_26bcd9737a442bc1f20d2c789ac76c2b.pdf
2018-05-22
55
72
10.22059/jalit.2018.223559.611616
بینامتنیت کاربردی
بینامتنیت قرآنی
کریستیوا
بارت
محمد قیسی
عزت
ملاابراهیمی
mebrahim@ut.ac.ir
1
دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
محمد
سالمی
md.salem@ut.ac.ir
2
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران
AUTHOR
قرآن کریم
1
بارت، رولان، «نظریة متن در ضمن کتاب آفاق التناصیه»، محمد خیر البقاعی، الهیئة المصریة للکتاب، ص 42، 1998.
2
بارت، رولان، «از اثر تا متن»، ترجمة مراد هادی پور، ارغنون، ش 4، ص 62، زمستان 1373.
3
حفظ الله، حسین واصل، عصام، التناص التراثی فی الشعر العربی المعاصر، عمان، دار غیداء للنشر و التوزیع، 2011.
4
خیر البقاعی، محمد، دراسات فی النص و التناصیة، حلب، مرکز الإنماء الحضاری، 1998.
5
راضی، صدوق، شعراء فلسطین فی القرن العشرین، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات و النشر، 2000.
6
ربابعة، موسی، التناص فی نماذج الشعر العربی، الأردن، مؤسسة حمادة للدراسات الجامعیة، 2000.
7
الزبیدی، محمد مرتضی الحسینی، تاج العروس من جواهر القاموس، مجلد1، بیروت، دار مکتبة الحیاة، 1979.
8
عزام، محمد، النص الغائب، تجلیات التناص فی الشعر العربی، دمشق، اتحاد الکتاب العرب، 2001.
9
علی یوسف اسماعیل،نداء، التناص فی شعر محمد القیسی، نابلس، جامعة النجاح الوطنیة، صص 6-7، 2012.
10
الغذامی، عبدالله، الخطیئة والتفکیر- من البنیویة الى التشریحیة- قراءة نقدیة لنموذج انسانی معاصر، جدة، النادی الثقافی الأدبی، 1985.
11
فرجیل، الإلیاذة، ترجمة عنبرة سلام خالدی، بیروت، دارالعلم للملایین، 1985.
12
القیسی، محمد، الأعمال الشعریة الکاملة، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات و النشر، دارالعودة، 1986.
13
مفتاح، محمد، تحلیل الخطاب الشعری (استراتیجیة التناص)، بیروت، المرکز الثقافی العربی، 1992.
14
موسى، خلیل، «التناص و الأجناسیة فی النص الشعری»، دمشق، مقال فی مجلة الموقف الأدبی، ص 135، 1996.
15
مها داوود، محمود احمد، البحر و دواله، دال البحر فی شعر محمود درویش، جامعة النجاح الوطنی، 2011.
16
ORIGINAL_ARTICLE
تجلی فرهنگ و ادب جاهلی در شعر عبدالوهّاب البیاتی
طرح مجدد متون ادبی قدیم و اشاره به فرهنگ و تاریخ گذشته در شعر معاصر و به کارگیری امروزین آن یکی از شگردهای شاعران معاصر عرب است. عبدالوهاب البیاتی یکی از شاعرانی است که از فرهنگ و ادب دورة جاهلی عرب در شعر خود سود جسته است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی به تجلی فرهنگ و ادب جاهلی در شعر البیاتی پرداخته است که مراد از فرهنگ و ادب آنان شعر، اسطوره، تفکّرات، آداب و رسوم و ضربالمثلهایی است که در شعرشان نمایان است. از یافتههای پژوهش حاضر این است که برخی از خلق و خوی عرب جاهلی چون سخا و بخشش، برخی از تفکّرات آنها چون «غراب البین»، برخی از شیوههای شعری چون «وقوف بر اطلال»، برخی از ضرب المثلها و اشعار جاهلی در شعر بیاتی تجلی پیدا کرده و شاعر در بیشتر موارد در پیوند تجربة شعری خود با ادب جاهلی و به کارگیری آن موفّق بوده است. بارزترین وجه این پیوند، سرگردانی شاعر جاهلی در صحراها و جدایی از معشوق است که با تجربیات زندگی بیاتی بهعنوان شاعری آواره و به دور از معشوق (وطن اصلی) تعامل برقرار کرده است.
https://jalit.ut.ac.ir/article_66239_612c4c162062a95d43031332010a8755.pdf
2018-05-22
73
90
10.22059/jalit.2018.200361.611419
ادبیات جاهلی
شعر معاصر عرب
نقد شعر
بینامتنیت
عبدالوهاب البیاتی
محمود
حیدری
mmheidari@yu.ac.ir
1
دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه یاسوج
LEAD_AUTHOR
ابن الکلبی، هشام بن محمد، کتاب الأصنام، تحقیق احمد زکی باشا، القاهرة، دار الکتب المصریة، الطبعة الثالثة، 1995.
1
ابن عبد ربّه، أخبار النساء فی العقد الفرید، جمع و شرح عبد مهنّا و سمیر جابر، بیروت، دارالکتب العلمیة، 2005.
2
ابن کثیر، ابوالفداء اسماعیل، البدایة والنهایة، تحقیق و تعلیق علی شیری، مجلد الثانی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1408.
3
البادی، حصة، التناص فی الشعر العربی الحدیث، البرغوثی نموذجاً، عمان، دار کنوز المعرفة، 2009.
4
البیاتی، عبدالوهاب، الأعمال الشعریة، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات و النشر، 1995.
5
__________، ینابیع الشمس، السیرة الشعریة، دمشق، دار الفرقد للطباعة و النشر و التوزیع، 1999.
6
الجاحظ، أبو عثمان عمر بن بحر، الحیوان، تحقیق عبد السلام محمّد هارون، مصر، مطبعة مصطفی البابی الحلبی وأولاده، الطبعة الثانیة، 1965.
7
حسن زاده میرعلی، عبدالله و لیلا شامانی، «بن مایه های لذت گرایی در شاهنامه و تأثیرپذیری از تفکر اپیکوریستی» کهن نامة ادبیات پارسی، سال اول، ش1، صص 25- 38، 1389.
8
الحلبی، احمد طعمة، «الأسطورة والتناص فی شعر عبدالوهاب البیاتی»، المعرفة، سنة 43، رقم 49، صص 54-66، 1425.
9
__________، «التناص مع التراث الشعبی فی شعر البیاتی»، المعرفة، سنة 46، رقم 523، صص 23 - 32، 1428.
10
دهخدا، علی اکبر، لغتنامه، تهران، دانشگاه تهران، 1373.
11
الذبیانی، النابغة، الدیوان، تحقیق محمد أبوالفضل ابراهیم، القاهرة، دار المعارف، الطبعة الثانیة ، د.ت.
12
الضبّی، المفضّل، المفضّلیات، تحقیق احمد محمد شاکر، عبدالسلام محمد هارون، القاهرة، دارالمعارف، الطبعة السادسة، د.ت.
13
ضیف، شوقی، تاریخ الأدب العربی، العصر الجاهلی، قم، ذوی القربی، 1426.
14
طرفة بن العبد، الدیوان، شرح مهدی محمد ناصرالدین، الطبعة الثالثة، بیروت، دارالکتب العلمیة، 2002.
15
عبدی، صلاحالدین، «استدعاء التراث فی مرآة شعر عبدالوهاب البیاتی»، نقد و ادبیات تطبیقی، دوره اول، ش 4، صص 25- 35، 1390.
16
عبید بن الأبرص، الدیوان، تحقیق أشرف أحمد عدرة، بیروت، دارالکتاب العرب، 1414.
17
عروة بن الورد و سموال، دیوان عروة بن الورد و سموال، بیروت، دار صادر، د.ت.
18
عشری زاید، علی، «توظیف التراث العربی فی شعرنا المعاصر»، فصول، مجلد1، رقم1، صص 203- 219، 1980.
19
علی، جواد، المفصلفیتاریخالعربقبلالإسلام،بیروت، دارالعلم للملایین، 1969.
20
عنترة بن شداد، الدیوان، شرح محمد محمود، بیروت، دارالفکر اللبنانیة للطباعة والنشر، 1996.
21
لبید بن ربیعه، الدیوان، شرح حمدو طماس، بیروت، دارالمعرفة للطباعة و النشر و التوزیع، 2004.
22
متقی زاده، عیسی و علی بشیری، «الأثر الفارسی فی شعر عبدالوهاب البیاتی»، إضاءات نقدیة فی الأدبین العربی والفارسی، سال دوم، ش 6، صص 129 – 150، 1391.
23
مدنی، صالح «البیاتی و الخیام و حانة الأقدار»، الآداب، سنة 17، رقم 2، صص 38 – 45 و 22- 27، 1969.
24
المیدانی، ابوالفضل، مجمعالأمثال، شرح و تحقیق قصی الحسین، بیروت، دار و مکتبة الهلال، 2003.
25
نجفی ایوکی، علی، «اسطوره های برجسته در شعر عبدالوهاب البیاتی»، زبان و ادبیات عربی ، ش 2، صص 205- 230، 1389.
26
نیازی، شهریار و حسین گلی، «اثر ابی العلاء المعری فی الشعر العربی المعاصر»، ادب عربی، سال سوم، ش 1، صص 25- 49، 1390.
27
ORIGINAL_ARTICLE
خوانش فمنیستی-اگزیستانسیالیستی مجموعه «أنظر إلیک» مرام المصری
شعر سالهای اخیر زبان عربی به شدت تحت تأثیر جریانهای مسلط بر حوزههای فکری و فرهنگی است؛ شاعران با توسعه بخشیدن به آگاهیهای خود، با حفظ چارچوبهای هنری،شعرشان را در مسیر اندیشه حرکت میدهند. آنها در تلاشند تا بدینوسیله بین هنر و آگاهیهای انسانی، ارتباط برقرار نمایند. ازجمله شاعران معاصر عربی، که نوگرایی توأم با اندیشهورزی در شعرش نمود مییابد مرام المصری شاعری سوری است. او در اشعارش به ویژه در مجموعة أنظر إلیک مقولة هستیشناسی خویش را با تجربههای زیست، در هم آمیخته است و بهعنوان یک زن میخواهد بین دغدغههای انسانی مرتبط با مسئلة زنان و آگاهیهای فلسفی با ساختار هنری شعرش رابطه برقرار نماید. بر همین اساس مطالعه و بررسی نشان میدهد که مجموعة حاضر، قابلیت خوانش بر مبنای دیدگاههای فمنیستی-اگزیستانسیالیستی سیمون دوبووار را دارد؛ چرا که شاعر توانسته است با اتخاذ زبانی ساده و حفظ چارچوبهای هنری در فضایی متفاوت، تجربههای شرقی-غربی خویش را دربارة زن به تماشا گذارد. نتیجة این نوشته نشان میدهد که مقولههایی همچون دغدغههای حضور واقعی زن، بحران هویت، نقشآفرینی زنان و مسئلة خود از مهمترین مؤلفههای مشترک بین شعر المصری و نگرش دوبووار است و البته ممکن است شاعر بهعنوان یک آفرینشگر خلاق، گاهی نگرشهایش با الگوهای قبلی سازگار نباشد که ازجمله آنها باید به مقولة توجه شاعر به خود در پرتو حضور اجتماعی و تکیه بر عناصر هویتبخش هستی اشاره کرد.
https://jalit.ut.ac.ir/article_66242_6246d82825e71e3b3ae5649d93dbf8af.pdf
2018-05-22
91
107
10.22059/jalit.2018.223504.611615
فمنیسم
مرام المصری
دوبووار
زن
شعر
فرهاد
رجبی
frajabi@guilan.ac.ir
1
دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه گیلان
LEAD_AUTHOR
فاطمه
پرچگانی
fparchegani@gmail.com
2
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه خوارزمی
AUTHOR
افضلی، علی و فاطمه اعرجی، «خوانش اگزیستانسیالیستی رمان ستارة آگوست اثر صنعالله ابراهیم»، ادب عربی، ش 1، سال 7، صص 40-23، 1394.
1
اورتنز، شری، «آیا نسبت زن به مرد مانند نسبت طبیعت به فرهنگ است»، ترجمة فیروزه مهاجر، مجموعه مقالات فمنیسم و دیدگاهها، تهران، روشنگران، صص 37-72، 1385.
2
بروتون، داویدلو، جامعهشناسی بدن، ترجمة ناصر فکوهی، چاپ دوم، تهران، ثالث، 1392.
3
پاسنو، دایانا، فمنیسم راهیابی راه، ترجمة محمـدرضا مجیدی، تهران، معارف، 1384.
4
تانگ، رزمری، درآمدی جامع بر نظریههای فمنیستی، ترجمة منیژه نجم عراقی، چاپ سوم، تهران، نشرنی، 1387.
5
تایسن، لوئیس، نظریههای نقد ادبی معاصر، ترجمة مازیار حسین زاده و فاطمه حسینی، تهران، نگاه امروز، 1387.
6
تلاوی، تمام، قراءة فی دیوان العودة للشاعرة مرام المصری
7
2016.: www.discover-syria.com/NEWS/1936
8
جیمز، سوزان، «فمنیسم»، ترجمة عباس یزدانی، مجموعه مقالات فمنیسم و دانشهای فمنیستی، تهران، دفتر مطالعات و تحقیقات زنان، صص 79-98، 1382.
9
الجیوسی، سلمی الخضراء، الاتجاهات و الحرکات فی الشعر العربی الحدیث، ترجمه عبدالواحد لؤلؤة، الطبعة الثانیة، بیروت، مرکز دراسات الوحدة العربیة، 2007.
10
درانتی، ژان فیلیپ، زیبایی شناسی اگزیستانسیالیستی، ترجمة هدی ندایی فر، تهران، ققنوس، 1393.
11
دوبووار، سیمون، جنس دوم، ترجمة قاسم صنعوی، تهران، توس، 1360.
12
راغب، نبیل، موسوعة النظریات الادبیة، بیروت، مکتبة لبنان ناشرون، 2003.
13
صویلح، خلیل، «مرام المصری تکتب عریها و جحیمها»، جریدة الأخبار، العدد 536، صص31-33، 2008.
14
علام، مدحت، «مرام المصری و فاطمة ناعوت تحلّقان بالکلمة فی مساحة أنثویة شاسعة»، صحیفة الرأی، العدد 11083، ص 31، 2009.
15
قاسم، قیس، «وثائقی فرنسی عن الشاعرة السوریة مرام المصری»، صحیفة المدی، العدد 3803، صص 1-2، 2014.
16
کمال زکی، احمد، دراسات فی النقد الادبی، بیروت، مکتبة لبنان ناشرون، 1997.
17
کلیگز، مری، درسنامة نظریة ادبی، ترجمة جلال سخنور و دیگران، چاپ دوم، تهران، اختران، 1394.
18
گرو، بنوات، زنان از دید مردان، ترجمة محمـد جعفر پوینده، چاپ سوم، تهران، جامی، 1379.
19
مرکبیان، محمـد، چون گناهی آویخته در تو، تهران، چشمه، 1393.
20
المصری، مرام، أنظر إلیک، بیروت، شرکة المطبوعات للتوزیع و النشر، 2000.
21
معلوف، امین، هویتهای مرگبار، ترجمة عبدالحسین نیکگهر، چاپ دوم، تهران، نشر نی، 1389.
22
موسوعة الشاعرة مرام المصری (2015) facebook.com/Arabic .
23
وایلی، آلیسون، «فمنیسم و علوم اجتماعی»، ترجمة عباس یزدانی، مجموعه مقالات فمنیسم و دانشهای فمنیستی، تهران، دفتر مطالعات و تحقیقات زنان، صص 243-252، 1382.
24
Beasley, chris, what is Feminism? New York: Sage, p 3. 1999.
25
ORIGINAL_ARTICLE
دیالکتیک سنت و مدرنیته در رمانهای جزیرة سرگردانی و ذاکرة الجسد
مدرنیته گرایش فکری و رفتاری به پدیدههای نو و کنار گذاشتن سنتهای قدیمیست. نوگرایی از ابتدای پیدایش در جوامع انسانی واکنشهای متعددی را به همراه داشت چراکه بر شکل زندگی انسانها تأثیر میگذاشت، ورود مدرنیته و مظاهر آن به کشورهای در حال توسعه، ازجمله جوامع ایرانی و عربی، تغییراتی در نگرش و کنشهای ساکنان این جوامع ایجاد کرد و سبب شد تا نوگرایی تقابلی آشکار با سنتهای حاکم بر این جوامع پیدا کند. جامعهشناشی ادبیات که به اثر ادبی بهعنوان سندی از تحولات جوامع مینگرد، سعی دارد رابطة دوسویه و ابعاد گوناگون رویارویی سنت و مدرنیته را در آثار ادبی شرح دهد. پژوهش حاضر دو رمان جزیرة سرگردانی از سیمین دانشور و ذاکرة الجسد از احلام مستغانمی را از دید جامعهشناسی انتقادی در چارچوب مکتب اروپای شرقی تحلیل نموده، تا تعامل و تأثیرات متقابل سنت و مدرنیته را در ادبیات دو جامعة ایرانی و عربی نشان دهد. در پایان روشن میشود که اگرچه ورود مدرنیته به هر دو جامعه همزمان بوده است، اما در رمان جزیرة سرگردانی، تقابل بیشتری را میان ارزشهای سنتی و مدرن میبینیم و در پایان پیروزی با مدرنیته است؛ حال آنکه در ذاکرة الجسد، سنتها همچنان تعیینکنندة مسیر شخصیتهای رماناند.
https://jalit.ut.ac.ir/article_66332_67d005cffe8fb0327da1e0464bb3fd1d.pdf
2018-05-22
109
125
10.22059/jalit.2018.137369.611371
سنت و مدرنیته
جزیرة سرگردانی
ذاکرة الجسد
سیمین دانشور
احلام مستغانمی
اسحق
رحمانی
es-rahmani@shiraz.ac.ir
1
دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شیراز
LEAD_AUTHOR
شیوا
متحد
mottahed_1986@yahoo.com
2
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز
AUTHOR
آدورنو، تئودور، درآمدی بر جامعهشناسی ادبیات، ترجمة محمدجعفر پوینده، تهران، چشمه، 1381.
1
امینمقدسی، ابوالحسن، ادبیات تطبیقی، تهران، دانشگاه تهران، 1387.
2
ایرانیان، جمشید، واقعیت اجتماعی و جهان داستان، تهران، امیرکبیر، 1358.
3
جمالالدین، محمدسعید، ادبیات تطبیقی (پژوهش تطبیقی در ادبیات عربی و فارسی)، برگردان و تحقیق سعید حسامپور و حسین کیانی، شیراز، دانشگاه شیراز، 1389.
4
دانشور، سیمین، جزیرة سرگردانی، تهران، چشمه، 1377.
5
ذکایی، محمدسعید، جامعهشناسی جوانان ایران، تهران، آگاه، 1386.
6
روشنفکر، کبری و معصومه نعمتی قزوینی، «مبانی نقد اجتماعی در ادبیات»، دانشنامة علوم اجتماعی، دورة 1، ش 4، صص 145-167، 1389.
7
شایانمهر، علیرضا، دایرةالمعارف تطبیقی علوم اجتماعی، تهران، کیهان، 1377.
8
ظهیری، سیدمجید و محمد مددپور، «کاوشی بنیادین در باب مدرنیته و سنت»، پژوهشهای اجتماعی و اسلامی، صص 147-163، مرداد و شهریور 1379.
9
غفاری، مسعود و حسین اطهری، «مدرنیته و جنبشهای اجتماعی»، علوم اجتماعی، دانشگاه فردوسی مشهد، ش 2، صص 57 -77، تابستان 1383.
10
غنیمی هلال، محمد، ادبیات تطبیقی، ترجمة سیدمرتضی آیتاللهزاده شیرازی، تهران، امیرکبیر، 1371.
11
فاضلی، فیروز و نسرین کریمپور، «جامعهشناسی ادبیات شاخهها و روشها»، کتاب ماه ادبیات، ش 45 پیاپی 159، صص 58-65، 1389.
12
فرهادی، مرتضی، انسانشناسی یاریگری، تهران، ثالث، 1388.
13
گلدمن، لوسین، جامعه، فرهنگ و ادبیات، ترجمة محمدجعفر پوینده، تهران، چشمه، 1376.
14
گریس، وندی، «حرکتهای اخیر در جامعهشناسی ادبیات»، ترجمة نازنین میرزا بیگی، پیکنور، سال دوم، ش 3، صص 134-147، 138.
15
لوونتال، لئو، «جامعهشناسی ادبیات»، ترجمة محمد شادرو، جامعهشناسی ایران، دورة چهارم، ش 1، صص 117-136، 1386 .
16
لوونتال، لئو، رویکرد انتقادی در جامعهشناسی ادبیات، ترجمة محمدرضا شادرو، تهران، نشر نی، 1386.
17
مستغانمی، أحلام، ذاکرةالجسد، بیروت، دارالآداب، الطبعة الخامس عشر، 2000.
18
ندا، طه، ادبیات تطبیقی، ترجمة زهرا خسروی، تهران، فرزان روز، 1380.
19
همایونسپهر، محمد،«چشماندازی بر جامعهشناسی ادبیات در ایران»، جامعهشناسی، سال دوم، ش 6، صص 35-50، 1385.
20
یوست، فرانسوا، «فلسفه و نظریهای جدید در ادبیات»، ترجمة علیرضا انوشیروانی، ادبیات تطبیقی، سال دوم، ش 8، صص 37-56، 1387.
21
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل جامعهشناختی «داغ ننگ» در داستان کوتاه من وراء الحجاب و الساقطة (رویکرد نمایشی اروینگ گافمن)
در این نوشتار بر پایة روش تحلیلی ـ توصیفی و با استفاده از نقد جامعهشناسی نمایشی به بررسی داستانهای کوتاه الساقطة و من وراءالحجاب نوشتۀ ذنون ایوب (از نوگرایان ادبیات داستانی معاصر عراق) بر اساس نظریات اروینگ گافمن (1922-1982) پژوهشگر کانادایی حوزة مطالعات جامعهشناسی و انسانشناسی) میپردازیم تا چگونگی لکهدارشدن هویت اجتماعی شخصیتهای داغ خورده در کنش متقابل با افراد سالم و توانمندی اجرایی آنان را بررسی کنیم. یافتههای پژوهش نشان میدهد که فاش شدن نابهنجاری داغخورده در داستان الساقطة سبب به حاشیه رفتن، عدم پذیرش، و افزایش شکاف بین وی و جامعه میشود که در پی آن شخص در موقعیتهای بحرانی قرار میگیرد؛ اما شخص داغ خورده در من وراءالحجابمیتواند با کنترل حریم پشت صحنه و پایبندی به نقش اجتماعیاش، راز خود را از دیگران پنهان دارد، و اجازه ندهد، هویت اجتماعیاش خدشهدار شود. افزون بر این، دیگر یافتههای این جستار بیانگر این است که علت داغ در هر دو داستان، دلبستن به عشقی ممنوعه است؛ رابطه سهام با احسان بدون رعایت ضوابط عرفی و اجتماعی در من وراء الحجاب و نیز ارتباط نامشروع زن روسپی با آدمهای هرزه در الساقطة، لذا برای تبیین این دو رویکرد، شیوۀ اجرای شخصیّتهای اصلی دو داستان، کنشها، هنجارشکنیها و چگونگی داغ خوردن و میزان توانمندی داغ خورده در برخورد با افراد مقبول جامعه، و واکنش اطرافیان آنها در قبال ننگ، براساس نظریة گافمن مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.
https://jalit.ut.ac.ir/article_66331_19a37203da049210a752aae639abd0fc.pdf
2018-05-22
127
143
10.22059/jalit.2017.130849.611313
جامعهشناسی نمایشی
داغ ننگ
اروین گافمن
داستان کوتاه من وراء الحجاب و الساقطة
ذنون ایوب
تورج
زینی وند
t_zinivand56@razi.ac.ir
1
دانشیار گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه رازی
LEAD_AUTHOR
سمیه
صولتی
solatis10@yahoo.com
2
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عرب دانشگاه رازی
AUTHOR
احمد، عبدالاله، الأدب القصصی فی العراق منذ الحرب العالمیة الثانیة، دمشق، اتحاد کتاب العرب، 2001.
1
ایمان، محمدتقی و مرادی، گلمراد، «روششناسی نظربه اجتماعی گافمن»، جامعهشناسی زنان، سال دوم، ش 2، صص 59-78، 1390.
2
أیوب، ذنون، الآثار الکاملة لأدب ذی النون ایوب، الطبعة الرابعة، عراق، وزارة الاعلام، 1977.
3
بوردیو، بیار، الهیمنة الذکوریة، ترجمة سلمان قعفرانی، بیروت، المنظمة العربیة للترجمة، 2009.
4
جلائیپور، حمیدرضا و جمال محمدی، نظریههای متأخر جامعهشناسی، چاپ دوم، تهران، نشر نی، 1388.
5
حسن امین، عبدالقاهر، «القصص فی الادب العراقی الحدیث»، اطروحة ماجستیر، الجامعة الامیرکیة، بیروت، الدائرة العربیة، 1955.
6
حسینی، مریم و مژده سالارکیا، «تحلیل رمان تبت بر اساس استعاره نمایشی گافمن»، متنپژوهی ادبی، ش 53، صص 82-108، 1391.
7
رابینگتن، ارل و مایکل واینبرگ، رویکردهای نظری هفتگانه در بررسی مسائل اجتماعی، ترجمة رحمتالله صدیق سروستانی، تهران، دانشگاه تهران، چاپ دوم، 1386.
8
رضایی دهنوی، صدیقه و دیگران، «بررسی پدیده استیگما (داغ اجتماعی) در مادران دارای فرزند با نشانگان داون در شهر اصفهان، رویکردی روانی- اجتماعی»، خانوادهپژوهی، سال دوم، ش 9، صص 401-416، 1388.
9
الرویلی، سعود بن محمد، «الوصم الاجتماعی و علاقته بالعود للجریمة»، اشراف عبدلله بن عبدالغنی غانم، اطروحة ماجستیر، جامعة نایم العربیة للعلوم الامنیة، 2008.
10
ریترز، جورج، نظریة جامعهشناسی در دوران معاصر، ترجمة محسن ثلاثی، چاپ دوازدهم، تهران، علمی، 1386.
11
صانعی، پرویز، جامعهشناسی ارزشها، تهران، گنج دانش، 1382.
12
سکوت، جون، علم الإجتماع المفاهیم الأساسیه، ترجمه محمد عثمان، بیروت، الشبکه العربیه للأبحاث و النشر، 2009.
13
غدنز، أنتونی، علم الإجتماع، ترجمة فایز الصیاغ، الطبعة الرابعة، بیروت، المنظمة العربیة للترجمة، مؤسسة ترجمان، 2005.
14
قاسمزاده، سیدعلی، «جامعهشناسی رفتار در رمان طنابکشی»، نقد ادبی، ش 26، صص 147-169، 1393.
15
کوئن، بروس، مبانی جامعهشناسی، ترجمة غلامعباس توسلی و رضا فاضل، تهران، سمت، 1372.
16
کابان، فیلیب و دورتیه، جان فرانسوا، علم الاجتماع؛ من نظریات الکبری إلی الشؤون الیومیة، ترجمة ایاس حسن، دمشق، دارالفرقد، 2010.
17
گافمن، اروینگ، داغ ننگ؛ چارهاندیشی برای هویت ضایع شده، ترجمة مسعود کیانپور، تهران، نشر مرکز، 1386.
18
محمدظاهر علی الجمیلی، نوری،«فن القصة و الروایة فی الموصل مابین عامی 1368-1988»، اطروحة الدکتورا، جامعة تکریت، 2003.
19
ORIGINAL_ARTICLE
کاربست بینامتنیت در ادبیات مقاومت فلسطین (مطالعة موردی: کاریکاتورهای ناجی العلی)
ناجی العلی از جملة هنرمندانی است که با درک جایگاه متون چندرسانهای، ادبیات و فرهنگ عربی را در آثار خویش به شکلهای مختلف انعکاس داده است. مطالعة کیفیت کاربرد بینامتنیت بهعنوان یک استراتژی متنی در آثار ناجی العلی، هدفی است که پژوهش حاضر بر مبنایآن نگاشته شد. بدین منظور نگارندگان ذیل این پرسش که بینامتنیت چه تأثیری بر فرم و محتوای آثار العلی داشته است، این جستار را به سرانجام رساندند. در فرآیند بررسی روابط بینامتنی موجود بین ادبیات عربی و هنر کاریکاتور نزد العلی، استخراج و دستهبندی شد. با تحلیل نمونهها این نتایج بدست آمد:بینامتنیت در آثار ناجی العلی، از جنبة ساختاری، گاه در طرحِ اثر وگاه فقط بهصورت یک یا چند کلمه استفاده شده است. نوع دیگری هم وجود دارد که از هر دو گزینه یعنی الگوی اثر و استفاده از متن، بهره میبرند. اما از نظر محتوا و درونمایه، العلی در به کارگیری بینامتنیت تلاش کرده است تا ضمن استفاده از مفاهیم مقبول نزد ملتها، ذهن مخاطب را به سمتی هدایت کند که رنج در به کارگیری بینامتنیت تلاش کرده است تا ضمن استفاده از مفاهیم مقبول نزد ملتها، ذهن مخاطب رابه سمتی هدایت کند که رنج فلسطین را دریابد. این تلاش ناجی العلی در انواع مختلف بینامتنیت تاریخی، مذهبی، فولکوریک و فرهنگ جهانی قابل مشاهده است که راهبردهایتضاد، تعجب، طرح سوال، طنز تلخ و... برای بیان آنها به تناوب مورد استفاده قرارگرفتهاند.
https://jalit.ut.ac.ir/article_66241_365315df2d6cf68f123099a412f42fcb.pdf
2018-05-22
145
159
10.22059/jalit.2018.217255.611559
ادبیات مقاومت
فلسطین
بینامتنیت
ناجی العلی
کاریکاتور
علی
افضلی
ali.afzali@ut.ac.ir
1
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
ولید
ساعدی نسب
saedi@gmail.com
2
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید بهشتی تهران
AUTHOR
زینب
قاسمی اصل
zghasemi.asl@gmail.com
3
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران
AUTHOR
قرآن کریم.
1
أبوراشد، عبدالله، «ناجی العلی، ذاکرة مفتوحة على المقاومة»، جریدة الفنون، العدد 47، صص 8-24، 2004.
2
الأسدی، عبده، دراسة فی ابداع ناجی العلی، بیروت، دارالکنوز العربیه، 1994.
3
البوجدیدی، علی، «الفضاء فی الکاریکاتیر الساخر، رسوم ناجی العلی الکاریکاتوریة»، الکوفة، السنة 2، العدد 2، صص 193- 214، ربیع 2013.
4
خضری، سید احمد رضا، تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه، تهران، سمت، 1379.
5
دکارت، رنه، گفتار در روش راه بردن عقل، ترجمة محمدعلی فروغی، تصحیح امیرجلالالدین اعلم، تهران، البرز، 1377.
6
سلمان، طلال، کاریکاتیرناجی العلی،ناجیالعلی اسمناالحرکی، بیروت، المرکز العربی للمعلومات، 1983.
7
شاه سیاه، سارا، «تأثیر کاریکاتور بهعنوان یک میدان هنری در ایران»، مطالعات جامعه شناختی ایران، ش5 ، صص 134-197، 1391.
8
شاه ولی، منصور و ژیلا مشفق، «بررسی کارکرد اطلاع رسانی کاریکاتور با توجه به ویژگی های شخصی سواد بصری و دانش عمومی کاریکاتور»، کیهان کاریکاتور، ش 176-175، صص 9-4، 1385.
9
طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری، بیروت، دارالتراث، 1967.
10
العابودی، فادی عبدالمجید، فیالذکرىالثانیةلاستشهادناجیالعلیدراسةفیکاریکاتیر ناجیالعلی، فلسطین، دارمجد الکروم، 1989.
11
عبد العزیز، عمر، ناجی العلی، الشّاهد والشّهید، الإمارات المتحدة العربیة، دائرة الثقافة والإعلام، 2001.
12
کلم، محمود عبدالله، ناجی العلی، کامل التراب الفلسطینی، من أجل هذا قتلونی، بیروت، داربیسان، 2001.
13
، ناجی العلی، من أجل هذا قتلونی، بیروت، دار بیسان، 2001.
14
الفقیه، خالد، حرکة الوعی فی کاریکاتیر ناجی العلی، الاردن، دار فضاءات ، 2012.
15
محلاتی، رسول، درسهایی از تاریخ تحلیلی اسلام، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1368.
16
النابلسی، شاکر، أکله الذئب، السیرة الفنیة للرسام ناجی العلی، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات والنشر، 2005.
17
النجار، سلیم و آخرون، ناجی العلی نبض لم یزل فینا، الاردن، دار البیرونی، 2012.
18
الیوسفی، ماهر، ناجی العلی، مدهش الملهاة و مفجع المأساة، دمشق، أطلس، 2006.
19
Webster, Merriam, Webster Ninth new collegiate Dictionary, University of California, 2008.
20
ORIGINAL_ARTICLE
شخصیت زن در ادبیات مقاومت لبنان (موردپژوهی رمان الوصول)
الوصول اثر نویسندة معاصر لبنانی، عبدالقدوس امین بهعنوان یکی از آثار شاخص در حوزة مقاومت به انعکاس زندگی «أم یاسر»، یکی از شخصیتهای تأثیرگذار در جبهة مقاومت میپردازد. این اثر به دنبال معرفی چهرة واقعی زن مسلمان به جامعه اسلامی است. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی– حلیلی ضمن معرفی اثر به جامعة ادبی، سعی در واکاوی شخصیت ارائه شده از قهرمان را دارد. شخصیتی چندبعدی که در زندگی فردی، اجتماعی، سیاسی و حتی نظامی نمونة یک زن موفق است و نویسنده به خوبی با چینش منسجم حوادث، سیر تحولی و رو به کمال شخصیت را به تصویر میکشد. بررسی کتاب، نشان میدهد نویسنده با معنامحوری، خود را در قید ساختار روایت نویسی قرار نداده و سبک نگارش او بین خاطره نویسی و رمان نویسی در نوسان است. او در ترسیم شخصیت قهرمان خود، با تمرکز بر جریان مقاومت، بیشتر به تبیین این بعد ازشخصیت أم یاسر پرداخته، هرچند از شاخصههای فردی و معنوی او نیز غافل نمانده است و از پشتوانهها و زمینههای فکری و تربیتی او نیز سخن میگوید.
https://jalit.ut.ac.ir/article_66240_c7170d5a14c8aa3d8306030011fe6d01.pdf
2018-05-22
161
178
10.22059/jalit.2018.208860.611481
ادبیات پایداری
رمان مقاومت
ادبیات داستانی لبنان
عبدالقدوس الامین
الوصول
نرگس
انصاری
narjes_ansari@yahoo.com
1
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)
LEAD_AUTHOR
الامین، عبدالقدوس، الوصول، لبنان، دار الولاء، 2000.
1
أبوحاقه، احمد، الالتزام فی الشعر العربی، بیروت، دارالعلم للملایین، 1979.
2
ابن عبدالعزیز، فؤاد بن عبدالکریم، قضایا المرأة فی الموتمرات الدولیة، المملکة السعودیة، د.ت.
3
اسماعیل، عزالدین، «ادب المقاومة العربیة»، الآداب، السنة السابعة عشرة، العدد 3،صص 17-18، 1969.
4
حکیم، عفاف، «المسلمة بین الثورة الاسلامیة و المقاومة الاسلامیة»، المنطلق، العدد 29، صص 23-30، محرم 1406.
5
خطیب، حنیفة، تاریخ تطور الحرکة النسائیة فی لبنان، بیروت، دارالحداثه، 1996.
6
رحماندوست، مجتبی، «رمان مقاومت، منابع، مضامین و بایدها»، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، ش 156، صص 465 -485، 1379.
7
ریمون-کنان، شلومیت، روایت داستانی، بوطیقای معاصر، تهران، نیلوفر، ۱۳۸۷ .
8
سلیمانی، بلقیس، «زن در داستانهای جنگ»، ادبیات داستانی، دوره جدید، شماره اول، ش 55، صص 16-20، 1380.
9
کیانی، مریم و اکرم روشنفکر، مقاومت اسلامی لبنان از سلاح تا قلم، تهران، کتیبه گیل، 1394.
10
ملا ابراهیمی، عزت و اکرم روشنفکر، «نگرشی برحضور زنان لبنانی در عرصه فرهنگی»، پژوهش زنان، دوره1، ش 2، صص 107-118، 1388.
11
ملاجعفر، معصومه، «بررسی جلوههای رمانتیسم در مجموعه داستانهای قلم رصاص»، پایاننامة کارشناسیارشد زبان و ادبیات عربی، استاد راهنما محمدرضا خضری، دانشگاه شهید بهشتی، 1393.
12
مرادی، حجتالله، «نقش زنان مسلمان در بحرانهای مسلحانه»، مطالعات فرهنگی ـ دفاعی زنان، سال اول، ش 1، صص 83-114، 1384.
13
موحدی، راحله،«زنان در پی امتیازهای بیشتر»، روزنامه اعتماد، ص 14، ش 31/ 4/ 1388.
14
نصیحت، ناهید، «نشانه- معناشناسی ساختار روایی داستان وما تشاؤون بر اساس نظریة گریماس»، نقد ادب معاصر عربی، سال دوم، ش 3، صص 39-64، 1391.
15
«زنان لبنان، فعال در اجتماع، دور از سیاست»، ندا، ش 19و20، 1375.
16
http://www.ensani.ir/fa/content/284140/default.aspx
17
ORIGINAL_ARTICLE
کارکرد نمادهای سنتی در شعر متوکل طه
نمادگرایی معاصر عربی، پس از پیدایش مکتب سمبولیسم در فرانسه هویدا شد. شاعران و نویسندگان عرب زبان ضمن استقبال از این مکتب و بکار بستن نمادهای مختلف در آثار ادبی، این تعبیر های غیر مستقیم را برای بیان اندیشههای خود مورد استفاده قرار دادند تا شاید بتوانند با کاربرد این نمادها تصویر روشنی از دغدغههای انسان معاصر را به خوانندگان عرضه کنند. متوکل طه شاعر نامدار فلسطینی ازجمله شاعران عصر حاضر است که در اشعار خود بهصورت رمزگونه و غیر مستقیم به مشکلات مردم فلسطین، اشاره نموده است. جستار حاضر بر آن است تا با تبیین هویت سنتهای شعری و کارکردهای آن در شعر متوکل طه و تأثیر نمادهای سنتی در ساختار قصاید وی جهتگیریهای فکری شاعر را از طریق تحلیل اشعار نمادین او نشان دهد و در این راستا با روش تحلیلی - توصیفی به تتبع در دیوان متوکل طه پرداخته تا با تحلیل مضامین نمادین آن، پیوند این سمبلها را با تجربیات درونی این شاعر فلسطینی و همچنین میزان مطابقت این رمزها را با اهداف مدنظر وی بررسی نماید. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که نمادهای سنتی به کار گرفته شده در دیوان اشعار متوکل طه، در واقع بیانگر تجربیات درونی شاعر از دغدغههای هموطنان خویش است و نمادهای شعری او توانسته ضمن تأمین وجوه زیباشناختی، در کنش های انسانی و اجتماعی نسبت به کشور فلسطین نیز مؤثر واقع شود.
https://jalit.ut.ac.ir/article_65539_15c87029d2af712d4c74417ca5560e7d.pdf
2018-05-22
179
197
10.22059/jalit.2018.232697.611713
شعر فلسطین
سنت
نماد
متوکل طه
تأثیر ادبی
محمدتقی
زندوکیلی
mt_zand@hamoon.usb.ac.ir
1
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه سیستان و بلوچستان
LEAD_AUTHOR
مرضیه
قاسمیان
m.ghasemian13@yahoo.com
2
دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه سیستان و بلوچستان
AUTHOR
ابوشاور، سعدی، تطور الاتجاهات الوطنی فی الشعر الفلسطینی المعاصر، عمان، وزارة الثقافة، ٢٠٠٣.
1
ادونیس، علی احمد سعید، مقدمة للشعر العربی، بیروت، دارالفکر، ۱۹۸۶.
2
اسماعیل، عزالدین، الشعر العربی المعاصر؛ قضایاه و ظواهره الفنیة و المعنویة، بیروت، دارالعودة و الثقافة، 1981.
3
امینپور، قیصر، سنت و نوآوری در شعر معاصر، تهران، علمی و فرهنگی، ١٣٨٤.
4
پورنامداریان، تقی، رمز و داستانهای رمزی در ادب فارسی، تهران، علمی و فرهنگی، 1384.
5
جدعان، فهمی، نظریه التراث و الدراسات العربیة و الاسلامیة، عمان، دارالشروق، 1985.
6
حنفی، حسن، التراث و التجدید، بیروت، دارالتنویر، 1981.
7
ﺍﻟﺠﻴوسی، سلمی الخضراء، ﺍﻻتجاﻫﺎﺕ ﻭﺍﻟﺤرکـﺎﺕ ﻓـﻲ ﺍﻟـﺸﻌﺭ ﺍﻟﻌﺭبی الحدیث، ترجمة عبدالواحد ﻟﺅﻟﺅﺓ، بیرورت، ﺩﺭاساﺕ ﺍﻟﻭحدﺓ ﺍﻟﻌﺭبیة، 2007.
8
راوی، طه، القصیدة المعاصرة، القاهرة، دارالمعارف، 1980.
9
زاید، علی عشری، استدعاء الشخصیات التراثیة فی الشعر المعاصر العربی، لیبیا، الشرکة العامة للنشر، 1978.
10
سلیمان، خالدالله، فلسطین و شعر معاصر عرب، ترجمة شهره باقری و عبدالحسین فرزاد، تهران، چشمه، 1376.
11
شراب، محمد حسن، شعراء الفلسطین فی العصر الحدیث، اردن، ألهلیة، 2006.
12
شکری، غالی، التراث و الثورة، بیروت، دارالطلیعة، 1979.
13
شیلر، یوهان، دوشیزه اورلئان، ترجمة آقابزرگ علوی، تهران، خورشید، بی تا.
14
صدوق، راضی، شعراء فلسطین فی القرن العشرین، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات والنشر، 2000.
15
ضاوی، عرفات، کارکرد سنت در شعر معاصر عرب، ترجمة سیدحسین سیدی، مشهد، دانشگاه فردوسی، 1390.
16
الضیف، شوقی، تاریخ الادب العربی (العصر العباسی الأول)، قم، ذوی القربی، 1385.
17
طعمة، صالح جواد، «الشاعر المعاصر و مفهومه النظری للحداثة»، الفصول، العدد 4، صص 1-17، القاهرة، 1984.
18
طه، متوکل، الاعمال الشعریة، بیروت، الموسسة العربیة للدراسات و النشر، 2003.
19
عباس، احسان، اتجاهات الشعر العربی المعاصر، الکویت، مجلس الوطنی للثقافة، 1987.
20
عبدالرحمان، العائشة، قیم جدیدة للأدب القدیم والمعاصر، القاهرة، دارالمعارف، 1970.
21
عزاوی، ضیاء، «کیف نعید قراءة التراث قراءة معاصرة»، المعرفة، العدد 161، صص 32- 38، الدمشق، 1976.
22
الکبیسی، طراد، التراث العربی کمصدر فی نظریة المعرفة و الابداع فی الشعر العربی الحدیث، البغداد، وزارة الثقافة و الفنون، 1987.
23
مظهر، سلیمان، قصة الدیانات، بیروت، الوطن العربی، 1984.
24
ORIGINAL_ARTICLE
واکاوی مؤلّفههای وحدت اسلامی در اشعار احمد محرم
وحدت اسلامی از موضوعاتی است که از همان بدو ظهور اسلام مورد توجه پیامبر اعظم(ص) و امامان معصوم(ع) بوده و ایشان همواره تلاش داشتهاند تا از طریق نهادینهسازی اصول اسلامی مسلمانان را از تفرقه بازداشته و تعالیم وحدتجویانة فراموششده را دگرباره در عرصة تعاملات بشری متبلور سازند. در این راستا اکثر شاعران عرب نیز همّت بر آن گماشتهاند که مسلمانان را به وحدت اسلامی فراخوانده و رگههایی از حمیّت اسلامی را بر لوح اندیشة آنان نقش زنند. احمدمحرم ازجمله شاعرانی است که در جایجای دیوانش نمایههایِ دعوت به وحدت اسلامی به چشم میخورد. هدف از پردازش شعر وی از منظر رخدادهای وحدتجویانه، تبیین نحوة نگرش شاعر به مقولة وحدت و اتّحاد، و بیان تکیهگاههای محوریِ اندیشة او در طرح چنین مضامینی است. نتایج پژوهش نشان میدهد مسائلی چون: نقد شرایط اسفناک سیاسی و اجتماعی حاکم بر بلاد عربی، ارائة الگوی کلانِ وحدتِ اسلامی و نه وحدت عربیِ صِرف؛ برجستهسازیِ جلوههای حماسی و شور عربیّت بهعنوان عاملی انگیزشی برای تثبیت مقولة وحدت؛ استناد به آموزههای قرآن کریم بهعنوان پشتوانهای سِتُرگ برای عینیّتبخشی به مضامین وحدتگرایانه مطمحِ نظر شاعر بوده است. نگارنده در این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی (کتابخانهای) به تبیین تکیهگاههای شعری احمدمحرم در حوزة مضامین وحدتگرایانه میپردازد.
https://jalit.ut.ac.ir/article_66238_6a945a928a673f47982defdf6c933466.pdf
2018-05-22
199
216
10.22059/jalit.2018.125767.611279
وحدت اسلامی
ادبیات دینی
شاعران عرب
شعر مصر
احمدمحرم
مالک
عبدی
malekabdi@yahoo.com
1
استادیار گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه ایلام
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم.
1
ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، الطبعة الثالثة، بیروت، دارالفکر، 1414.
2
اصفهانی، راغب، المفردات فی غریب القرآن، ترجمه حسین بن أحمد کیلانی، طهران، البوذرجمهری، 1373.
3
أبوشادی، أحمد زکی، قضایا الشعر المعاصر، القاهرة، الشرکة العربیة للطباعة و النشر، 1959.
4
بخاری، أبوعبدالله محمد بن إسماعیل، صحیح بخاری، تهران، دارالکتب الاسلامیة، 1412.
5
الجیزاوی، سعدالدین، العامل الدینی فی الشعر المصری الحدیث، القاهرة، المجلس الأعلی لرعایة الفنون، 1964.
6
الخفاجی، محمد عبدالمنعم، دراسات فی الأدب العربی الحدیث و مدارسه، بیروت، دارالجیل، 1992.
7
حکمتی، صبا، «بررسی مضامین سیاسی در شعر احمدمحرم»، پایاننامة کارشناسیارشد، استاد راهنما عبدالاحد غیبی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، 1392.
8
دهخدا، علی اکبر، لغتنامه، چاپ بیستم، دانشگاه تهران، 1377.
9
الدسوقی، عمر، فی الأدب الحدیث، القاهرة، دارالفکر، 2003.
10
الزیات، أحمد حسن، تاریخ العربی للمدارس الثانویة و العلیا، الطبعة التاسعة، بیروت، دارالمعرفة، 2005.
11
صادقی اردستانی، احمد، وحدت مسلمین، قم، دفتر کنگرة جهانی ائمة جمعه و جماعت، بیتا.
12
صبحی، صالح، نهجالبلاغه، چاپ سوم، قم، دارالهجرة، 1407.
13
صدقی، حامد و احمدرضا صاعدی، «الوطنیّة الصادقة فی شعر احمدمحرم»، اللغة العربیة و آدابها، السنة
14
الخامسة، العدد 9، صص 72- 57، خریف و شتاء 1430 و 1431.
15
ضیف، شوقی، الأدب العربی المعاصر فی مصر، القاهرة، دارالمعارف، 1957.
16
عبده، الشیخ محمّد، شرح نهج البلاغة، الجزء الأوّل، بیروت، مؤسسة الأعلمی، 2003.
17
عزتی، مصطفی، «شرح وتحلیل ادبی ومضامین تاریخی دیوان احمدمحرم از غزوة بدر الکبری تا پایان شهدای بدر»، پایاننامة کارشناسیارشد، استاد راهنما یدالله رفیعی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1390.
18
المتقی الهندی، علاءالدین، کنز العمال فی سنن الأقوال و الأفعال، بیروت، مؤسسة الرسالة، 1980.
19
الفار، مصطفی، الشاعر احمدمحرم دراسة فی حیاته و شعره، عمان، منشورات أمانة عمّان الکبرى، 2007.
20
فتحی الظاهر، عبدالله، «الشعر الإسلامی فی أشعار احمد محرم»، کلیة العلوم الاسلامیة، العدد السابع، صص 130- 112، 1433- 2012.
21
قاسمی، لیلا و محمد مظاهری، «وحدت اسلامی و نقش شعرای معاصر عرب در تحکیم آن»، نقد ادب معاصر عربی، دورة 3، ش 4، صص 95-123، تابستان 1392.
22
کحالة، عمر رضا، معجم المؤلفین، دمشق، مطبعة الترقی، 1957.
23
محرم، أحمد، الدیوان، مصر، دارالکتب الإسلامیة، 1963.
24
مصطفی، ابراهیم، المعجم الوسیط، تهران، مرتضوی، بیتا.
25
مطهری، مرتضی، مجموعة آثار، تهران، صدرا، 1389.
26
معین، محمد، فرهنگ معین، تهران، امیرکبیر، 1371.
27
موسوی خمینی، روحالله، صحیفة نور، تهران، مؤسسة نشر آثار امام خمینی(ره)، 1359.
28
ORIGINAL_ARTICLE
جلوههای پایداری در نمایشنامة الحسین ثائراً شهیداً اثر عبدالرحمن الشرقاوی
در این پژوهش ابتدا به ادبیات مقاومت، فراخوانی تاریخ و میراث کهن، زندگی شرقاوی و آثار او و معرفی نمایشنامة الحسین ثائراً شهیداً پرداخته شده سپس شاخصهای ادبیات مقاومت چون سازشناپذیری، مبارزه با ستم، بیدارسازی وجدانهای خفته، دفاع از مظلومان، جهاد و شهادتطلبی، استقامت و شکیبایی زنان و ادامه دادن راه شهیدان با محوریت حماسة کربلا و قیام امام حسین(ع) مورد تحلیل قرار گرفته است. شرقاوی در این نمایشنامه با الهام از این واقعیت تاریخی و میراث ارزشمند دینی، واقعیتهای موجود در جامعة مصر را به چالش کشیده و به بیان حوادث و مشکلات اجتماعی و سیاسی جامعة عصر خود میپردازد. هدف اصلی این جستار تحلیل عناصر پایداری در این نمایشنامه است. یافتهها حاکی از آن است که شرقاوی با بازگو کردن قیام امام حسین(ع) و نهضت عاشورا و تبیین رسالت آن، ملت خود را به ظلمستیزی، شهادتطلبی، برقراری عدالت، جهاد، مبارزه و ایستادگی در برابر متجاوزان و زورگویان دعوت میکند.
https://jalit.ut.ac.ir/article_66284_2acad1c319b962d2920abf5bb63efcc9.pdf
2018-05-22
217
235
10.22059/jalit.2018.225179.611625
ادبیات پایداری
نمایشنامه
ادبیات مصر
عبدالرحمن شرقاوی
نمایشنامة الحسین ثائراً شهیداً
حجت الله
فسنقری
h.fesanghari@hsu.ac.ir
1
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه حکیم سبزواری
LEAD_AUTHOR
بهروز
سالمی مغانلو
behruzsalemi@gmail.com
2
دانشجوی دکتری زبان وادبیات عربی دانشگاه حکیم سبزواری
AUTHOR
أبوماضی، ایلیا، تبر وتراب، بیروت، دارالعلم للملایین، 1986.
1
انصاری، نرگس و عبدالعلی آل بویه لنگرودی، «سیمای امام حسین(ع) در شعر عاشورایی معاصر فارسی و عربی»، ادبیات تطبیقی، سال دوم، ش 3، صص 36-15، 1389.
2
دشتی، محمد، نهج البلاغه، قم، اندیشه هادی، 1389.
3
سوزنی، جمیل، «تحلیل العناصر المسرحیة فی مسرحیة الحسین ثائراً شهیداً للشاعر عبدالرحمن الشرقاوی»، پایاننامة کارشناسیارشد، استاد راهنما فرامرز میرزایی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، 1389.
4
خزعلی، انسیه، امام حسین در شعر معاصر عربی، تهران، امیر کبیر، 1383.
5
محمدزاده، مرضیه، دانشنامه شعر عاشورایی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1383.
6
میرزایی، فرامرز، «قیام امام حسین و شعر نو معاصر عربی»، علوم انسانی دانشگاه الزهراء، ش 52، صص 160-130، 1383.
7
ناظمیان، رضا، متون نظم و نثر معاصر2، تهران، دانشگاه پیام نور، 1387.
8
الحسین، قصی، الموت و الحیاة فیشعر المقاومة، بیروت، دارالرائد العربی، 1972.
9
الشرقاوی، عبدالرحمن، الحسین ثائراً شهیداً، الطبعة الثالثة، بیروت، الدار العالمیة، 1995.
10
ــــ، الحسین شهیداً، ترجمة حجّتالله فسنقری و مریم توکلی، معارف، 1394.
11
الصعیدی، عبدالفتاح، معجم الأدباء من العصر الجاهلی حتى سنة 2002، بیروت، دارالکتب العلمیة، 2003.
12
العسیلی، ثریا، أدب عبدالرحمن الشرقاوی، القاهرة، الهیئة المصریة العامة للکتاب، 1995.
13
بلبل، فرحان، مراجعات فی المسرح العربی، دمشق، اتحاد الکتاب العرب، 2001.
14
زکی، نبیل، «عبدالرحمن الشرقاوی و ملحمة الحسین»، الکاتب، العدد 101، صص 142-128، 1969.
15
شکری، غالی، أدب المقاومة، بیروت، دارالآفاق الجدیدة، 1979.
16
عشری زاید، علی، استدعاء الشخصیات التراثیة فی الشعر العربی المعاصر، القاهرة، دارالفکر العربی، 1997.
17
عید، محمد السید، «فانتازیا، رؤیة نقدیة درامیة لمسرح عبدالرحمن الشرقاوی»، ابداع، السنة الخامسة، العدد 4، صص 30-14، 1407.
18
نورالدین، حسن، عاشورا فی الأدب العاملی المعاصر، لبنان، الدار الإسلامیة، 1988.
19