TY - JOUR ID - 84439 TI - واکاوی شگردهای فرمیِ پست‌مدرن در مجموعۀ عذابات المتنبی فی صحبة کمال أبودیب والعکس بالعکس JO - ادب عربی JA - JALIT LA - fa SN - 2251-9238 AU - پیری, فاطمه AU - احمدی چناری, علی اکبر AU - عرب یوسف آبادی, عبدالباسط AD - دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه زابل AD - دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه زابل AD - استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه زابل Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 14 IS - 1 SP - 129 EP - 152 KW - پست‌مدرنیسم KW - کمال ابودیب KW - عذابات المتنبی فی صحبة کمال ابودیب KW - شگردهای فرمی KW - عدم قطعیت DO - 10.22059/jalit.2021.331943.612459 N2 - نمود پست­مدرنیسم در متون تنها به محتوا و موضوع محدود نمی­شود؛ بلکه بخشی از تمهیدات پست‌مدرنیستیِ آثار ادبی، مربوط به عناصر فیزیکی متن، یعنی صفحۀ کاغذ، خطوط، حروف، واژگان و حاشیۀ متن است. این تمهیدات در راستای اصل پست­مدرنیستیِ عدم قطعیت و ایجاد تردید و شبهه­افکنی در هستی­شناسی مخاطب صورت می­گیرد. این امر به درهم­ریختن ژانرها، فروپاشی نظم هندسی متن و ایجاد هرج‌ومرج و آشفتگی در سنت­های نویسندگی و شاعری، به‌ویژه نحوۀ چینش واژگان و سطرها و همچنین کاستن از مرکزیت متن اصلی و تمرکز بر حاشیۀ متن منجر می­شود. کمال ابودیب نویسندۀ معاصر سوری با رویکردی پست‌مدرنیستی، اثر عذابات المتنبی فی صحبة کمال ابودیب والعکس بالعکس را به رشتۀ تحریر درآورد. او در این اثر تلاش می‌کند روایت­ها، جریانات و حوادث مختلف زندگی متنبی را که در متون پیشین آمده است، با ذهنیتی پست­مدرنیستی بازنویسی کند. جستار حاضر تلاش می­کند با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی به واکاوی و تحلیل این سازوکارها و نقش آنها در معناآفرینی در اثر یادشده بپردازد. این اثر به اقرار خود نویسنده نه در زمرۀ داستان قرار می‌گیرد و نه شعر؛ زیرا تلفیقی است از تمامی ژانرهای ادبی و هنرهای شکل‌محور. نتایج پژوهش نشان می­دهد ابودیب تلاش دارد در این اثر، تنش‌های جهان درونی خود و فلسفۀ زندگی شخصی و اجتماعی را در کشورهای عربی، با تأکید بر شگردهای فرمی پست‌مدرنیستی به تصویر کشد. وی با تأکید بر شگردهای فرم‌محور قصد دارد ذهن مخاطب را به زوایای پنهان شکل‌گیری داستان خود با متنبی معطوف نماید تا اقتدار کلان‌روایت‌ها را در سطح دیداری به چالش بکشد. او برای رساندن این پیام به مخاطب، از سازوکارهای شکل­محور همچون سپیدنویسی، نقاشی، اشکال هندسی، عمودنویسی، تجزیه‌نویسی و تغییر فونت بهره می­برد که هرکدام نقشی برجسته در ایجاد تردید در ذهن مخاطب دربارۀ امور واقعی و الگوهای ثابت­شدۀ فکری و معرفتی وی دارند. UR - https://jalit.ut.ac.ir/article_84439.html L1 - https://jalit.ut.ac.ir/article_84439_e12734d4ec4cfbbc7573ccc91d855c12.pdf ER -