ولی الله شجاع پوریان؛ سهاد جادری؛ راضیه یزدانی پور
چکیده
قاضی ناصحالدین ارّجانی (460 – 544) از مفاخر استان خوزستان و از برترین شاعران عربیسرای ایرانی در دورة سلجوقیان است که علاوه بر تصدی منصب قضا در شهرهای خوزستان و فارس، شاعری پرآوازه و شیرینسخن بود. ...
بیشتر
قاضی ناصحالدین ارّجانی (460 – 544) از مفاخر استان خوزستان و از برترین شاعران عربیسرای ایرانی در دورة سلجوقیان است که علاوه بر تصدی منصب قضا در شهرهای خوزستان و فارس، شاعری پرآوازه و شیرینسخن بود. بیشتر تذکرهنویسان او را عربیالأصل و از احفاد انصار دانستهاند. صاحبنظران و ناقدان قدیم همواره به او عنایت داشته و شعرش را ستودهاند. وی از پیشکسوتان دانش بلاغت بوده و اشعار او محل استناد کتب بلاغت قرار گرفته است؛ امّا متأسفانه با وجود مقام والایش در علم بلاغت و استعداد هنریاش در شعر و ادبیات عربی، کمتر در محافل علمی و ادبی ایران شناخته شده است. در برخی مدایح و وصفهای این شاعر، احیاناً بحران روحی عمیقی نسبت به فروپاشی تمدن عربی ـ اسلامی و چالش ارزشهای سیاسی، اجتماعی واقتصادی آن قابلملاحظه است. همو، در گذری که به منطقه قرمیسین (کرمانشاه کنونی) داشته، با نگاهی تأمّلی و حکمتآمیز، در قصیدهای 65 بیتی به توصیف منطقة باستانی و آرکائیک طاق بستان، نگارهها و سنگنوشتههای آن پرداخته است که میتوان این قصیدة بائیه را، نخستین و برترین چکامهای دانست که در توصیف ایوان طاق بستان و عظمت و فضیلت شهریاران ساسانی به زبان عربی سروده شده است. هدف این مقاله، نگرشی تحلیلی و زیباشناختی به قصیدة ناصحالدین ارّجانی در توصیف ایوان طاق بستان، است.