TY - JOUR ID - 81306 TI - قصیدۀ «نهج البرده»ی احمد شوقی در آیینۀ آرای نقدی و بلاغی محمود بستانی JO - ادب عربی JA - JALIT LA - fa SN - 2251-9238 AU - رضایی, ابوالفضل AU - رئیس میرزایی, فاطمه AD - دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید بهشتی AD - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید بهشتی Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 13 IS - 4 SP - 63 EP - 85 KW - احمد شوقی KW - نهج البرده KW - محمود بستانی KW - عناصر ادبی KW - تحلیل ساختاری DO - 10.22059/jalit.2021.309395.612271 N2 - روش ساختارگرایی که محمود بستانی آن را به‌عنوان یکی از شیوه­های تحلیل متن قلمداد کرده است، بر مبنای هشت عنصر ادبیِ پیام، موضوع، معنایی، صوری، لفظی، موسیقایی، ادبی و ساختار متن  به تحلیل یک اثر  می‌پردازد و با  تبیین ارتباط بین جنبه­های زیبایی­شناسی و معناشناسی اثر،  ساختار کلی آن را به‌عنوان پیکری واحد بررسی می­کند.  دیدگاه­­های بستانی در روش ساختارگرایی که در دو کتاب القواعدالبلاغیة فی ضوء المنهج الإسلامی و البلاغة الحدیثة فی ضوء المنهج الإسلامی  تبیین و معرفی شده است، تلفیقی از سنت­گرایی و نوگرایی در تحلیل اثر ادبی است؛ بدین معنا که وی ضمن پایبندی به بلاغت سنتی، سعی دارد دیدگاه­های جدید ادبی  را در  بررسی و تحلیل اثر بر مبنای ساختار  و بافت آن به کار بندد. آنچه  ما در این پژوهش در پی آن بوده­ایم، بررسی زیبایی­ها و معانی ادبی قصیدۀ «نهج ‌البرده»ی احمد شوقی  با تکیه بر روش ساختارگرایی محمود بستانی و بر اساس چهار عنصر معنایی، صوری، موسیقایی و ساختار است. در این راستا دریافتیم که در قصیدۀ نهج‌ البرده از بین عناصر مذکور، رمز و استعاره به‌عنوان دو عنصر از عناصر صوری و جناس و توازن به‌عنوان عناصر موسیقایی، علاوه بر جنبۀ زیبایی­بخشی دارای کارکرد معنایی نیز بوده­اند و در القای مفاهیم و موضوعات، نقش مؤثری داشته­اند و عنصر تکرار و تقابل نیز به‌عنوان عناصر معنایی، با ایجاد نظم‌آهنگ درونی، جنبۀ زیبایی­شناسی قصیده را نیز تقویت کرده­اند و بر مبنای عنصر ساختار، دریافتیم که موضوعات و مفاهیم قصیده با یکدیگر و نیز با دیگر عناصر لفظی، موسیقایی و صورخیال، رابطه­ای متقابل دارند؛ به عبارتی، عناصر زیبایی­شناسی و معناشناسی در آن با یکدیگر ارتباط منسجم دارند و این، نشانگر آن است که قصیده از تجانس و اندام‌واری متن برخوردار است و همین امر،  آن  را نه‌تنها از لحاظ شکل و ساختار، بلکه از نظر محتوا، در ردیف بهترین مدائح نبوی قرار  داده است. UR - https://jalit.ut.ac.ir/article_81306.html L1 - https://jalit.ut.ac.ir/article_81306_82c34906419edebcd1efb72d001dcca6.pdf ER -