رحمان نوازنی؛ روح الله صیادی نژاد
چکیده
همواره فرآیندهای زبانی در راستای ایجاد مقوله‌های گفتمانی با دیدگاه‌هایی مبتنی بر جهان‌بینی، درگیر ساختن نوعی روایت از جهان هستند. فرآیندهای زبانی تقابل و ترادف نقش مهم و مؤثری در شکل‌دهی جهان‌بینی ...
بیشتر
همواره فرآیندهای زبانی در راستای ایجاد مقوله‌های گفتمانی با دیدگاه‌هایی مبتنی بر جهان‌بینی، درگیر ساختن نوعی روایت از جهان هستند. فرآیندهای زبانی تقابل و ترادف نقش مهم و مؤثری در شکل‌دهی جهان‌بینی متون دارند. لسلی جفریز (2010) از معدود محققان زبان‌شناسی‌است که با شناخت تقابل و ترادف‌های متنی و چگونگی تنظیم این پدیدۀ متنی در کنار ابزار‌های تثبیت‌شده‌تر تحلیل گفتمان انتقادی، الگویی را برای به‌دست‌آوردن بینش از تأثیر جهان‌بینانۀ بالقوۀ متون ترسیم کرده است. انواع تقابل‌های سلبی، انتقالی، تفضیلی، جابه‌جایی، امتیازی، صریح، موازی و تباین و هم‌چنین ترادف‌های ربطی، بیانی و استعاری، مؤلفه‌های پیشنهادی جفریز در جهت کشف ایدئولوژی پنهان متن است. این پژوهش به‌روش سبک‌شناسی انتقادی و با هدف تبیین تقابل و ترادف‌های ایدئولوژیکی در سخنان دبیرکل حزب الله لبنان، سیدحسن نصرالله که به‌مناسبت عملیات طوفان‌الأقصی ایراد شده بر اساس دیدگاه لسلی جفریز پرداخته است. دستاورد پژوهش، حاکی از آن‌است که بررسی روابط مفهومی در ساختار متنی تقابل‌ها و ترادف‌های سخنان نصرالله در پی ارائۀ مقوله‌های جهان‌بینانه است. انواع تقابل‌های شناختی موجود در متن درصدد تقابل با جنگ روایت‌هاست. هم‌چنین ترادف‌ها در پی شکل‌دهی به جهان‌بینی مشترک جامعه در مبارزه با رژیم اشغال‌گر است. برآورد حضور کم‌رنگ تقابل‌های استعاری، گویای صراحت گفتار در جهت دریافت سریع مخاطب از لایه‌های زیرین متن و حضور فعال تقابل‌های سلبی در پی نفی یا به‌حاشیه‌راندن مشروعیت نظام صهیونیستی در اذهان جامعۀ جهانی است. نمود ترادف‌های بیانی از طرفی درجهت تبیین ماهیت رژیم صهیونیستی و از سوی دیگر درصدد تبیین ارزش‌های نیروهای مقاومت مانند ایستادگی، پایداری، صبر، یقین، رضای الهی می‌باشد.
