نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• امیر محمود کاشفی ¹
• غلامعباس رضایی هفتادر ²
• شرافت کریمی ³

¹ استادیار دانشگاه تهران

² دانشیار دانشگاه تهران

³ استادیار دانشگاه کردستان

چکیده

شرح میر سید شریف جرجانی بر کافیة ابن حاجب معتبر‏ترین شرح فارسی این کتاب است. جرجانی با اسلوبی فصیح و روان و زبانی استوار و منطقی، اصول علم نحو را بیان کرده است. بحث منصرف و غیر منصرف از مباحث مفصل و پیچیدة نحو است و جرجانی ابعاد مختلف این بحث را توضیح داده و آراء نحویان را آورده است. او در سبک و محتوا از رضی استرآبادی بسیار تأثیر پذیرفته است، و از آنجا که از ذهن منطقی و داشته­های علمی کافی در علوم عربی بهره­مند بوده و استقلال رأی داشته و در استفاده از استدلال‏های تمثیلی توانا بوده است، این تأثیر پذیری جنبة ایجابی داشته و بر ارزش علمی و فنی شرح او افزوده است. در این مقاله ضمن بیان آراء جرجانی در بحث منصرف و غیر منصرف، به مقایسة آن با نظرات رضی پرداخته و تصویر روشنی از دیدگاه­های هر دو شارح ارائه شده است تا با بررسی تطبیقی این دو شرح فارسی و عربی، علاقه­مندان فارسی زبان، با آراء این دو عالم ایرانی در این مبحث و ابعاد مختلف آن آشنا شوند. همچنین جهت قابل فهم کردن مطالب برای عموم مخاطبان متن عربی شرح رضی ترجمه و متن فارسی شرح جرجانی در اغلب موارد نقل به معنا شده است.

کلیدواژه‌ها

• شریف جرجانی
• رضی استر‏آبادی
• منصرف و غیر منصرف

عنوان مقاله [English]

An examination of triptote and diptote from the viewpoint of Sharif Jurjani and Razi Astar Abadi

نویسندگان [English]

• Amir Mahmoud Kashefi ¹
• Gholam Abbas Rezaee Haftador ²
• Sherafat  Karimi ³

¹ Assistant professor in university of Tehran

² Associate Professor in university of Tehran

³ Assistant Professor, university of Kurdistan

چکیده [English]

The commentary of Mir Sayyed Sharif Jurjani on Ibn Hajib’s Kafaya is the most valid Persian commentary on this grammar book. Jurjani has expressed the Arabic grammar principles through an eloquent and simple language, yet in a robust and logical style. The discussion of triptote and diptote is among the most elaborate and complex topics of Arabic grammar. However, Jurjani has discussed different dimensions of this topic and has presented the opinions of different grammarians. Although Jurjani has been greatly affected by Razi Astar Abadi in style and content, but as he has had a logical mind, has been equipped with sufficient amount of knowledge in Arabic grammar, has had independent opinions, and has been a capable scholar in using analogical inferences, this effect has been a positive one which has added to the scientific and technical values of his commentary. This article presents Jurjani’s discussion of triptote and diptote and then, compares it with Razi’s assertions so as to present a vivid illustration of both commentators’ viewpoints. Through this comparative examination of the two Persian and Arabic commentaries, the lovers of Persian language can get familiar with the ideas of these two Iranian scholars regarding this discussion and its different dimensions. Moreover, in order to make it easy for the readers to understand the materials, the Arabic text of Razi’s commentary has been translated into Persian, and the Persian text of Jurjani’s commentary has been paraphrased in most cases.  

کلیدواژه‌ها [English]

• Sharif Jurjani
• Razi Astar Abadi
• Triptote and Diptote