نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دورة دکتری در رشتة زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران

2 استادیار دانشگاه تهران (پردیس فارابی)

چکیده

در نقد ادبی امروز دو اصطلاح تصویر و تصویرپردازی، حضور چشمگیری دارد. رکن اصلی زیبایی یک اثر ادبی، تصویر است و هر اندازه تصاویر پویاتر باشد، متن ادبی ارزشمندتر می­شود. شعر شعرای اندلس از نظر مقام ادبی، از جایگاه والایی برخوردار و سرشار از تصاویر ادبی زنده و متحرک است. آنان با استفاده از صور خیال، آنچنان تصاویر زنده و پویایی خلق کرده­اند که خوانندگان را شیفتة خود می­گرداند.
با بررسی اشعار شعرای اندلس به روش توصیفی- تحلیلی، مشخص شد که تصاویر تشبیهی، استعاری و مجازی با مشارکت دادن حواس مخاطب، زمینة انتقال عواطف و احساسات این شعرا را فراهم آورده است. استفادة فراوان از رنگ­ها و صداها و بهره­گیری از طبیعت زنده و جاندار در تصاویر واقعی و مجازی از مهم­ترین روش­ها و ابزارهایی است که شعرای اندلس برای خلق و تولید تصاویر متحرک، جذاب و پویا از آنها سود جسته­اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Artistic Iconography in the poems of Andalus Poets

نویسندگان [English]

  • Abdolvahid Navidi 1
  • Mojtaba Emrani-Pour 2

1 Ph.D Student,university of Tehran

2 Assistant professor in university of Tehran (callege of Farabi)

چکیده [English]

Image is the most operative and commonly used term in the field of literary criticism which has been in use since along time ago and became much favorite and accepted during the new renaissance criticism in the literature of western world.
Two terms of icon and Iconography, at present and in the field of literary criticism , are much commonly used. Icon or image considers as one of the main bases of the richness of literature records and as much as the icons are more dynamic the literature text considers more valuable.
The poem of the Andelos poets due to embracing much live and dynamic icons takes a high position and prepares a much more touching context for the readers.
The poets of Andelos by applying the various forms of imagination and unique literature techniques such as simile and metaphor and also harmonious colors with the context, have successfully been able to create live and dynamic icons catching entirely the attention of the readers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Poem
  • Andalus Poets
  • Icons of Imagination
  • Literary record
آذرنوش، آذرتاش، فرهنگ معاصر عربی- فارسی، تهران، نشر نی، 1385ش.
ابن­الاثیر، أبوالفتح ضیاءالدین، المثل السائر فی أدب الکاتب و الشاعر، تحقیق: أحمد الحوفی و بدوی طبانة، القاهرة، دار نهضة مصر، 1379ق.
ابن­حمدیس، عبدالجبار، الدیوان، تصحیح: احسان عباس، بیروت، دار صادر و دار بیروت،1960م.
ابن­خفاجه، ابراهیم، الدیوان، تحقیق: عبدالله سندة، بیروت، دار المعرفة، 1427ق.
ابن­خلدون، عبدالرحمن، دیوان المبتدأ و الخبر فی تاریخ العرب و البربر و من عاصرهم من ذوی الشأن الأکبر، تحقیق: خلیل شحادة، بیروت، دارالفکر، الطبعة الثانیة، 1988م.
ابن­دراج، أبوعمر، الدیوان، تحقیق: محمود علی مکی، دون مکان، المکتب الاسلامی، 1961م.
ابن­رشیق، أبوعلی الحسن، العمدة فی محاسن الشعر وآدابه ونقده، تحقیق محمد محیی الدین عبدالحمید، بیروت، دار الجیل، الطبعة الخامسة، 1981م.
ابن­زیدون، أحمدبن­عبدالله، الدیوان، تهذیب عبدالله سندة، بیروت، دار المعرفة، 2005م
ابن­سهل، ابراهیم، دیوان، بیروت، المطبعة الادبیة، 1885م.
ابن­شُهیدالأندلسی، أحمدبن­عبدالملک، الدیوان، جَمَعَهُ یعقوب زکی وراجعه محمود علی مکی، القاهرة، دارالکاتب العربی، بی­تا.
ابن­الطباطبا، محمدبن­احمد، عیارالشعر، تحقیق: عباس عبدالساتر ، بیروت، دارالکتب العلمیة، 2005م.
ابن­هانی، محمد، الدیوان، تحقیق عمر فاروق الطباع، بیروت، شرکة دارالارقم، 1418ق.
اقدح، حسناء، «الصورة الشعریةعند المعتمد بن عباد»، مجلة جامعة دمشق، المجلد 28، العدد الثانی، دمشق، 2012م.
الأمین، وهاب ­سعید، شعر لسان­الدین ­و خصائصه­الفنیة، رسالة ماجستیر مقدمة إلی کلیة الآداب، القاهرة،1980م.
باقراللامی، خالد لفتة، «مستویات الصورة الفنیةفیشعر ابن­خاتمةالأنصاری»، مجلة أم القری لعلوم الشریعة واللغة العربیة وآدابها، ج15، العدد 27، جمادی الثانیة، 1424ق.
البطل، علی، الصورة الفنیةفی الشعر العربی حتی آخر القرن الثانی الهجریدراسةفی أصولها و تطورها، بیروت، دارالاندلس، الطبعة الثالثة، 1983م.
الجاحظ، عمرو بن­بحر، الحیوان، تحقیق: عبدالسلام محمد هارون، القاهرة، 1945م.
الجبوری، یحیی، الشعر الجاهلی خصائصه و فنونه، بغداد، مطبعة وزارة التربیة، 1972م.
الجرجانی، عبدالقاهر، دلائل­الاعجاز، شرح محمد التونجی، بیروت، دارالکتاب­، 1999م.
الدایه، فایز، جمالیات­ الأسلوب­، الصورة الفنیةفیالأدب العربی، بیروت، دار الفکر المعاصر، الطبعة الثالثة، ١٩٩٠م.
درو، إلیزابیت، الشعر کیف نفهمه و نتذوقه، ترجمة محمد ابراهیم الشوش، بیروت، منشورات مکتبة منیمنة، 1961م.
الدقاق، عمر، ملامح ­الشعر الأندلسی، دمشق، منشورات جامعة حلب، الطبعة ­الثالثة، 1978م.
دهان، أحمد علی، الصورة البلاغیة عند عبدالقاهر الجرجانی، دمشق، منشورات وزارة الثقافة، 2001م.
الرباعی، عبدالقاهر، الصورة الفنیة فی شعر أبی تمام، إربد، جامعة الیرموک، 1974م.
زارع­خفری، زهراء، صادق عسکری و محترم عسکری، «لونیات ابن الخفاجة الأندلسی»، مجلة دراسات فی اللغة العربیة و آدابها، فصلیة محکمة، العدد9، ربیع 1391ش.
شفیعی­کدکنی،محمدرضا، صور خیال در شعر فارسی، تهران، انتشارات آگاه، 1385ش.
عباس، احسان، فن الشعر، بیروت، دارالثقافة، الطبعة الثالثة، بی­تا.
العسکری، أبوهلال، الصناعتین، تحقیق: علی محمد البجاوی و محمد ابوالفضل ابراهیم، مصر، 1371ق.
العصفور، جابر، الصورةفی التراث النقدی عند العرب، القاهرة، دارالمعارف، 1980م.
فتوحی، محمود، بلاغت تصویر، تهران، سخن، چاپ اول، 1386ش.
قائمی، مرتضی و مجید صمدی، «تصویرپردازی­های زنده در خطبه­های نهج البلاغه»، مجلة انجمن زبان و ادبیات عربی، علمی ­پژوهشی، شماره1، بهار1390ش.
قدامة­بن جعفر، أبوالفرج، نقد الشعر، تحقیق عبدالمنعم الخفاجی، بیروت، دار الکتب العلمیة، بی تا.
مکلیش، ارشیبالد، الشعر و التجربة، ترجمه الجیوسی، بیروت، توفیق الصائغ، 1963م.