نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه زبان و ادبیّات عربی دانشگاه خوارزمی

چکیده

«هایکو» یکی از کوتاه­ترین انواع گونه­های شعری است. این نوعِ ادبی، مهم­ترین قالب شعریِ ادبیّات ژاپن محسوب می­شود و قدمتی چندصدساله دارد. هایکو نیروی نهفته در خود را از عرفان، تأمل در احوال درونی افراد و با تکیه بر عناصر طبیعت دریافت می­کند. ادبیّات­های مختلفی در جهان از این گونة ادبی تأثیر پذیرفته و به تبع آن، بسیاری از نمونه­های این شعر به دیگر زبان­ها ترجمه شده است. شاعران فراوانی در نقاط مختلف دنیا نیز، به تجربه­اندوزی در سرودن آن مبادرت ورزیده­اند. در این میان، شعر معاصر عربی نیز از تأثیر هایکو بی­نصیب نمانده است.  تعدادی از شاعران عرب به خلق این نوعِ شعری اقدام کرده و برخی دیگر هم، هایکوهای ژاپنی را به عربی برگردانده­اند. مقالة حاضر که به شیوة توصیفی- تحلیلی- تطبیقی نگارش شده است،  قصد دارد ضمن معرفیِ هایکو، جایگاه آن را در شعر معاصر عربی و شاعران آن به تصویر کشد. از جمله نتایج به دست آمده نیز آن است که در سرودن هایکوی عربی و در ترجمة آن، تفاوت­هایی با نمونه­های ژاپنی به چشم می خورد که از اختلاف زبان، محیط و فرهنگ ناشی می­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Haiko and arabic contemporary poetry

نویسنده [English]

  • Husein Abawisani

Associat Professor Department of Arabic Language and Litereure. Khwarazmi university

الأسعد، محمد، تراث الهایکو فی الثقافة العربیه، 2006،
انوری، حسن، فرهنگ فشردة سخن، تهران، سخن، چاپ دوم، 1385.
بوکرامی، سعید، تاریخ الهایکو الیابانی، القدس الغربی، الدار البیضاء،
www.motarjemarabi.blogfa.com
پاشایی، ع و کیمیه مائه­دا، لاک پوک زنجره؛ هایکوی ژاپنی از زبان ژاپنی، تهران، یوشیج و مرکز بین­المللی گفتگوی تمدن­ها، 1381.
ذاکری، قدرت­الله، زنبور بر کفِ دستِ بودای خندان؛ گزینة هایکوهای مدرن، تهران، مروارید، 1386.
رکابی، عذاب، «هایکو فی شعر الرکابی»، الجمهوریة و العالم (روزنامه)، دهم اکتوبر 2005، 2- 3،
 www.newsofword.info/arasheef
سی بیوکانن، دانیل، صد هایکوی مشهور، ترجمة ع. پاشایی، تهران، دنیای مادر، 1369.
شاملو، احمد، مجموعة آثار، دفتر دوم، تهران، نگاه، چاپ هشتم، 1384.
                      و ع. پاشایی، هایکو شعر ژاپنی از آغاز تا امروز، تهران، چشمه، چاپ ششم، 1387.
شاهق، مهوش و سهیل شهلا، هایکو در چهار فصل، تهران، پژوهشگاه­ علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1373.
شیعة علی، علی، «هایکو»، فصلنامة دانشجویی دانشگاه مذاهب اسلامی، شمارة پنجم، بهار 1389، 35.
عضیمه، محمد و کوتا- کاریا،  کتاب الهایکو: الف هایکو و هایکو، دمشق، دارالتکوین، 2010.
قبانی، نزار، الأعمال السیاسیة الکامله، بیروت، منشورات نزار قبانی، الطبعة الخامسة، 1993.
المسیری، عبدالوهاب، دراسات فی الشعر، قاهره، مکتبة الشروق الدولیه، 2007.
میرافضلی، سیدعلی، اسپریچو تجربه­ای در شعر کوتاه ایرانی،
 http://amiralavi.persianblog.ir.
نصرالله، ابراهیم، الأعمال الشعریه، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات و النشر، 1994.
ویکی­پدیا، دانشنامة آزاد، ذیل «هایکو»،
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D9%88.