به موازات گسترش دامنة علوم، ذهن تخصص‌گرای انسان متفکر، اقبال بیشتری به تخصصیتر شدن موضوع کتابها و مدارک علمی، نشان داده است. انسان محقق همواره می‌کوشد در برخورد با مجهولات، بدون اتلاف وقت و گسسته شدن رشته تحقیقات و افکارش، در کوتاهترین زمان ممکن، به پاسخی مطمئن دست یابد.
در برخورد با تألیفات و منابع گرانقدر تاریخی، که نفس استناد به آن کتب و استفاده از آنها موضوعیت دارد، راهی جز تهیة کتب کلید مناسب برای هرکدام که مطالب مندرج در آنها به شکل الفبایی تنظیم شده باشد، وجود ندارد. گسترش دامنة علوم، حفظ اصالت‌ها، جلوگیری از انواع تحریفها و ضرورت دستیابی سریع به مطالب مورد نظر، مهمترین علل گرایش به معجم‌نگاری است و میتوان گفت که امروزه مهمترین علت توجه به این فن، آسان ساختن دستیابی به مطالب مورد نظر است. بنابراین معجم‌نگاری یکی از شاخه‌های فنی و علمی طبقه‌بندی اطلاعات است که در عرصة اطلاع‌رسانی کاربردی وسیع دارد.
شاید بتوان گفت فرهنگهای لغت از نخستین کتب کلید و تألیفات منظمی هستند که در شاخه‌ای از ادبیات تألیف شده‌اند و ریشه دراز تاریخی دارند. بموازات آن، کار تدوین راهنمای الفاظ قرآن نیز کار تازه و بیسابقه‌ای نیست.
معجم حدیثی سابقة تاریخی زیادی ندارد اما حرکتهای خوب و شایسته‌ای که در خلق معجم فراهم آمده نشان از تحرکی عظیم در این عرصه و توجهی شایسته دارد
)