نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران
2 گروه زبان عربی و ادبیات آن، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران،
3 گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
لقد امتاز النثر العربی فی العصر العباسی بأنواعه المختلفة وأنساقه العدیدة. فالمقامات ازدهرت فی هذا العصر، وهی تعتبر من أهم فنون الأدب العربی التی تکشف عن براعة الأدیب ومهارته فی الصناعة الأدبیة واستخدام الألوان البدیعیة التی تزینت بزخارف السجع، وهی فی الوقت ذاته تأتی بإشارات إجتماعیة کاتّساع الفقر، والبؤس، وتدهور الأخلاق فی المجتمع العباسی بجوانبها القصصیة التی تعکف علی المحاورة بین الشخصین وهما: الراوی والبطل. والذی یبدو أنّ أوّل من ابتکر فنّ المقامات هو بدیع الزمان الهمذانی، ثم حذی حذوه الحریری، فقام بتألیف وتصنیف المقامات لمعارضته، بحیث سمّی ثمانی من مقاماته بأسماء مقامات الهمذانی. فلاستیعاب وإتقان هذه النصوص الأدبیة، لابدّ أن ینتمی المتلقی إلی دراسات علمیة لعناصر اللغة واتجاهاتها الادبیة. إذن، السیمیائیة من أهم وأبرز الاتجاهات اللسانیة تسبر فی أغوار النصوص، وتتوغل فی أعماقها لتفک شفرات الدلالات السیمیائیة، وتمحو اللثام عن المستویات الأفقیة والعمودیة بفروعها المختلفة من المستوی الصوتی، والمعجمی، والنحوی، والبلاغی. إذن، بعد الموازنة بین (الکوفیة والشیرازیة) کنموذجین للهمذانی والحریری فی مجال الإتجاهات السیمیائیة، توصلت المقالة إلی النتائج التالیة التی تؤکد علی أن الحریری لم یتحدی الهمذانی بتکرار أسماء المقامات فحسب، بل نال علی منواله فی المستوی الصوتی والمعجمی، وکذلک فی المستوی العمودی الذی یمثل التوازن والانسجام الموضوعی والحبکی، ولکن عارضه فی مجال المستوی النحوی والبلاغی، بحیث قد جاء بفنون بلاغیة ونحویة خلاف ما جاء به الهمذانی فی الکوفیة والشیرازیة
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Semiotics of Significance in the Similar Maqamat of Al-Hamadani and Al-Hariri (Kufi and Shirazi)
نویسندگان [English]
- Roghieh Rostampour 1
- Kosar Chapchibehbahanizade 2
- Ensiyeh Sadat Hashemi 3
1 Arabic department, litrature faculty, alzahra university. Tehran, Iran
2 Department of Arabic Language Alzahra University, Tehran, Iran,
3 Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]
The Abbasid era witnessed an efflorescence of Arabic prose, characterized by its rich diversity and stylistic versatility. Among the literary genres that flourished during this period, the maqama stands out as a testament to the artistry and intellectual prowess of Abbasid writers. This study delves into the intricate world of maqamat by employing a semiotic approach, meticulously dissecting the works of al-Hamadani and al-Hariri. Through a comparative analysis, the study reveals a fascinating interplay between the two authors, with al-Hariri emerging as a master innovator who not only challenged al-Hamadani's conventions but also built upon his predecessors' legacy. On the phonetic and lexical levels, al-Hariri exhibits adherence to al-Hamadani's stylistic approach, while on the vertical level, he demonstrates respect for al-Hamadani's groundwork. However, it is on the grammatical and rhetorical levels that al-Hariri's true originality shines through. In conclusion, the semiotic analysis unveils a captivating narrative of literary innovation and homage. While al-Hariri's works exhibit a profound appreciation for al-Hamadani's contributions, they also stand as a testament to al-Hariri's own creative genius, his ability to push the boundaries of the maqama genre, and his enduring legacy as one of the most celebrated figures in Arabic literature
کلیدواژه‌ها [English]
- Semantic
- Semiotics
- Maqama
- Al-Hamdhani
- Al-Hariri
)