نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 أستاذ مشارک، قسم اللغة العربیة وآدابها بجامعة طهران،طهران، ایران.

2 مرشح للدکتوراه، قسم اللغة العربیة وآدابها بجامعة طهران، طهران، ایران.

چکیده

یعد الأدب انعکاسا للواقع الاجتماعی والسیاسی للمجتمع. فی بعض الأحیان یعکس الأدیب هذا الواقع عبر السخریة لأنه لایتمکن من التعبیر بصراحة عن بعض الموضوعات. عندما لاتوجد الحریة فی المجتمع ویسوده القمع والخناق، فلاتسمح هذه الظروف بإبراز المشاکل والنقائص بشکل مباشر، حیث یضطر الکاتب أن یستخدم السخریة أداة لنقد الحکومة أو القضایا الأخرى بصورة غیر صریحة. إن الغرض الرئیسی فی السخریة هو إظهار المشاکل والسعی فی سبیل تصحیحها ولیس نیة الکاتب أن یضحک الآخرین فحسب بل یکمن وراء هذا الضحک، تفکیر وتدبر عمیق وصراخ یوقظ الإنسان من الغفلة. کان جلال عامر أحد الکتاب الساخرین الذین عاشوا فی عهد حسنی مبارک بمصر وخلفوا أعمالا ساخرة حتی یعبروا عن بعض القضایا باستعانة السخریة. لقد لُقّب عامر بأمیر الساخرین فی مصر مما یظهر براعته فی کتابة السخریة وتأثیره الکبیر على الجمهور. یتناول هذا البحث معتمدا على المنهج الوصفی- التحلیلی کتاب قصر الکلام لجلال عامر ویستهدف تبیین التقنیات المستخدمة من قبل هذا الکاتب الساخر وتحلیل المضامین المشیرة إلیها حتى یبین الزوایا الخفیة للحکومة والمجتمع المصری وما یعانی الناس منه. لقد قام الکاتب بتوظیف تقنیات عدیدة کالتهکم والمفاجأة والتعریف الساخر والتشبیه والمقایسة والنظر من وجهة غیر معتادة والمقابلة واستطاع أن یوضح للقارئ غرضه بصورة ضمنیة. ومن المضامین التی تناوله عامر فی نثره یمکننا الإشارة إلى انتقاده بعض القضایا کعدم تخلی الحکام والمسئولین عن السلطة والتندید بحزبی الوطنی والإخوان والانتخابات الاستعراضیة والمزورة وقضیة التوریث والإنجازات الکاذبة والتهکم بالمرشحین وعدم اهتمام السلطات الثلاث بواجباتها حیث تعدّ هذه الأمور انعکاسا للواقع المصری وحیاة هذا الشعب والمشاکل التی واجهها الناس فی تلک الفترة

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Satire Techniques and their Implications in Ghosr-ol-Kalam by Jalal Amer

نویسندگان [English]

  • Ali Afzali 1
  • Mohammad Mahdi Karimi 2

1 Assiciate Professor, Department of Language and Literature, University of Tehran, Tehran. Iran.

2 Ph.D. Candidate, Department of Arabic Language and Literature, University of Tehran, Tehran, Iran.

چکیده [English]

The main purpose of satire is to show problems and strive to correct them. The writer’s intention is not only to make others laugh, but behind this laughter lies deep thinking, contemplation, and screaming that awakens a person from heedlessness. Jalal Amer was one of the satirical writers who lived during the era of Hosni Mubarak in Egypt and wrote satirical works to express some issues using satire. Amer has been called the prince of satirists in Egypt, which shows his skill in writing satire and his great influence on the audience. By descriptive-analytical approach, this research deals with the book The Palace of Speech by Jalal Amer and aims to clarify the techniques used by this satirical writer to show the hidden corners of the Egyptian government and society and what people suffer from. The writer employed many methods, such as satire, surprise, sarcastic definition, simile, analogy, looking from an unusual point of view, and contrast, and he implicitly clarified his purpose to the reader. Among the contents that Amer addressed in his prose, we can point out his criticism of some issues, such as the rulers and officials not giving up power, denouncing the National and Brotherhood parties, the showy and fraudulent elections, the issue of inheritance, false achievements, mocking the candidates, and the three authorities’ lack of interest in their duties, as these matters are considered a reflection of the Egyptian reality, the life of this people, and the problems that people faced in that period

کلیدواژه‌ها [English]

  • Satire
  • Satire techniques
  • Satire themes
  • Jalal Amer
  • Ghosr-ol-Kalam
ابن منظور، محمد بن مکرم (1430ق)، لسان العرب، المجلد الخامس: بیروت، دار صادر.
آریان‌پور، یحیی (1375ش)، از صبا تا نیما، الطبعة الثانیة، طهران: زوار.
 افضلی، علی و محمد مهدی کریمی.(1400)، «السخریة السیاسیه والاجتماعیه فی أعمال بلال فضل؛ کتاب قلمین أنموذجا» ، مجلة الدراسات الثقافیة واللغویة والفنیة ، العدد التاسع عشر، صص 71-91.
بهزادی اندوهجردی، حسین (1378ش)، طنز و طنزپردازی در ایران، طهران: صدوق.
تجبر، نیما (1390ش)، نظریه طنز بر بنیاد متون برجسته طنز فارسی، طهران: مهر ویستا.
الحاج محمد، فراس عمر أسعد (1999م)، «السخریة فی الشعر الفلسطینی المقاوم بین عامی (1993-1948)»، رسالة ماجستیر، إشراف عادل الأسطة، جامعة النجاح الوطنیة فی نابلس فلسطین، کلیة الدراسات العلیا.
حری، ابوالفضل (1390ش)، درباره طنز، الطبعة الثانیة، طهران: سوره مهر.
حسام‌پور، سعید والآخرون (1390ش)، «بررسی تکنیک‌های طنز و مطایبه در آثار هوشنگ مرادی کرمانی»، مطالعات ادبیات کودک، السنة الثانیة، العدد 1، صص 61-90.
حسینی، سید مرتضى: زارع، ساجد (1393ش)، «السخریة فی شعر إبراهیم طوقان»، الأدب العربی، السنة السادسة، العدد 1، صص 89-108.
داد، سیما (1385ش)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، الطبعة الثالثة، طهران: مروارید.
الذبیانی، مساعد بن سعد بن ضحیان (1431ق)، «السخریة فی شعر عبدالله البردونی»، رسالة ماجستیر، إشراف حسن محمد باجودة، جامعة أم القرى المملکة العربیة السعودیة، کلیة اللغة العربیة.
زیدان، إلهام. (2022م): « جلال عامر: نموذج لن یتکرر»، جریدة الوطن، العدد 24 سبتمبر.
صالحی، إلهام (1386)، « بررسی و تحلیل ظنز در مقامات همدانی»، رساله دکتری گروه زبان و ادبیات عربی، به راهنمایی دکتر منصوره زرین کوب، دانشگاه اصفهان.
ضیایی، رفیع (1389ش)، کتاب طنز 3، الطبعة الثانیة، طهران: سوره مهر.
عامر، جلال (2012م)، قصر الکلام، القاهرة: دار الشروق.
عبدالحمید، شاکر. (1423ق). الفکاهة والضحک رؤیة جدیدة. الکویت: عالم المعرفة.
علیشاهی، میترا، مهدوی ارا، مصطفی و میرزایی نیا، حسین. (1398). بررسی و تحلیل شگردهای طنزآفرینی در «حمار من الشرق» اثر محمود السعدنی. ادب عربی:
عمرو، نیفین محمد شاکر(2009م)، «السخریة فی الشعر فی العصر المملوکی الأول»، رسالة ماجستیر، إشراف علی عمرو، جامعة الخلیل فلسطین، کلیة الدراسات العلیا.
الغزالی، شعیب بن أحمد بن محمد عبدالرحمن (1414ق)، «أسالیب السخریة فی البلاغة العربیة»، رسالة ماجستیر، إشراف عبدالعظیم إبراهیم المطعنی، جامعة أم القرى المملکة العربیة السعودیة، کلیة اللغة العربیة.
قرشی، سید عماد الدین (1390ش)، کتاب طنز 6، طهران: سوره مهر.
القشطینی، خالد (1988م)، السخریة السیاسیة العربیة، بیروت: دار الساقی.
کردچگینی، فاطمه (1389ش)، کتاب طنز 5، الطبعة الثانیة، طهران: سوره مهر.
محمدحسین، السّید عبد الحلیم (1988م)، السخریة فی أدب الجاحظ، لیبی: الدار الجماهیریة للنشر والتوزیع والإعلان.
نوروزی، زهرا و  دیگران (1399ش)، «ادبیات طنز در مطبوعات مصر و ایران درون مایه های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی (خانواده، زنان، ازدواج) در طنز احمد رجب، جلال عامر، حسین توفیق و ابوالقاسم حالت»، پژوهش نامه زنان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، السنة الـحادیة عشرة، العدد 4، صص 179-211.
الهوّال، حامد عبده (1982م)، السخریة فی أدب المازنی، القاهرة: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
واقف زاده، شمسی (1390ش)، «الأدب الساخر، أنواعه وتطوره مدى العصور الماضیة»، دراسات الأدب المعاصر، السنة الثالثة، العدد 12، صص 101-123.
وحیدیان کامیار، تقی (1379ش)، بدیع از دیدگاه زبان‌شناسی، طهران: دوستان.
References
Abdul Hamid, S,h. (2001). Humor and laughter are a new vision. Kuwait: the world of knowledge. [In Arabic]
Afzali, A. and Karimi, M.M.,(2021), “Political and social satire in the works of Bilal Fazl; “The Book of Two Pens as a Model,” Journal of Cultural, Linguistic, and Artistic Studies, No. 19, pp. 71-91. [In Arabic]  
Al-Dhabiyani, M., (2009), "Satire in the poetry of Abdullah Al-Barduni", Master's thesis, Supervised by Hassan Muhammad Bajuda, the Umm Al-Qura University of Saudi Arabia, College of Arabic Language. [In Arabic].  
Al-Ghazali, Sh., (1993), "The methods of satire in the Arabic language", Master's thesis, Supervised by Abd al-Azim Ibrahim al-Mutaani, the Umm Al-Qura University of Saudi Arabia, College of Arabic Language. [In Arabic].  
Al-Hajj Muhammad, F. O. A., (1999), "Satire in the Palestinian resistance poetry between the years (1948-1993)", Master's Thesis, Supervised by Adel Al-Osta, An-Najah National University in Nablus, Palestine, College of Graduate Studies. [In Arabic].  
Al-Hawwal, H. A., (1982), Satire in Al-Mazni Literature, Cairo: General Egyptian Book Organization. [In Arabic].
Alishahi, M., Mahdaviara, M., Mirzeinia, M. (2019): An Analysis of Satire Techniques in Mahmood al-Sa’dani’s Himar min al-Sharq, Adab-e-Arabi, Vol.11, No.2. pp: 187-207.[in Persian]
Al-Qashtaini, Kh., (1988), Arab political satire, Beirut: Dar al-Saqi. (In Arabic)
Amer, G., (2012), Qasr al-Kalam, Cairo: Dar al-Sharouq. [In Arabic].  
Amr, N. M. Sh., (2009), "Satire in Poetry in the First Mamluk Era", Master's Thesis, Supervised by Ali Amr, Hebron University, Palestine, College of Graduate Studies. [In Arabic].  
Arianpour, Y., (1996), from Saba to Nima, 2st, Tehran: Zovar. [In Persian].
Behzadi Andohjardi, H., (1999), humor and satire in Iran, Tehran: Sadouq. [In Persian].
Dad, S., (2005), Dictionary of Literary Terms, 3st, Tehran: Morvarid. [In Persian].
Hesampour, S. and others (2013), " A Study of Satire and Humor Techniques in Hooshang Moradi Kermani's Works", Journal of Children’s Literature Studies, second year, issue 1, pp. 61-90.[In Persian].
Horri, A., (2011), about humor, 2st, Tehran: Surah Mehr. [In Persian].
Hosseini, S. M; Zare, S., (2013), “Irony and Sarcasm in the Poetry of Ibrahim Touqan", Arabic Literature, Year 6, Issue 1, pp. 89-108. https://doi.org/10.22059/jalit.2014.52025. [In Arabic].
Ibn Manzur, M., (2008), Lisan al-Arab, 5V: Beirut, Dar Sader. [In Arabic].  
Kord Chegini, F., (2010), the book of satire 5, 2st, Tehran: Surah Mehr. [In Persian].
Mohammad Hossein, S. A., (1988), Satire in Al-Jahiz's literature, Libya: Al-Dar Al-Jamahiriya for Publishing. [In Arabic].  
Norouzi, Zahra and Others (2019), " Humorous Literature in the Egyptian and Iranian Press: Political, Social and Cultural (Family, Women, Marriage) Themes in the Satires of Ahmad Rajab, Jalal Amer, Hossein Tawfiq and Abolghasem Halat", Woman's Studies of Institute for Humanities and Cultural Studies, Year 11, Issue 4, pp. 179-211. [In Persian]’
Qarashi, S. E., (2011), the book of satire 6, Tehran: Surah Mehr. [In Persian].
Salehi, E., (2007), "Study and Analysis of Humor in Hamadani Officials", Doctoral Dissertation of the Department of Arabic Language and Literature, under the guidance of Dr. Mansoura Zarin Kub, University of Isfahan. [In Persian].
Tajabbor, N., (2011), theory of humor based on prominent Persian humor texts, Tehran: Mehr Vista. [In Persian].
Vahidian Kamyar, T., (2000), Badi from the linguistic point of view, Tehran: Dustan. [In Persian].
Waqifzadeh, Sh., (2011), “Satirical literature, its types and development over the past ages", Quarterly Journal of Contemporary Literature Studies, Year 3, Issue 12, pp. 101-123. [In Arabic].  
Ziayi, R., (2010), the book of satire 3, 2st, Tehran: Surah Mehr. [In Persian]’
Zidane, E., (2022 AD): “Jalal Amer: A model that will not be repeated,” Al-Watan newspaper, issue September 24. [In Arabic].
https://www.almasryalyoum.com/news/details/151114