نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه بین المللی،دانشجوی دکتری عربی

2 عضو هیأت علمی زبان و ادبیات عربی دانشگاه بین المللی امام خمینی

چکیده

در این جستار، سعی شده عنصر تکرار در شعر نو با تکیه بر اشعار بدر شاکر سیّاب بررسی شود. شیوة پژوهش، توصیفی- تحلیلی و شیوة جمع آوری داده‌ها، کتابخانه­ای است. تکرار، محور اساسی موسیقی درونی شعر و یکی از عوامل مهم آشنایی زدایی در نظر صورتگرایان به شمار می­رود. قاعدة اساسی در تکرار آن است که در خدمت معنای شعر باشد و ارتباط محکم و دقیقی با دیگر اجزای شعر داشته باشد. یکی از بارزترین ویژگی­های شعر نو در ادبیات عربی، عنصر تکرار است؛ به طوری که می­توان آن را یکی از شیوه­های نوآوری در شعر معاصر، دانست. بدر شاکر سیّاب، شاعر نوپردازی است که در شعر خود بیشتر از تکرارِ جمله بهره برده است. تقویت موسیقی درونی، برجسته ­سازی مضامین سیاسی- اجتماعی، دیداری کردن تصاویر و تاکید بر حسّ درونی شاعر، از جمله کارکردهای تکرار در شعر اوست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Function of the Element of Tautology and its aesthetics in contemporary Arabic poetry (By Surveying The Case Badr Shaker Sayyab's Poetry)

نویسندگان [English]

  • heshmat olla zarei kefayat 1
  • abdolalei alebooye langroodei 2

2 ozve heiat elmei zaban va adabiyat daneshgahe bainolmelalei emam khomeini

چکیده [English]

Abstract
In this research, we try to examine the methods of tautology in modern poetry by studying the poems of Badr Shaker Sayyab. The research method is descriptive and analytical, and collection of data is written in the library.Tautology is the basic element of internal music of a poem. It is also one of the important elements in Defamiliarization among artists. The basic rule in tautology is making connections between meanings of the poem and enabling a strong bond with other elements and parts of it. One of the most sensible traits of the new poetry (blank verses) in Arabic literature is the element of tautology; therefore it can be called as one of the innovation methods of contemporary poetry.Badr shaker Sayab is an inventive poet who frequently utilizes tautology in sentences in his poems. Some of the functions of tautology in his poetry include increasing internal music, highlighting political and social subjects, illustrating the pictures and emphasizing on internal feelings of the poet.

کلیدواژه‌ها [English]

  • blank verse
  • tautology
  • Inside Music
  • badr shaker Sayyab
ابن الأثیر، ضیاء الدین، الـمثل السائر فی أدب الکاتب و الشاعر، تـحقیق مـحمّد مـحیی الدین عبدالـحمید، بیروت، الـمکتبة الـمصریة، 1990م.
ابن رشیق، الـحسن بن رشیق القیروانی، العمدة فی مـحاسن الشعر و آدابه، تـحقیق محمد قرقزان، بیروت، دار المعارف، ط1، 1988م.
أبوجهجة، خلیل ذیاب، الـحداثة الشعریة بین الإبداع و التنظیر و النقد، مترجم مـحمد باقر حسینی و ملیحه سادات طوسی، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، چاپ اول، 1384ش.
أنیس، ابراهیم، موسیقی الشعر، مکتبة الأنـجلو الـمصریة، ط2، 1952م.
آل بویه، عبدالعلی، «رویکردها و ویژگی های شعر سیاسی عراق در سال­های
1914- 1945»، فصلنامة علمی تـخصصی لسان مبین، شمارة اول، 1388 ش، صص79-66 .
بطرس، انطونیوس، بدرشاکرالسیّاب،شاعرالوجع، طرابلس، الـمؤسسة الـحدیثة للکتاب، بی تا.
الـجیوسی، سلمی الـخضراء، الإتـجاهات و الـحرکات فی الشعر العربی الـحدیث، ترجمة عبدالواحد لؤلؤة، بیروت، مرکز دراسات الوحدة العربیة، ط2، 2007م.
حاج ابراهیمی، مـحمّد کاظم، تاریخ الأدب العربی الـحدیث، اصفهان، انتشارات دانشگاه اصفهان، چاپ اول، 1378ش.
الـحسنی، عبدالـجلیل یوسف، موسیقی الشعر العربی، القاهرة، الهیئة الـمصریة العامة للکتاب، 1989م.
خیربک، کمال، حرکة الـحداثة فی الشعر العربی الـمعاصر، بیروت، دار الفکر، ط2، 1986م.
رجایی، نـجمه، آشنایی با نقد ادبی معاصر عربی، مشهد، انتشارات دانشگاه فردوسی، چاپ اول، 1378ش.
روحانی، مسعود، «بررسی کارکردهای تکرار در شعر معاصر (با تکیه بر شعر سپهری، شاملو و فروغ)»، مـجلة بوستان ادب دانشگاه شیراز، شمارة دوم، 1390 ش، صص 168-145.
سنیر، رؤوبین، «رکعتان فی العشق، دراسة فی شعر عبدالوهّاب البیاتی»، بیروت، دار الساقی، ط1، 2002م.
سویدان، سامی، «بدر شاکر السیّاب و ریادة التجدید فی الشعر العربی الـحدیث»، بیروت، دار الآداب، ط1، 2002م.
السیّاب، بدر شاکر، الأعمال الشعریة الکاملة، بیروت، دار العودة، 2005م.
الشابی، أبوالقاسم، دیوان أبی القاسم الشابی و رسائله، تقدیم و شرح مجید طراد، بیروت، دار الکتاب العربی، ط2، 1994م.
شرارة، عبداللطیف، معارک أدبیة قدیمة و معاصرة، بیروت، دار العلم للملایین، ط1، 1984م.
شفیعی کدکنی، مـحمد رضا، موسیقی شعر، تهران، انتشارات آگاه، چاپ هشتم، 1368ش.
صفوی، کوروش، آشنایی با زبان شناسی در مطالعات ادب فارسی، تهران، انتشارات علمی، چاپ اول، 1391ش.
صکر، حاتم، کتابة الذات؛ دراسات فی وقائعیة الشعر، بیروت، دارالشروق للنشر و التوزیع، ط1، 1994م.
الضاوی، أحمد عرفات، التراث فی شعر روّاد الشعر الـحدیث، ترجمه: سیّد حسین سیّدی، مشهد، انتشارات دانشگاه فردوسی، چاپ اول، 1384ش.
الطریفی، یوسف عطا، بدر شاکر السیّاب، حیاته و شعره، عمان، الأهلیة للنشر و التوزیع، ط1، 2008م.
عباس، إحسان، اتـجاهات الشعر العربی الـمعاصر، ترجمة حبیب الله عباسی، تهران، انتشارات سخن، چاپ اول، 1384ش.
عباس، حسن، خصائص الـحروف و معانیه، منشورات اتحاد الکتّاب العرب، 1998م.
علوان، علی عباس، تطور الشعر العربی الـحدیث فی العراق، بغداد، وزارة الأعلام، 1975م.
علوی مقدم، مهیار، نظریه­های نقد ادبی معاصر، صورتگرایی و ساختارگرایی، تهران، انتشارات سمت، چاپ اول، 1377ش.
کرد آبادی، سندس، «جمالیة التکرار لدی الـمتنبّی»، مـجلة الـجمعیة العلمیة الإیرانیة للغة العربیة و آدابها، فصلیة محکمة، العدد 16، 1389ش، صص50-33.
مدرسی، فاطمه و امید یاسینی، «نقد صورتگرایانة غزلیات حافظ»،مـجلة سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بـهار ادب)، شمارة اول، 1387 ش، صص 141- 118.
مدرسی، فاطمه و محمد بامدادی،«نگاهی به موسیقی اشعار شفیعی کدکنی»،مطالعات زبانی بلاغی (فصلنامه تـخصصی)، شمارة یک، 1389ش، صص 140- 115.
الـمعوّش، سالم، «الأدب العربی الـحدیث»، بیروت، دار النهضة العربیة، ط2، 2011م.
الـملائکة، نازک، «قضایا الشعر الـمعاصر»، بیروت، دار الآداب، ط1، 1962م.
ممتحن، مهدی و مهین حاجی زاده، «بررسی سیر تحول شعر نو در زبان عربی و فارسی»، مطالعات ادبیات تطبیقی، شمارة 16، 1390ش، صص180-153.
وادی، طه، جمالیات القصیدة الـمعاصرة، لونـجمان، الشرکة الـمصریة العالـمیة للنشر، ط1، 2000م.