نویسندگان

1 استادیار دانشگاه تهران

2 ----------

چکیده

فن مدیح نبوی همانند هر فن شعری دیگر، مراحل مختلفی را طی کرده و فراز و نشیب‌های متعددی را پشت سر گذاشته است. این فن به وسیل? شاعران بزرگی چون کعب‌ بن زهیر و حسان‌بن ثابت پایه‌گذاری شد و با الهام گرفتن از قرآن کریم و سنّت نبوی به حیات خود ادامه داد.
در دور? انحطاط (مغول، ممالیک و عثمانی‌ها) به دلایل مختلف سیاسی، اجتماعی و دینی و مذهبی، دوران شکوفایی این فن شعری فرا می‌رسد و با طبع-آزمایی شاعران برجسته‌ای چون بوصیری، صفی‌الدین حلّی و ابن نباته مصری و ... به اوج خود می‌رسد و به صورت یک فن شعری مستقل با ساختار و ویژگی‌های خاص خود درمی‌آید؛ در دور? معاصر نیز به لطف شاعرانی چون محمود سامی البارودی، احمد شوقی و... با رویکردی جدید ادامه پیدا می‌کند. در این مقاله ضمن اشاره به فن مدح و مدایح نبوی و چگونگی شکل‌گیری آن به تقلید و تجدید ایجاد شده در این فن در دور? معاصر در مقایسه با مدایح نبوی دور? انحطاط پرداخته می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Contemporary “Eulogies in Honor of the Prophet” and Those in the Period of Decadence

نویسندگان [English]

  • Adnān Tahmāsebi 1
  • Hasan Ismā’il-zādeh 2

چکیده [English]

Similar to any poetic genre, eulogy of the Prophet (pbuh) has progressed through various stages and experienced vicissitudes of history. The genre was first developed by such great poets as Ka’b bin Zuhayr and Hassan ibn Th?bit, and continued to survive inspired by the Holy Qur’an and the Prophet’s tradition.
The Period of Decadence (the Mongol, Mam?l?k, and Ottoman Empires) was the heyday of this poetic genre which reached its apogee through the artistic contest of distinguished poets including al-Busiri, Safi al-Din Helli, and Ibn Nub?ta al-Misri, and became an independent genre of poetry with its particuliar construction and characteristics. The genre starts a new trend in the contemporary period through the efforts made by poets such as Mahmud S?mi al-B?rudi, Ahmad Shawqi, and others.
While giving an introduction to the genre of eulogy, and eulogies after the Prophet (pbuh), and how they came into existence, the present article presents a comparative study of this poetic genre in the contemporary period and the Period of Decadence, and deals with the renovation and imitation developed in this genre in the contemporary period as compared with the eulogies in praise of the Prophet produced in the Period of Decadence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Contemporary Arabic Poetry
  • eulogies in honor of the Prophet
  • Muhammad (PBUH)
  • Period of Decadence
1ـ ابن­خلدون، عبدالرحمن، المقدمه، دارالکتب العلمیه، بیروت، 1993م.
2ـ ابن­منظور، محمّد بن مکرم، لسان العرب، دار صادر، بیروت، بی­تا.
3ـ اسماعیل محمود حسن، الشعر فی الحرکه، دارالکاتب العربی، قاهره،1967م.
4ـ بارودی، محمود سامی، من المدائح النبویه، کشف الغمه فی مدح سید الأمة، دارالعلوم، قاهره، 2006م.
5ـ الدهان، سامی، فن المدیح، دارالمعارف، قاهره، بی‌تا.
6ـ دهخدا، علی‌اکبر، لغت نامه، ج 12.
7ـ زکی، احمد کمال و فاروق خورشید، «محمّد(ص) فی الأدب المعاصر» منشورات إقرأ، بیروت، بی‌تا .
8ـ سالم محمّد، محمود، المدائح النبویۀ حتی نهایة العصر المملوکی، ، دارالفکر دمشق، 1996م.
9ـ سلام، محمّد زغلول، الادب فی العصر المملوکی، دارالمعارف، قاهره، 1971م.
10ـ شبیب، غازی ، فن المدیح النبوی فی العصرالمملوکی، المکتبةالعصریة، بیروت، 1998م.
11ـ صالح، مخیمر، المدائح النبویّه بین الصرصری و البوصیری، الدار العربیه، عمان، 1986م.
12ـ طوقان، فدوی، دیوان الشعر، دارالعوده، بیروت، 1997م.
13ـ عبدالصبور، صلاح، دیوان الشعر، دارالعوده، بیروت، 1998م.
14ـ عوضین، ابراهیم، محمّد(ص) بین البوصیری و شعرائنا المعاصرین، وزارة الأوقاف، قاهره، 1994م.
15ـ  قاسم، سمیح، دیوان الشعر، الأعمال الکامله، دارالعودة، بیروت،  1973م.
16ـ القاعود حلمی محمّد، محمّد(ص) فی الشعر العربی الحدیث، دارالوفاء، قاهره،  1987م.
17ـ ـــــــــــــــــــ ، القصائد الاسلامیه الطوال فی العصر الحدیث، دارالاعتصام، قاهره، 1989م.
18ـ الکاتب، احسان، النبی العربی(ص) فی الشعر الحدیث، دارالمکتبه الوطنیه الظاهریه، دمشق، 1973م.
19ـ مبارک، زکی، المدائح النبویّة فی الأدب العربی، قاهره، دارالشعب، بی‌تا.
20ـ مکی، محمود علی، المدائح النبویّه، الشرکة المصریة العالمیة، قاهره،1991م.