نویسندگان

• حمید رضا مشایخی ¹
• اصغر خوشه چرخ ²

¹ استادیار دانشگاه مازندران

² دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه مازندران

چکیده

نوستالژی (nostaligia) واژه‌ای فرانسوی است که از دو سازة یونانی(nostos = بازگشت) و (alogos = درد و رنج) ترکیب شده. معنی لغوی آن «بازگشت درد و رنج» است. در اصطلاح، نوستالژی خلاصة یک حس درونی تلخ و شیرین نسبت به اشخاص، وطن و زادگاه (رویکرد گذشته گرا) و یا آرمان شهر، موقعیت‌های گذشته و آرزوهای نهفته درونی (رویکرد آینده گرا) است. این احساس از لحاظ روانشناسی نتیجة یادآوری ذهنی یا آرمان‌پنداری است. نوستالژی، ناخودآگاه در درون فرد بروز پیدا می‌کند و از حوزة اختیار فرد خارج است. از آن جایی‌که ادبیات تجلّی‌گاه عواطف و احساسات پاک انسانی است این حسِ ناخوداگاه در برخی از متون ادبی ما به دلایلی جلوه‌ای ویژه دارد. نوستالژی در آثار ادبی از راه مؤلفه‌های زبانی و بیانی به ظهور می‌رسد و نقد روانشناختی در حوزة ادبیات، بررسی این حس را در آثار شاعران و نویسندگان را بر عهده دارد. ایوان مداین، کاخ باشکوه و مجلّل دورة ساسانیان با گذشت روزگار به ویرانه‌ای بدل شده است که در پیدایش حس نوستالژیکی بُحتری (شاعر عرب قرن سوم) و خاقانی (شاعر پارسی قرن ششم) به هنگام دیدار از این کاخ، موثر افتاده است. هر دو شاعر تازی و پارسی، ناخودآگاه پس از دیدن مانده‌های این کاخ با نگاه پندآموز و عبرت‌انگیز برآمده از حس نوستالژیک، به یاد دوران باشکوه کاخ و پادشاهان و افراد آن، افسوس خورده‌اند و با یادآوری روزگار زرین و خوش گذشته، نسبت به احساس تنهایی کنونی، آه کشیده‌اند و در این احساس روانی به نوعی نسبت به دوران حال و گردش روزگار معترض شده‌اند. واژه، تصویر، رنگ، تلمیحات و اشارات ملّی مذهبی، سخنان بدیهی در معنای ضمنی و نوع جملات به کار گرفته‌شده در اغراض ثانویه از مهمترین مؤلفه‌های زبانی برآمده از این حس فردی ناخودآگاه در قصاید ایوان مداین (بُحتری و خاقانی) است؛ که در این مقاله تحلیل و بررسی می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

• ایوان مداین
• بُحتری
• خاقانی
• مؤلفه‌های زبانی
• نوستالژی

عنوان مقاله [English]

Khaghani and Bohtori’s nostalgic view to the Ivan Madaen

نویسندگان [English]

• Hamid reza Mashayekhi ¹
• Asghar khoshe charkh ²

¹

²

چکیده [English]

Nostalgia is a Summary of bitter and sweet inner sense to individuals, past, occasions, hometown or country, utopia and hidden inner wishes. in psychological view, this sense is a result of mental remen berance or idealism, and for several reason such as to be far away from hometown, immigration, failure in personal life, mourning of the friends' loss, loss of golden situation, listening to music, gazing remnants and past generation works, aging and physical decline, occur in the inner sight of individual that is out of authority of individual. Since literature is manifestation of human's pure emotions and feelings, this unconscious sense has special sight in literary text and undoubtedly it is more clear in some literary text for special reasons. For instance we can point the samples such as: Ivan madaen, majestic and Luxurious place of Sasanid period which became wreckage over time that was effective in nostalgia sense in Bohtori (Arabic poet of Third century) and Khaghni (Persian poet of sixth century). Both Arab and Persian poet after gazing remnants of this palace with exemplary view from nostalgia sense, they felt sorry about glorious period of palace and its lords; they sighed to present loneliness with mental remembrance about past generation and past golden occasions and they protested to the present while the time is going on. So, this article is to clear and bold it's nostalgic components. Besides how much both mentioned poets could reflect it in there poems.
Word, image, color, allegorical and national-religious hints, allusion with implicit meaning, the type of used sentences in second goals are most important lingual components that come from this unconscious sense in Bohtori and Khaghani's odes that have been analyzed in this Article

کلیدواژه‌ها [English]

• Bohtari
• component language
• Ivan Madaen
• Khaghani
• Nostalgia