صدیقه حسینی؛ مهین حاجی زاده؛ حمید ولی زاده
چکیده
بیشمتنیت بر هر گونه رابطة برگرفتگی یا اقتباس دلالت دارد؛ بنابراین این اصطلاح در ادبیات بیانگر نوعی از روابط میان متون میباشد.رمان فرانکشتاین فی بغداد (2013) احمد سعداوی تحت تأثیر رمان فرانکنشتاین (۱۸۱۸) ...
بیشتر
بیشمتنیت بر هر گونه رابطة برگرفتگی یا اقتباس دلالت دارد؛ بنابراین این اصطلاح در ادبیات بیانگر نوعی از روابط میان متون میباشد.رمان فرانکشتاین فی بغداد (2013) احمد سعداوی تحت تأثیر رمان فرانکنشتاین (۱۸۱۸) مری شلی نوشته شده است که نشانههای لایههای پاکشدة پیشمتن شلی در بیشمتن سعداوی دیده میشود. همین امر، رابطة بیشمتنیت یعنی دیده شدن لایههای متن تأثیرگذار در لابهلای متن تأثیرپذیر را سبب میگردد. این روند از طریق تغییری هدفمند در بیشمتن اتفاق میافتد که تراگونگی نام دارد و از تقلید به دور است. تغییر و گسترش معنا در بیشمتن از طریق جایگشت انجام شده است که نوعی تغییر جدی در پیشمتن میباشد، اما میتوان برخی روابط پارودیک و دگرپوشی یعنی طنز به قصد تخریب پیشمتن را در این رمان مشاهده نمود که البته شامل کل رابطة بیشمتنیت نمیگردد. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی رابطة تراگونگی در برخی ویژگیهای محتوایی این دو رمان و تغییرات ایجاد شده در محتوای بیشمتن از نوع جایگشت میپردازد. جایگشت بدون این که به تفسیر رمان مری شلی بپردازد به تغییر جدی در ابعاد مختلف آن دست میزند. عنوان، اسامی، مکانها، مضمون، نمادها، زبان و دین و اعتقادات از جمله مواردی هستند که دچار تراجایی در متن درجة دوم یعنی رمان سعداوی میشوند. این جایگشت، حضور شبحوار فرانکشتاین و فضای حاکم بر بیشمتن را توجیه میکند که چگونه گذشته با حضور خود باعث غیاب معنا میشود.