علی احمدزاده؛ کبری روشنفکر
چکیده
ناکامیها و تضادهای زندگی، موجب آشفتگی انسان میگردد و ساختار شخصیتی «من» (ego) را مختل میکند. در چنین شرایطی، سیستمهای دفاع روانی فعال میشود تا با از بین بردن اضطراب و تشویشی که «من» ...
بیشتر
ناکامیها و تضادهای زندگی، موجب آشفتگی انسان میگردد و ساختار شخصیتی «من» (ego) را مختل میکند. در چنین شرایطی، سیستمهای دفاع روانی فعال میشود تا با از بین بردن اضطراب و تشویشی که «من» را تهدید کرده است، آرامش را دوباره به انسان برگرداند. «سید قطب» و «شهریار» نیز، به علت عوامل مختلف فردی، اجتماعی، سیاسی و...، در زندگی خویش دچار اضطراب و هیجانهای نامطلوب گشتهاند. از آنجا که اشعار این دو شاعر، بازتاب روان و احساسهای آنها است، مکانیزمهای دفاع روانی که برای مقابله با اضطراب از آن استفاده کردهاند، در شعرشان نیز نمود یافته است. جستار کنونی با روش توصیفی ـ تحلیلی، و با مراجعه به کتابهای مختلف روانشناسی، به واکاوی اشعار «سیدقطب» و دیوان ترکی «شهریار» از دیدگاه روانشناختی پرداخته است. در مضامین مشترک این دو شاعر همچون دوران کودکی، رثاء و پیری، ساز و کارهای دفاعی مختلفی مانند «بازگشت زمانی»، «همانندسازی»، «جداسازی»، «هنجارسازی» و... به کار رفته است.