نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ولی الله شجاع پوریان ¹
• سهاد جادری ²
• راضیه یزدانی پور ³

¹ استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید چمران اهواز

² استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آبادان

³ دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آبادان

چکیده

قاضی ناصح­الدین ارّجانی (460 – 544) از مفاخر استان خوزستان و از برترین شاعران عربی­سرای ایرانی در دورة سلجوقیان است که علاوه بر تصدی منصب قضا در شهرهای خوزستان و فارس، شاعری پرآوازه و شیرین‌سخن بود. بیشتر تذکره­نویسان او را عربی­الأصل و از احفاد انصار دانسته­اند. صاحب­نظران و ناقدان قدیم همواره به او عنایت داشته و شعرش را ستوده­اند. وی از پیشکسوتان دانش بلاغت بوده و اشعار او محل استناد کتب بلاغت قرار گرفته است؛ امّا متأسفانه با وجود مقام والایش در علم بلاغت و استعداد هنری­اش در شعر و ادبیات عربی، کمتر در محافل علمی و ادبی ایران شناخته شده است. در برخی مدایح و وصف­های این شاعر، احیاناً بحران روحی عمیقی نسبت به فروپاشی تمدن عربی ـ اسلامی و چالش ارزش­های سیاسی، اجتماعی واقتصادی آن قابل­ملاحظه است. همو، در گذری که به منطقه قرمیسین (کرمانشاه کنونی) داشته، با نگاهی تأمّلی و حکمت­آمیز، در قصیده­ا­ی 65 بیتی به توصیف منطقة باستانی و آرکائیک طاق بستان، نگاره­ها و سنگ­نوشته­های آن پرداخته است که می‌توان این قصیدة بائیه را، نخستین و ­برترین چکامه‌ای دانست که در توصیف ایوان طاق بستان و عظمت و فضیلت شهریاران ساسانی به زبان عربی سروده شده است. هدف این مقاله، نگرشی تحلیلی و زیباشناختی به قصیدة ناصح­الدین ارّجانی در توصیف ایوان طاق بستان، است.

کلیدواژه‌ها

• شعر عربی در ایران
• شاعران عرب‌زبان
• ناصح‌الدین ارّجانی
• طاق بستان
• طاق کسری

عنوان مقاله [English]

Describtion of Tᾱq-e Bostᾱn in the Poetry of Naseh Al-Din Al-Arjᾱni

نویسندگان [English]

• valiallah shojapourian ¹
• sohad jaderi ²
• Razieh yazdani poor ³

¹ Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, University of Shahid Chamran Ahvaz

² Assistant Professor, Department of Arabic language and literature, Islamic Azad University of Abadan Branch

³ Ph.D student, Arabic Language and Literature, Islamic Azad University of Abadan Branch

چکیده [English]

Judge Naseh al Arjan (460-544) is one of the most talented in the province of Khuzestan and one of the best Arab poets in Iran during the Seljuk period, who was a famous poet and well-known in the cities of Khuzestan and Persia. Most of his adjectives are considered Arabic and are considered by the Ansar. The proprietors of the ancient critics always admired him and praised his poem. He is a pioneer in rhetoric science and his poetry has been the source of rhetorical books, but unfortunately, despite his high rank in rhetoric and his artistic talent in Arabic poetry and literature, he is less known in Iranian scientific and literary circles. In some of the pamphlets and descriptions of this poet, there is probably a profound psychological crisis in the collapse of the Arab-Arab civilization and the challenge of its political, social and economic values. On the way to Qarmishin (Kermanshah), he has a wise and wise look at the 65 -bit allegorical description of the archaeological and archaeological area of ​​the Tᾱq Bostᾱn, its graphic arts and its stone writing. It can be said that this poetry is one of the first and the most important checkers in the description of the vault's vault and the greatness and virtue of the Sassanid Shahrians in Arabic. The purpose of this article is to analyze this poem by Naseh-al-Din Arjani with a descriptive-analytical method. Judge Naseh-al-Din Arjani is one of the Arab poets of the Seljuk period, who was born in Arzan around 460 A.H in Fars. He played an important role in the cultural richness of this period. His poems are the place of the rhetoric of prevailing rhetorical books, such as brief, subjective, and ...; however, one of the forgotten history of Iranian literature is also considered.

کلیدواژه‌ها [English]

• Arabic Poetry in Iran
• Persian Poets
• Naseh al- Din al-Arjᾱni
• Tᾱq bustᾱn
• Tᾱq kasrᾱ