نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم قرآن و حدیث،دانشکده الهیات ومعارف اسلامی دانشگاه مازندران،بابلسر،ایران.

2 گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

چکیده

قرآن کریم در تبیین حقیقت عقلی و معنوی حسابگری دقیق الهی در قیامت، از ساخت معانی مادی بهره برده است. بدین منظور در بیان حقیقت آفرینش بشر و اهمیت غایت ­گرایی او، زندگی را استعاره­ای از تجارت دانسته و به ایجاد مفهوم­ سازی در حوزۀ معاملۀ انسان و پروردگار می­­پردازد. این معامله ­گری با توجه به تفاوت­ های ذاتی و کیفی که با معاملات دنیوی دارد، می­ تواند سعادت ابدی و سودی بی ­شمار نصیب انسان نماید. این مقاله به روش تحلیل محتوای کیفی، در چارچوب نظریه آمیختگی مفهومی فوکونیه و ترنر، شکل­ گیری مفاهیمی پیرامون حسابگری الهی را در ابعاد مختلف مورد بررسی قرار داده و در این میان، روش و نتیجۀ آمیختگی مفهومی بین این دو فضا را به شرح و بحث گذاشته است. طبق نتایج حاصله در این نگاشت ذهنی، حوزۀ دروندادی ایمان و باورمندی با حوزۀ محاسبه گری، معامله، داد و ستد و سودبری، جاودانگی و سعادت اخروی تلفیق می­گردد. حال اگر این آمیختگی انجام نپذیرد، ذهن محاسبه ­گر مادی بر عقلِ انتزاع طلب، غلبه و به نقدینگی معاملۀ دنیا، بسنده می­ نماید. به بیان دیگر این آمیزۀ مفهومی، انتزاع ذهنی انسان را در مواجهه با موضوعات ماوراءالطبیعه چون خدا، قیامت، محاسبۀ اعمال، ارتقاء داده و شناخت حاصل شده، به تقویت مؤلّفه ­های مؤثّر دراین بحث منجر می­ گردد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Conceptual Blending of "Trade" in the Mental Spaces Resulting from God's Accounting Verses in the Qur'an in the Framework of Fauconnie and Turner's Theory

نویسندگان [English]

  • Fateme Qorbani laktarashani 1
  • habibollah Halimi jloudar 2

1 Department of Qur'anic and Hadith Sciences , University of Mazandaran, Babolsar, Iran.

2 Department of Quran and Hadith Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran.

چکیده [English]

The Holy Qur'an has used material meanings to explain the intellectual and spiritual truth of God's exact accounting in the Day of Judgment. For this purpose, in expressing the truth of human creation and the significance of his finalism, God considers human life as a metaphor for trade and creates concept in the field of dealing between human and God. Considering the inherent and qualitative differences with worldly transactions, this transaction can bring eternal happiness and countless benefits to man. using the method of qualitative content analysis, in the framework of Fauconnie and Turner's theory of conceptual blending, this article examines the formation of concepts of divine accounting in different dimensions, and in the meantime, the method and result of conceptual blending between these two spaces has described. According to the results obtained in this mental perception, the input domain of faith and belief is combined with the domain of calculation, transaction, trade and profit, immortality and hereafter bliss. Now, if this blending is not done, the material calculating mind will overcome the abstract seeker mind, and it will be convinced to settle for the liquidity of the world's transactions. In other words, this conceptual blending enhances the mental abstraction of man in dealing with supernatural issues such as God, resurrection, calculation of actions, and the knowledge obtained leads to the strengthening of the effective components in this discussion

کلیدواژه‌ها [English]

  • Divine Accounting
  • Transaction and Trade with God
  • Conceptual Blending
  • Mental Spaces
  • Fauconnier and Turner's Theory
قرآن­کریم،(1415ق)،ترجمه: محمدمهدى فولادوند،قم:دارالقرآن الکریم.
افراشی،آزیتا،(1395ش)،مبانی معناشناسی شناختی،تهران:پژوهشگاه مطالعات قرآن و فرهنگ اسلامی.
اندلسی،محمدبن یوسف،(1420ق)،البحرالمحیط فی التفسیر،بیروت:دارالفکر.
ابن ادریس حلى،ابو عبدالله محمدبن احمد،(1409ق)،المنتخب من تفسیر التبیان‏،قم:کتابخانه آیت الله مرعشى نجفى‏.
ابن­بابویه­قمی، محمدبن علی،(بی­تا)،التوحید،قم:جامعه مدرسین.
ابن بابویه، محمد بن على،(1413ق)،‏ من لایحضره الفقیه‏،محقق:علی اکبر غفارى، قم:مدرسین حوزه علمیه قم‏.
ابن جزى غرناطى، محمد بن احمد،(1416 ق‏)، کتاب التسهیل لعلوم التنزیل‏، بیروت:دارالارقم بن ابى الارقم‏.
ابن­جوزی،عبدالرحمن­بن علی،(1422ق)،زاد المسیر فی علم التفسیر،بیروت:دارالکتاب العربی.
ابن­سیده المرسی، علی­بن اسماعیل،(بی­تا)، المحکم و المحیط الاعظم،بیروت:دارالکتب العلمیه.
ابن عاشور، محمدبن طاهر،­(بی­تا)، التحریر و التنویر، بی­نا،بی­جا.
ابن عربی،ابو عبدالله محیى الدین محمد،1422ق،تفسیرابن­عربى‏،بیروت،داراحیاءالتراث­العربى‏
ابن­فارس،أحمدبن­فارس،(1404ق)، معجم مقاییس اللغه،قم:مکتب الاعلام الاسلامی‏.
ابن­منظور،محمدبن مکرم،(۱۴۱۴ق)، لسان‏العرب، بیروت‏:دار صادر،چاپ سوم.‏
ابوالفتوح رازى، حسین بن على‏،(1408ق)،روض الجنان و روح الجنان فى تفسیرالقرآن‏،مشهد،بنیاد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى‏.
آلوسی،سیدمحمود،(1415ق)، روح المعانی فی تفسیرالقرآن العظیم،بیروت:دارالکتب العلمیه.
بحرانى،سیدهاشم‏،(1416ق)،البرهان فى تفسیرالقرآن‏،تهران،بنیادبعثت‏.
حائرى تهرانى، میرسیدعلى،‏(1377)، مقتنیات الدرر و ملتقطات الثمر،تهران،ناشر:دارالکتب الاسلامیه‏
حاجی قاسمی،فرزانه؛ عابدی جزینی، مهدی،1398ش، آمیزش مفهومیِ مرگ در نمونه­هایی از شعر جاهلی براساس نظریة آمیختگی مفهومی با الگوی چهار فضایی فوکونیه و ترنر، مجله ادب عربی، سال11 ، شمارة 2،صص151-166.
حسینی­زبیدی، محمدمرتضى،(1414ق)، تاج العروس من جواهر القاموس،بیروت:دارالفکر.
حسینی­همدانی،سیدمحمد حسین،(1404ق)، انوار درخشان، تهران: کتابفروشی لطفی.
دهخدا، علی­اکبر،(1377ش)، لغت­نامه دهخدا،تهران:دانشگاه تهران.
رازی، محمدبن عمر،(1420ق)، مفاتیح الغیب، بیروت:داراحیاء التراث العربی،چاپ سوم.
راغب­اصفهانی،حسین­بن­محمد،(1412ق)، المفردات فی غریب القرآن، بیروت: دارالعلم.
رحیمی،سیما؛ذوالفقاری،حسن؛ فقیه ملک مرزبان،نسرین؛قبادی،حسینعلی،(1399ش)،«تحلیل ایجاد معنای آیرونیک درآمیختگی مفهومی تمثیل در مثنوی معنوی »، مجله مطالعات زبانی و بلاغی،سال11، شماره21،صص101-128.
روشن،بلقیس؛اردبیل، لیلا؛(1399ش)، مقدمه­ای بر معناشناسی شناختی،تهران:باختر.
زمخشری،محمود­بن­عمر،(1407ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت:دارالکتاب العربی.
سالم،عبدالعزیز،(1380ش)، تاریخ عرب قبل از اسلام، مترجم: باقر صدری‌نیا، تهران:انتشارات علمی و فرهنگی.
سبزواری نجفی،(1419ق)، محمدبن حبیب­الله، ارشاد الاذهان، بیروت:دارالتعارف للمطبوعات.
صافى،محمودبن عبدالرحیم‏،(1418ق)، الجدول فى اعراب القرآن‏،بیروت:دارالرشید.
طباطبایی،سیدمحمدحسین،(1417ق)، المیزان­فی تفسیرالقرآن،قم:انتشارات جامعه مدرسین.
طبرسى،فضل­بن­حسن،(1372ش)،‏ مجمع­البیان فى­تفسیرالقرآن،تهران:ناصرخسرو.
طریحی،فخرالدین،(1375ش)، مجمع البحرین،تهران:نشرمرتضوی.
طوسی،محمدبن حسن، (بی­تا)، التبیان فی تفسیر القرآن،بیروت:داراحیاء التراث العربی.
طیب،سیدعبدالحسین،(1378ش)، اطیب البیان فی تفسیر القرآن،تهران:انتشارات اسلام،چاپ دوم.
علی،صالح­احمد،(2003م)، تاریخ العرب­القدیم و البعثه­النبویه،بیروت:شرکۀ المطبوعات.
فراهیدی،خلیل­بن­احمد،(1410ق)، العین،قم:انتشارات هجرت.
فضل الله،سیدمحمدحسین،(1419ق)، تفسیر من وحى القرآن،بیروت:دار الملاک للطباعة و النشر، چاپ دوم‏.
فیض­کاشانی،ملامحسن،(1418ق)، الاصفی فی تفسیر القرآن، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
قربانی­مادوائی،زهره؛عزیزی­تنهائی، فائزه،(1400ش)، نقش گروه­های فعلی و ساخت­های شرطی در فضاسازی قرآن­کریم براساس نظریۀ فضاهای ذهنی فوکونیه، ،ص110-93.
قرشی، سیدعلی­اکبر،(1371ش)، قاموس قرآن،تهران:دارالکتب الاسلامیه.
گرجامی،جواد؛ آزاددل،عادل؛ 1397ش، بررسی مفهوم فناپذیری دنیا در شعر حضرت علی(ع)، براساس الگوی بدنمندی شناخت در نظریة معناشناسی شناختی،مجله ادب عربی، سال10، شماره 2، صص207-225.
گنابادى،سلطان محمد،(1408ق)تفسیر بیان السعادة فى مقامات العبادة، بیروت:مؤسسة الأعلمی للمطبوعات،چاپ دوم.
گیررتس،دیرک،(1398ش)،نظریه­های معنی­شناسی واژگانی، ترجمه کوروش­صفوی، تهران، انتشارات علمی.
مصطفوی،حسن،(1360ش)،التحقیق فی کلمات القرآن، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
مغنیه، محمدجواد،(1424ق)،تفسیر الکشاف، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
 مکارم­شیرازی،ناصر،(۱۳۷۴ش)، تفسیر نمونه، قم: دارالکتب الإسلامیه.
مکارم­شیرازی،ناصر،(۱421ق)، الأمثل فى تفسیر کتاب الله المنزل‏، قم: مدرسه امام على بن ابى طالب.
ملاحویش آل­غازى،عبدالقادر،(1382ش)،بیان المعانی، دمشق: مطبعة الترقى.
مومنی راد،اکبر؛ علی­آبادی، خدیجه؛فردانش، هاشم؛ مزینی، ناصر؛1392ش،تحلیل محتوای کیفی در آئینه پژوهش، فصلنامه اندازه­گیری تربیتی،شماره 14،صص187-222.
نخجوانى، نعمت­الله بن محمود،(1999م)،الفواتح الالهیه و المفاتح الغیبیه‏، مصر،داررکابى للنشر.
نووى جاوى،محمد بن عمر،(1417ق)‏،مراح لبید لکشف معنى القرآن المجید،تحقیق:محمد أمین الصناوى،بیروت،دار الکتب العلمیه‏.
 
​​Makarem Shirazi, Nasser, (2000), al-Amsal fi Tafsir Kitab Allah al-Manzil, Qom: School of Imam Ali ibn Abi Talib. [In Persian].
Abul Futuh Razi, Hussain bin Ali, (1987), Rawd al-Jinan wa Ruh al-Jinan fi Tafsir al-Qur’an, Mashhad, slamic Research Foundation of Astane Quds Razavi. [In Arabic].
Afrashi, Azita, (2016), the Basics of Cognitive Semantics, Tehran: Research Institute of Quran and Islamic Culture Studies.[In Persian].
Ali, Salih Ahmed, (2003), Tarikh al-Arab al-Qadim wa al-bithat al-Nabawayi, Beirut: Shirkat alMatbu'at. [In Arabic].
Alusi, Sayyid Mahmoud, (1994), Ruh al-ma'ani fi Tafsir al-Qur'an al-Azim, Beirut: Dar Al-Kutub Al-Ilmiyyah. [In Arabic].
Andalusi, Muhammad ibn Yusuf, (1999), Al-Bahr al-Muhayt fi al-Tafsir, Beirut: Dar al-Fikr. [In Arabic].
Bahrani, Sayyid Hashim, (1995), Al-Burhan fi Tafsir al-Qur’an, Tehran, Bi’sat institute. [In Arabic].
Dehkhoda, Ali Akbar, (1998), Dehkhoda DIctionary, Tehran: Tehran University. [In Persian].
Evans, V. & M. Green (2006). Cognitive Linguistics: An Introduction. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Evans, V. & M. Green (2006). Cognitive Linguistics: An Introduction. Edinburgh: Edinburgh University Press. [In Arabic].
Fadlullah, Sayyid Muhammad Husayn, (1998), Tafsir min Wahy al-Qur’an, Beirut: Dar Al-Milak litiba'ah wa al-Nashr, Vol.2. [In Arabic].
Farahidi, Khalil ibn Ahmad, (1982), Al-Ayn, Qom: Hijra publications. [In Persian].
Fauconnier, G. and Turner, M. (2000)."Compression and global insight", Cognitive Linguistics, pp.283-304. [In Arabic].
Fauconnier, G. and Turner, M.(2000)."Compression and global insight". Cognitive Linguistics.11, 3/4, pp:283-304.
Fayd Kashani, Mallam Mohsen, (1997), Al-Asfi fi Tafsir Al-Qur’an, Qom: Islamic Islamic Propaganda Office Publishing Center. [In Arabic].
Garjami, Javad; Azadeal, Adel, (2018), "Investigating the concept of the mortality of the world in the poetry of Imam Ali (AS), based on the corporeal model of cognition in the theory of cognitive semantics", Arabic Literature Magazine, pp. 207-225. [In Arabic].
Geraerts, Dirk, (2019), The Theory of the Lexical Semantics, Translated by Kourosh Safavi, Tehran, Scientific Publications. [In Arabic].
Gonabadi, Sultan Muhammad, (1987) Tafsir bayan al-Sa'adah fi Maqamat alIbadah, Beirut: Lu'assasat ala'lami Lil Matbu'at. Vol.2. [In Arabic].
Haeri Tehrani, Mir syyidd Ali, (1998), Muqtaniyat al-Durar wa Multaqiyat al-Thamar, Tehran, Dar al-Kutub al-Islamiyyah. [In Arabic].
Haji Ghasemi, Farzaneh; Abedi Jezzini, Mahdi, (2019), "The conceptual blending of death in examples of Jahili poetry based on the theory of conceptual blending with the four-space model of Fauconnie and Turner”, Journal of Arabic Literature, pp151-166. [In Arabic].
Hosseini Hamidani, Seyyed Muhammad Hossein, (1983), Bright lights, Tehran: Lotfi Library. [In Persian].
Hussaini Zubaidi, Muhammad Mortada, (1993), Taj Al-Arous min Jawahir al-Qamus, Beirut: Dar Al-Fikr. [In Arabic].
Ibn Arabi, Abu Abdullah Muhyi al-Din Muhammad, (2001), Tafsir Ibn Arabi, Beirut, Dar Ihya al-Turath al-Arabi. [In Arabic].
Ibn Ashur, Muhammad ibn Tahir, (n.d.), al-Tahrir wa al-Tanwir, n.p. [In Arabic].
Ibn Babouya, Muhammad ibn Ali, (1992), Man La yahzar Ul Faqih, researcher: Ali Akbar Ghafari, Qom: Qom seminary teachers. [In Arabic].
Ibn Babuya Qommi, Muhammad bin Ali, (n.d.), Al-Tawheed, Qom: Society of Modaresin. [In Persian].
Ibn Faris, Ahmad ibn Faris, (1983), Mu'jam Maqayis al-Lughah, Qom: Maktab al-a'lam al-Islamiya. [In Arabic].
Ibn Idris Hilli, Abu Abdullah Muhammad ibn Ahmad, (1998), Al-Muntakhab Min Tafsir al-Tabyan, Qom: Ayatollah Marashi Najafi Library. [In Arabic].
Ibn Juzzayy Gharnati, Muhammad ibn Ahmad, (1995), Kitab al-Tasheel for Uloom al-Tanzir, Beirut: Dar al-Arqam ibn Abi al-Arqam. [In Arabic].
Ibn Juzzayy, Abd al-Rahman ibn Ali, (2001), Zad al-Masirah fi Ilm al-Tafsir, Beirut: Dar al-Kitab al-Arabi. [In Arabic].
Ibn Manzur, Muhammad ibn Makram, (1993), Lisan al-Arab, Beirut: Dar Sadir, vol.3. [In Arabic].
Ibn Sida al-Mursi, Ali ibn Ismail, (n.d.), al-Muhkam wa al-Muhit al-A'zam, Beirut: Dar al-Kutub al-Ilmiyyah. [In Arabic].
Makarem Shirazi, Nasser, (1995), The Holy Qur'an: Text Translation and Commentary, Qom: Dar Al-Kutub Al-Islamiyyah. [In Arabic].
Malahwish Al-Ghazi, Abdul Qadir, (2003), Bayan Al-Ma’ani, Damascus: Al-Tarqi Press. [In Arabic].
Mo'meni Raad, Akbar; Aliabadi, Khadije, Fardanesh, Hashem. Muzaini, Nasser; (2013), Qualitative Content Analysis of Research MirrorPezohosh, Educational Measurement, pp. 187-222. [In Persian].
Mostafawi, Hassan, (1981), al-Tahqiq fi Kalimat al-Qur’an, Tehran: translation and book Publication Corporation. [In Arabic].
Mughniyeh, Muhammad Jawad, (2003), Tafsir al-Kashaf, Tehran: Dar al-Kutub al-Islamiyyah. [In Arabic].
Nakhjawani, Nemat Allah ibn Mahmoud, (1999), al-Fawatih al-Ilahiyyah wa al-Mafatih al-Ghaybiyyah, Egypt: Dar rikabi Publishing. [In Arabic].
Nawawi Jawi, Muhammad bin Omar, (1996), Mrah Libid Likashf Ma'ni al-Qur'an al-Majid, Researcher: Muhammad Amin Al-Sanaawi, Beirut: Dar Al-Kutub Al-Ilmiyyah. [In Arabic].
Qarashi, Sayyid Ali Akbar, (1992), Qamus Qur’an, Tehran: Dar Al-Kutub Al-Islamiyyah. [In Persian].
Qorbani Madawayi, Zuhreh, Azizi Tanhaei, Faiza, (2021), "The role of current groups and conditional constructions in creating space in the Holy Qur'an based on mental spaces of Fauconnie theory", Linguistic Research in the Holy Qur'an, pp.93-110. [In Persian].
Raghib Isfahani, Hussein bin Muhammad, (1991), Al-Mufradat fi Ghareeb Al-Qur’an, Beirut: Dar Al-Ilm.
Rahimi, Sima; Zulfaqari, Hassan; Fakih Malik Marzban, Nisreen; Ghobadi, Hussein Ali, (2020), "Analysis of Finding Ironic, in Conceptual Blending in Mathnawi Ma'nawi, Journal of Linguistic and Rhetorical Studies, pp. 101-128. [In Persian].
Razi, Muhammad biibnn Omar, (1999), Mafatih al-Ghayb, Beirut: Dar Ihya Al-Turath Al-Arabi, vol.3.
Roshan, Belqeys; Ardebil, Leyla (2020), Introduction to cognitive menatics, Tehran: Bakhtar. [In Persian].
Sabzwari Najafi, (1998), Muhammad ibn Habibullah, Irshad al-Adhan, Beirut: Dar al-Ta’arif Lil-Matbu'at. [In Arabic].
Safi, Mahmoud bin Abdul Rahim, (1997), al-Jadwal fi I'rab al-Qur’an, Beirut: Dar Al-Rashid. [In Arabic].
Salem, Abdul Aziz, (2001), the History of the Arabs before Islam, translated by: Baqir Sadrinia, Tehran: Scientific and Cultural Publications. [In Persian].
Tabarsi, Fadl bin Hassan, (1993), Majma’ al-Bayan fi Tafsir al-Qur’an, Tehran: Nasir Khosro. [In Arabic].
Tabatabai, Sayyid Muhammad Hussein, (1996), Al-Mizan fi Tafsir al-Qur’an, Qom: Jami' mudaresin Publication. [In Arabic].
Tarihi, Fakhr al-Din, (1996), Majma' al-Bahrayn, Tehran: Mortazavi Publishing. [In Arabic].
Tayyib, Sayyid Abd al-Hussain, (1999), Atib al-Bayan fi Tafsir al-Qur’an, Tehran: Islam Publishing, Vol.2. [In Arabic].
The Holy Quran, (1994), translation: Mohammad Mehdi Fouladvand, Qom: Dar al-Qur'an al-Karim.[In Arabic].
Tusi, Muhammad ibn Hassan, (b.n.), Al-Tibyan fi Tafsir al-Qur’an, Beirut: Dar Ihya’ al-Turath al-Arabi. [In Arabic].
Zamakhshari, Mahmoud Ibn Omar, (1986), Al-Kashfah fi Haqa'iq Ghawamiz al-Tanzil, Beirut: Dar Al-Kitab Al-Arabi. [In Arabic].