سیده اکرم رخشنده نیا؛ شهرام دلشاد
چکیده
با توجه به پیچیدگی و جدید بودن مقوله مردم سالاری، طبیعی است که شمار زیادی از آثار کلاسیک ادبیات عربی که پایبند سنت ها و اصول مشخص و قواعدی دگماتیسماند، از آن محروم باشد؛ اما در پارهای از آثار، ...
بیشتر
با توجه به پیچیدگی و جدید بودن مقوله مردم سالاری، طبیعی است که شمار زیادی از آثار کلاسیک ادبیات عربی که پایبند سنت ها و اصول مشخص و قواعدی دگماتیسماند، از آن محروم باشد؛ اما در پارهای از آثار، نویسنده با تبدیل روایت به بستری برای بازتاب صداها، فرهنگ ها و اندیشه های مختلف، در تلاش است مسائل مردم عادی و طبقات مختلف جامعه را با رویکردی مردمی بیان کند. این فرایند، زمینه را برای رهایی داستان از بند جزمیت و یکجانبه نگری فراهم کرده و به ادغام افکار و فرهنگ ها و القاء خوانش های بیشتر انجامیده است. ابنالدایة در کتاب داستانی المکافأة، با تبعیت از واقع گرایی، اوضاع سیاسی و اجتماعی عصر طولونیان در مصر را بازتاب داده است و به عنوان نویسنده ای با اندیشه مردمی سعی در به هنجارسازی فرهنگ و آشتی دادن میان عقاید و افکار و سلایق می نماید. موضوعی که فعالیت ابنالدایة در دربار و مرکز سیاسی قاهره عصر آلطولون که با اصلاحات گسترده ای همراه بوده، در اتخاذ این رویکرد، بی تأثیر نبود. با توجه به ضرورت کاوش این قضیه در آثار کلاسـیک عربی، این مقاله درصدد بررسی روایت مردمی و ویژگی های اصلی آن، در کتاب مکافات ابنالدایه است. نتیجه نشان می دهد که مجموعه داستانی مذکور، از ویژگی هایی چون تعدد صدا و لحن، شمولیت و همه جانبه گری، کثرت گرایی و آشتی دادن فرهنگ ها و افکار و ادغام آنها، بازتاب فرهنگ عامه و کاربرد زبان شفاهی برخوردار است و اثری است با رویکرد مردمی که با تکیه بر مفهوم آزاداندیشی و پرهیز از جزمیت روایت شده است
