نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه الزهراء

2 -----------

چکیده

«نجیب کیلانی» از جمله نویسندگان متعهد بر این باور بود که دستاوردهای هنری و ادبی باید در جهت اعتلای فرهنگ اسلامی به کار گرفته شود؛ لذا داستان نویسی به سبک واقع‌گرایانه را نوعی نیاز جهان عرب و به‌ویژه جامعة مصر می‌دانست و آنچه داستان‌های وی را از دیگر ادیبان معاصر خود متمایز می‌نمود، داشتن روح و رنگ دینی و تعهد وی به قضایای اسلامی است و اهمیت این امر، نگارش تحقیق پیش‌رو را ضروری می‌نمود. تبیین سبک واقع‌گرایی در داستان‌های کوتاه او به عنوان هدف این پژوهش نیز خود نقطة عطفی در این امر است که کیلانی با تمسک به این مکتب و بهره‌گیری از آموزه‌های اسلامی، مشکلات جامعه را مطرح و اذهان را برای چاره‌جویی و درک آن فرامی‌خواند. این تحقیق به شیوة کتابخانه‌ای با بررسی عناصر داستانی در مجموعه داستانهای کوتاه «کابوس»، سبک ‌واقع‌گرایی انتقادی وی را در طرح موضوعات اجتماعی تبیین می‌کند و این نتیجه حاصل شده است که کیلانی موضوعاتی را که رنگ و بوی اسلامی و پیام اخلاقی دارند، به عنوان محور داستان‌های واقعگرایانة خود به خدمت گرفته و با پردازش سه عنصر داستانی زاویه دید، شخصیت و پیرنگ بیش از سایر عناصر، داستانی کوتاه اما هدفمند را به رشته تحریر درآورده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Realism in Najib al-Kaylāni’s Short Stories in al-Kābus Short Story Anthology

نویسندگان [English]

  • Ensiyeh Khaz’ali 1
  • Ashraf Basiri 2

چکیده [English]

As a committed writer, Najib al-Kayl?ni was of the belief that works of art and literature should be used as a means to promote the Islamic culture; thus, he regarded writing narratives, in a realistic style, as the need of the Arab World and particularly the Egyptian society. Features which distinguish his works from those written by other writers are the religious hue and spirit of his stories as well as his commitment towards Islamic issues, the significance of which made it necessary to conduct the present research. Explanation of the realistic style of his short stories is a turning point which serves as the objective of the present study, since it is through his recourse to Islamic teachings and taking advantage of the Islamic doctrines that al-Kayl?ni addresses the society’s problems and calls the public opinion to understand them and find respective solutions. Utilizing a library research method, the present study analyses the narrative elements of al-K?bus short story anthology to explain his critical realistic style in addressing social issues. It is concluded that al-Kayl?ni utilizes as the core of his realistic stories issues that are of an Islamic hue and contain a moral message, and writes a story which is short yet purposeful by means of elaborating the three elements of narrative, i.e. point of view, character and plot, more than other elements.

کلیدواژه‌ها [English]

  • al-Kaylāni
  • elements of narrative
  • Islamism
  • Realism
  • Short story
1ـ ابواحمد، حامد، «دراسات فی ادب الکیلانی»، مجلة الادب الاسلامی، ش 35، 1996م.
2ـ الایوبی، یاسین، مذاهب الادب، معالم و انعکاساته، دارالعلم للملایین، بیروت، 1984م.
3ـ القاعود، حلمی محمّد، «نجیب الکیلانی اوّل روائی اسلامی»، مجله المشکاة، ‌ش 23، 1996م.
4ـ الکیلانی، نجیب، رحلتی مع الادب الاسلامی، مؤسسه الرسالة، بیروت، 1406هـ.ق.
5ـ ــــــــــــــ ، حول القصة الاسلامیة، موسسة الرسالة، بیروت، 1998م.
6ـ ــــــــــــــ ، لمحات من حیاتی، موسسه الرسالة، بیروت، 1998م.
7ـ المقری الادریسی، ابوزید، «نجیب الکیلانی سیرته  بقلمه»، مجلة الادب الاسلامی، ش 35، 1996م.
8ـ الوردانی، صالح، الحرکة الاسلامیة فی مصر، الواقع و التحدیات، دارحکمة، مصر، 2000م.
9ـ پرهام، سیروس، رئالیست و ضد رئالیست در ادبیات، نشر آگاه، تهران، 1376هـ.ش.
10ـ جواهرکلام، محمّد، داستان معاصر عرب، انتشارات مؤلف، تهران، 1342هـ.ش.
11ـ حاج ابراهیمی، محمّدکاظم، تاریخ الادب العربی الحدیث، دارالغریب، للطباعة و النشر و التوزیع، قاهره، 1999م.
12ـ دقیقیان، شیرین دخت، منشأ شخصیت در ادبیات داستانی، انتشارات مؤلف، تهران، 1371هـ.ش.
13ـ دیمیان گرانت، رئالیسم، ترجمه افشار ـ حسن، نشر مرکز، تهران، 1376 هـ.ش.
14ـ رشاد، عبدالقادر، النظرة الادبیة، منشورات وزارة الثقافة فی الجمهوریة العربیة السوریة، دمشق، 1998م.
15ـ سلیمانی، محسن، تأملی دیگر در باب داستان، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، تهران، 1369هـ.ش.
16ـ شمیسا، سیروس، انواع ادبی، سخن، تهران، 1380 هـ.ش.
17ـ علی شاهین، محمّد، «عمید الأدب الاسلامی المعاصر». مجله المشکاة ،ش 23، 1996م.
18ـ میرصادقی، جمال، ادبیات داستانی، انتشارات سخن، تهران، 1376 هـ.ش.
19ـ ـــــــــــــــ ، عناصر داستان، امیرکبیر، تهران، 1386 هـ.ش.
20ـ وان تیگم، فیلیپ، المذاهب الادبیة الکبری فی فرنسا، منشورات عویدات، بیروت، 1983م.
21ـ هامیلتون، گیپ، ادبیات نوین عرب، ترجمه یعقوب آژند، نشر اطلاعات، تهران، 1371 هـ.ش.