احسان اسماعیلی طاهری
چکیده
یاء نسبت، پرکاربردترین و متداولترین پسوند و یکی از سادهترین افزارهای صفتساز در هر دو زبان عربی و فارسی است که از اتصال آن به پایان اسمهای مختلف صفتهای دارای معانی گوناگون ایجاد میشود. این گفتار ...
بیشتر
یاء نسبت، پرکاربردترین و متداولترین پسوند و یکی از سادهترین افزارهای صفتساز در هر دو زبان عربی و فارسی است که از اتصال آن به پایان اسمهای مختلف صفتهای دارای معانی گوناگون ایجاد میشود. این گفتار بر آن است در حدّ بضاعتِ خود، ضمن اشاره به آن معانیِ گونهگون در عربی و فارسی، پارهای همسانیها و ناهمسانیها را در این زمینه بنمایاند. از مهمترین نتایج این گفتار این است که بیشتر معانی و کارکردهای حاصل از چسبیدن پسوند یاء نسبت به کلمۀ پایه مانند تعلق به یک اقلیم یا ملیت و نژاد، وابستگی به یک چیز، شباهت در شکل یا رنگ، بیان جنس و مادۀ یک چیز، پیشه و فروشندگی، مذهب و کیش، معنای فاعلی یا مفعولی، قابلیت و لیاقت، دارندگی و... در هر دو زبان عربی و فارسی همساناند، ولی در کارکردهایی مانند آلودهبودن به یک چیز، اعتیاد به مصرف مادهای، مطابقت با یک چیز، محل خرید و فروش یک چیز و... ناهمسانند . بهطورکلی همسانیهای این پسوند و کارکردهای آن در هر دو زبان بیشتر از ناهمسانیهای آنهاست .