قاسم مختاری؛ مژگان نصیری
چکیده
حماسه، روایت ادیبانهای از رشادتهای قهرمانان در قالب سبکی فخیم است. ادبیات عربی، به دلایلی، از جمله: عدم گسترش تخیل، روی آوردن به سبکهای تقلیدی و برخوردار نبودن از ملیت واحد و جامع، با فن حماسهسرایی ...
بیشتر
حماسه، روایت ادیبانهای از رشادتهای قهرمانان در قالب سبکی فخیم است. ادبیات عربی، به دلایلی، از جمله: عدم گسترش تخیل، روی آوردن به سبکهای تقلیدی و برخوردار نبودن از ملیت واحد و جامع، با فن حماسهسرایی به معنای واقعی کلمه بیگانه بوده است. عدم وجود شاهکار حماسی بلند در ادبیات کهن عربی، شاعران معاصر عرب را بر آن داشت تا خلأ موجود در این زمینه را پر کنند؛ بنابراین به سرودن اشعار حماسی، از جمله حماسههای اسلامی پرداختند. حماسههای اسلامی، تکیه بر رخدادهای تاریخی- اسلامی دارند. این حماسهها، اشعاری داستانی در قالب شعر تعلیمیاند که تاریخ صدر اسلام و رخدادهای آن را به تصویر میکشند. برخی پژوهشگران توجه کلاسیکها به این نوع ادبی را نتیجة رویارویی با فرهنگ غرب و گسترش افکار ملیگرایانه در جهان عرب میدانند؛ هر چند رخدادهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دیگری نیز در این مهم دخیل بودهاند. یکی از برجستهترین حماسههای اسلامی، حماسة «مجد الإسلام» احمد محرم است، که وی با کاربرد واژگان و ترکیبهای قرآنی، حماسهای درخور توجه سروده است که بحق ناقدان لقب «الإلیاذة الإسلامیة» را بدان دادهاند. همچنین حماسههای «دول العرب وعظماء الاسلام» احمد شوقی و «عید الغدیر» بولس سلامه، بیش از دیگر حماسهها درخشیدند.