ابوالحسن امین مقدسی؛ نفیسه افصحی
چکیده
همنشینی یکی از ابزارهای معنیشناسی است که میتواند برای بررسی دقیق معنا توسط تحلیل گران کلام مورد استفاده قرار گیرد. در فرایند همنشینی، ارتباط واژهها با یکدیگر درون جمله و متن مورد توجه قرار میگیرد ...
بیشتر
همنشینی یکی از ابزارهای معنیشناسی است که میتواند برای بررسی دقیق معنا توسط تحلیل گران کلام مورد استفاده قرار گیرد. در فرایند همنشینی، ارتباط واژهها با یکدیگر درون جمله و متن مورد توجه قرار میگیرد و معنای هر واژه از طریق واژههای همنشین آن یافت میشود که به این ترتیب معنای دقیقتری از واژهها و در نتیجه جمله و متن به دست میآید. یکی از موضوعات مهم در قرآن کریم، مسئلۀ «عدالت» است که سزاست با توجه به جایگاه و اهمیت آن در جامعۀ انسانی، به طور دقیق مورد بررسی قرار گیرد. هر چند تاکنون پژوهشهای زیادی در این زمینه انجام گرفته؛ اما برای رسیدن به معنایی دقیقتر از عدالت در قرآن، بهتر است از ابزارهای موجود در علم معنیشناسی بهره ببریم؛ لذا بر آن شدیم تا با استفاده از ابزار «همنشینی» به بررسی چند آیه در حوزۀ عدالت در قرآن کریم بپردازیم. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که عدالت یکی از موضوعات مهم در جامعه و مورد تأکید خداوند است و خواستۀ خداوند این است که مؤمنان، متصف به این صفت بوده و در برپایی آن کوشا باشند و نیز اینکه اجرای عدالت در جامعه منوط به پایبندی به یک سری از رفتارها مانند پایبندی به حق، عدم باندبازی و... و دوری از بعضی از رفتارهای مانند پایمال کردن حق دیگران و ... است. در چهار آیۀ معرفیشده در این مقاله، به منظور معرفی اجمالی آیه، ابتدا معنای آیه و معنای معجمی واژگان ذکر میگردد، سپس همنشینهای معنادار و مرتبط با هدف آیه مورد بررسی قرار میگیرد.