نویسنده

استادیار دانشگاه تربیت¬معلم تهران

چکیده

ابوکبیر هذلی از شاعران عصر جاهلی بود و در زمان پیامبر(ص) به دین مبین اسلام گروید. آوازة او به خاطر سرودن قصیده‌های چهارگانه، با مطلعی مشابه است. او در این قصاید از یک بحر عروضی، آن هم بحر کامل، بهره جسته است. محور اصلی این قصیده‌ها، انسان است. نگارنده در این مقاله سعی نموده است تنها قصیده اوّل را از درون، مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. در این قصیده، شاعر به گونه‌ای از عنصر زمان، بهره گرفته است که این عنصر، از یک عنصر فیزیکی به یک موضوع شعری، تغییر هویت داده است؛ یعنی عنصر زمان، عاطفه شاعر را چنان تحت تأثیر قرار داده است که در متن و محتوای شعر او به خوبی هویداست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Inner Analysis of the First Ode of Abu Kabir al-Hudhali

نویسنده [English]

  • Sa’id Sheibāni

چکیده [English]

Abu Kabir al-Hudhali was a poet of the Pre-Islamic era who converted to Islam during the time of the holy Prophet (pbuh). He is famous for his fourfold odes with similar prologues. In his odes, he fully utilizes a complete ‘ar?? meter. The central topic of his odes is the human being.
The present article is an attempt to perform an inner analysis of only the first ode, in which the poet has used the time element in such a way that it has changed from a physical element to a poetic subject; that is to say, the element of time has influenced the poet’s emotions to the extent that it is clearly manifest in the text and content of his poem.

کلیدواژه‌ها [English]

  • emotion
  • human being
  • Ode
  • old age
  • time
  • youth
۱ـ ابن الأثیر، عزالدین بن الأثیر الجزری، أسد الغابة فی معرفة الصحابة، تحقیق و تعلیق محمّد ابراهیم البنا، محمّد أحمد عاشور و محمود عبدالوهاب فاید، کتاب الشعب، القاهرة، 1973ـ1970م.
۲ـ الألوسی، حسام‌الدین، الزمان فی الفکر الفلسفی والدینی، المؤسسة العربیة للدراسات و النشر، بیروت، 1980م.
۳ـ ابن رشیق، ابوعلی الحسن، العمدة فی صناعة الشعر و نقده، تحقیق محی‌الدین عبدالحمید، دارالجیل، بیروت، بی‌تا.
۴ـ ابن‌قتیبة، ابومحمّد عبدالله بن مسلم، الشعر و الشعراء، تحقیق مفید قمیحة مراجعة زرزور، الطبعة الثانیة، دارالکتب العلمیة، بیروت، 1985م.
۵ـ ابن المعتز، عبدالله، طبقات الشعراء المحدثین، تحقیق عبدالستار أحمد فراج، الطبعة الرابعة، دارالمعارف، القاهرة، 1981م.
۶ـ البغدادی، عبدالقادر بن عمر، خزانة الأدب و لب لباب لسان العرب، تحقیق عبدالسلام محمّد هارون، الهیئة المصریة العامة للکتاب، القاهرة، 1979م.
۷ـ البکری، ابوعبیدالقاسم بن سلام، سمط اللآلی، تحقیق عبدالعزیز المیمنی، مطبعة لجنة التألیف و الترجمة و النشر، القاهرة، 1963م.
۸ـ الطیب، عبدالجواد، هذیل فی جاهلیتها و اسلامها، الدار العربیة للکتاب، لیبیا ـ تونس، 1983م.
۹ـ العبد، محمّد، اللغة و الابداع الأدبی، الطبعة الاولی، دارالفکر للدراسات و النشر و التوزیع، القاهرة، 1989م.
10ـ المعرّی، أبوالعلاء أحمد بن سلیمان، رسالة الغفران، شرح و تحقیق علی شلق، الطبعة الثانیة، دارالقلم، بیروت، 1981م.
11ـ امرؤ­القیس، دیوان امرؤ، القیس، تحقیق محمّد أبوالفضل ابراهیم، الطبعة الرابعة، دارالمعارف، القاهرة، 1984م.
12ـ بلاشیر، ریجیس، تاریخ الأدب العربی، ترجمة ابراهیم الکیلانی، الطبعة الثانیة، دالفکر العربی، دمشق، 1981م.
13ـ بروانة، فالتر «الوجودیة فی الجاهلیة»، مجلة المعرفة السوریة، العدد الرابع، السنة الثانیة، 1963م.
14ـ حسنی، عبدالجلیل یوسف، الانسان و الزمان فی الشعر الجاهلی، مکتبة النهضة المصریة، القاهرة، 1988م.
15ـ خلیف، یوسف، دراسات فی الشعر الجاهلی، مکتبة غریب، القاهرة، 1981م.
16ـ دیوان الهذلیین، مطبعة دارالکتب المصریة، القاهرة، 1945م.
17ـ زکی، أحمد کمال، شعر الهذلیین فی العصرین الجاهلی و الاسلامی، دارالکتاب للطباعة و النشر، القاهرة، 1969م.
18ـ سزکین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ترجمة محمود فهی حجازی مراجعة عرفة مصطفی و سعید عبدالرحیم، جامعة الامام محمّد بن سعود، السعودیة، 1983م.
19ـ طرفة بن العبد، دیوان طرفة بن العبد، تحقیق دریة الخطیب و لطفی والصقال، منشورات مجمع اللغة العربیة بدمشق، 1975م.
20ـ عبدالرحمن، نصرت، الصورة الفنیة فی الشعر الجاهلی، مکتبة الأقصی، عمان، 1976م.
21ـ عطوان حسین، مقدمة القصیدة العربیة فی العصر الجاهلی، دارالمعارف، القاهرة، 1970م.
22ـ فروخ، عمر، تاریخ الأدب العربی، دارالعلم للملایین، بیروت، 1984م.