نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سید مهدی مسبوق ¹
• فرشته شاهین ²

¹ استاد گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه بوعلی سینا

² دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

انسان از زبان برای ارتباط و انتقال اندیشه بهره می‌گیرد و اهداف و اغراض خود را در قالب آن ساختاربندی می-کند. پراگماتیک یا کاربردشناسی، کاربردهای ارتباطی زبان را در درجه نخست اهمیت قرار می‌دهد. یکی از کاربردهای زبان، متقاعد کردن مخاطب است که با تکیه بر تکنیک‌های برهان‌ورزی تحقق می‌یابد. این تکنیک‌ها، ساخت نحوی جمله‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در میان نظریه‌های نوین دستوری، نحو کارکردگرای سیمون دیک و به تبعیت از او احمد المتوکل، تحت تأثیر پراگماتیک، رویکرد کاربردی به ساختار جمله‌ها دارد و نقش و اهداف کاربردشناختی آن را مد نظر قرار می‌دهد. پژوهش حاضر که با روش توصیفی‌تحلیلی سامان یافته، به دنبال آن است که کیفیت کارکرد احتجاجی مؤلفه‌های نحو کارکردگرا را مورد بررسی قرار دهد و میزان برهم‌کنشی که این مؤلفه‌ها با تکنیک‌های برهان‌ورزی را مشخص کند که برای نیل به این هدف، نامۀ سی و یکم نهج‌البلاغه را به عنوان پیکره پژوهش انتخاب نموده است. برآیند پژوهش نشان داد که کانون پرسشی در این نامه با شگرد استفهام هم‌پوشانی دارد و راهبردی برای نهادینه کردن باور در ذهن مخاطب است. کانون تکمیلی در سخن امام (ع) با استشهاد کلامی متناسب است و سازوکاری برای گسترش افق معنایی مخاطب و ترغیب او به عمل است. زنجیره کانونی، مشابه پیوستار کاربردشناختی است که این تکنیک، مراتب برهانی را از دیدگاه امام (ع) درجه‌بندی می‌کند. همچنین کانون مقابله از رهگذر فرآیند کانونی سازی، زمینه برهان‌ورزی کلام و تثبیت استدلال را فراهم می‌نماید. افزوده‌های وجهی در کلام امام (ع) نیز با توجه به درجه تعهد ایشان نسبت به وقوع رخداد، در تقویت یا تضعیف گزارۀ استدلالی نقش دارند.

کلیدواژه‌ها

• نحوکارکردگرا
• سیمون دیک
• احمد المتوکل
• کاربردشناسی
• برهان ورزی
• نهج البلاغه

موضوعات

• برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.

عنوان مقاله [English]

Argumentative Techniques in the Thirty-First Letter of Nahj al-Balagha Based on Components of Functional Grammar

نویسندگان [English]

• Seyyed Mehdi Masboogh ¹
• Fereshteh Shahin ²

¹ Bu - Ali Sina

² Bu Ali Sina

چکیده [English]

Humans utilize language for communication and the transmission of thought, structuring their objectives and intentions within its framework. Pragmatics, or the study of language use, prioritizes the communicative functions of language. One such function is persuasion, achieved through argumentative techniques that influence the syntactic structure of sentences. Among modern grammatical theories, Simon Dik’s Functional Grammar, later adopted by Ahmad al-Mutawakkil, adopts a pragmatic approach to sentence structure, emphasizing the pragmatic roles and communicative goals of linguistic elements. This descriptive-analytical study investigates the interplay between argumentative techniques and components of Functional Grammar in the Thirty-First Letter of Nahj al-Balagha. The findings reveal that the interrogative focus in the letter overlaps with rhetorical questioning, serving as a strategy to internalize beliefs in the audience’s mind. The complementary focus aligns with textual citations, functioning as a mechanism to expand the audience’s semantic horizon and encourage action. The focal chain resembles a pragmatic continuum, grading the hierarchical levels of argumentation from Imam Ali’s (AS) perspective. Additionally, contrastive focus, through focalization, establishes the groundwork for argumentation and stabilizes reasoning. Modal adjuncts in Imam Ali’s (AS) discourse, reflecting his commitment to the occurrence of events, play a role in reinforcing or weakening argumentative propositions.

Keywords: Functional Grammar, Simon Dik, Ahmad al-Mutawakkil, Pragmatics, Argumentation, Nahj al-Balagha.

کلیدواژه‌ها [English]

• : functionalist syntax
• Simon Dick
• pragmatics
• protesting
• Nahj al-Balagha