نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حمیدرضا میرحاجی ¹
• زهراء کرم زادگان ²

¹ دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه علامه طباطبائی

² دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

واژه­ها، اصطلاحات و ترکیبات، اسلوب­ها و ساختارهای جمله، پیش فرض­ها و مفروضات نویسنده، مبانی و اصول اساسی و اولیه، عوامل سرنوشت ساز و نقش آفرین در فرایند معنایابی متون دستوری هستند.«الکتاب»به عنوان اولین کتاب مدون در زمینة صرف و نحو زبان عربی، نیز از این اصول زبانی و برون زبانی مستثنی نیست. پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی – تحلیلی وبا استناد به اصطلاحات علم اصول، به بررسی تعدادی از واژگان کلیدی «الکتاب» می­پردازد که در سنگ بنای «الکتاب» به وفور از آن­ها استفاده شده است و اصولی چون ترادف، تضاد، اشتراک لفظی، حقیقت لغوی و عرفی بر آن­ها اعمال گردیده است. تلاش نگارندگان بر این بوده است که با بررسی تطبیقی مسائل مطرح شده بر برش­هایی از متن کتاب، تأثیر مستقیم واژگان بر متن، به مخاطب نشان داده شود و عواقب سوء فهم واژگانی به وی گوشزد گردد.

کلیدواژه‌ها

• متون دستوری
• «الکتاب» سیبویه
• علم اصول
• معنا یابی
• رمز گشایی

عنوان مقاله [English]

Decoding the keywords of Sibawayh’s Al-kitab (First volume)

نویسندگان [English]

• Zahra Karamzadegan ¹
• Zahra Karamzadegan ²

¹

²

چکیده [English]

Grammatical texts like any other textneed to scientific methods for get the concepts and meanings found in text phrases and sentences. Words, phrases and compounds, methods, structures, assumptions and thought of the author as well as basic principles are the key elements of the discovery of meaning in grammatical texts. al-Kitāb is the first consistence book on Arabic syntax, and is by no means an exception to these linguistic and extralinguistic principles. The present research is analytic descriptive using methodological terminology to study a few keywords of al-Kitāb frequently used in the structure of the book. Principles such as synonymy, antonymy, homonymy, the lexical and customary truth are applied to these keywords. The authors’ attempts were mainly concerned with the comparative discussion of some parts of the book to show the direct impact of words on text and to remind readers about the misunderstanding the keywords.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Grammatical Texts
• Sibawayh’s al-Kitāb
• Methodological Terminology
• the Discovery of Meaning
• the Decoding