نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه خلیج فارس

چکیده

دو نماد هابیل و قابیل از عناصر مهمِ شعر بدر شاکر سیابند که نشان آن دو را به وضوح می­توان در شعرهای مختلف وی دید. با توجه به این که ساختار هر شعر، حاصل همکاری اجزای تشکیل دهندة همان شعر است، قابیل و هابیل نیز به عنوان دو عنصر مهم در شعرهای بدر شاکر السیاب، گاه نقشی بارز در ساختار شعرهایی دارند که این دو هنرْسازه در آن‌ها به کار رفته است. از یک سو، کارکردهای این دو عنصر که تقابلی دوگانه با هم دارند در هر شعر متفاوت است و از دیگر سو، نظام دلالی آن دو به فراخور ساختار متفاوت هر شعر، تحول می­پذیرد. با تحلیل نظام هر شعر با روش ساختگرایانه،روشن می­شود که این دو هنرْسازه با کارکردهای متفاوتی که در ساختار هر شعر دارند هم دلالت­های گوناگونی پیدا می­‌کنند و هم ساختار آن شعر را دگرگون می­کنند. البته نقش این دو عنصر در ساختار بعضی از شعرها، نقشی است برجسته و پویا و گاه در پاره‌ای از شعرها به علت ساختار ضعیف آن شعرها، نقشی حاشیه‌ای و غیر محوری است. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A structuralistc analysis of Abel and Cain in Sayyāb’s poetry

نویسنده [English]

  • Naser Zare

چکیده [English]

The two symbols of Abel and Cain are of the important elements in Badr Shākir al-Sayyāb’s poetry; so their traces could be explicitly perceived in his various poems. To be considered that the structure of each poem is formed by its components, Cain and Abel have prominent functions in the structure of poems these two poetical devices have been used in. On the one hand, the functions of these two elements that have binary opposition are different; and on the other hand, in proportion to the different structure of each different poem, the signifying system of these two elements changes. The structural analysis of the system of each poem makes it clear that these two poetical devices, with their different functions in each poem, have different significance and change the structure of that poem. The function of these two elements is definitely a significant and dynamic function. Because of weak structure of some poems, it happens that the function of these two artistic devices is marginal and non-pivotal.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arabic Modern Poetry
  • Structural analysis
  • Cain
  • Abel
  • Sayyāb
أبو زید، نصرحامد، إشکالیات القراءة وآلیات التأویل، بیروت، الـمرکز الثقافی العربی،ط5،1999م.
ایزوتسو، توشیهیکو، خدا و انسان در قرآن، معنی شناسی جهان بینی قرآن، ترجمة احمد آرام، تهران، شرکت سهامی انتشار، چ 5، 1381ش.
برتنس، هانس، مبانی نظریة ادبی، ترجمة محمد رضا ابوالقاسمی، تهران، نشر ماهی، چ 1، 1384ش.
البطل، علی، شبح قایین بین ایدیث سیتویل وبدر شاکر السیاب، بیروت، دارالأندلس، ط 1، 1984م.
توفیق، حسن، شعر بدر شاکر السیاب دراسة فنیة وفکریة، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات والنشر، ط1، 1979م.
چدویک، چارلز، سمبولیسم، ترجمة مهدی سحابی، تهران، نشر مرکز، چ 4، 1385ش.
حسن، عبدالکریم، الـموضوعیة البنیویة، دراسة فی شعر السیاب، بیروت، المؤسسة الجامعیة للدراسات والنشر والتوزیع، ط 1، 1983م.
 حق شناس، علی محمد، زبان و ادب فارسی در گذرگاه سنت و مدرنیته، تهران، آگه، چ 1، 1382ش.
السیاب، بدر شاکر، دیوان، جزءان، بیروت، دارالعودة، 2005م.
 السامرایی، ماجد، رسائل السیاب، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات والنشر، ط 2، 1994م.
شفیعی کدکنی، محمد رضا، رستاخیز کلمات، تهران، سخن، چ 3، 1391ش.
 صفوی، کوروش1، از زبان شناسی به ادبیات، ج2: شعر، تهران، سوره مهر، چ 1، 1383ش.
ـــــــــــــــ2 ، درآمدی به معنا‌ شناسی، تهران، سوره مهر، چ 2، 1383ش.
عباس، إحسان، بدر شاکر السیاب، دراسة فی حیاته وشعره، بیروت، دار الثقافة، ط5، 1983م.
العظمة، نذیر، بدر شاکر السیاب وایدیث سیتویل، دمشق، دار علاء الدین، ط1، 2004م.
 کالر، جاناتان، بوطیقای ساخت‌گرا، ترجمه کوروش صفوی، تهران، مینوی خرد، چ 1، 1388ش.
ـــــــــــــ، نظریة ادبی، ترجمه فرزانه طاهری، تهران، نشر مرکز، چ 2، 1385ش.
الکتاب الـمقدس، العهد القدیم، بیروت، دار المشرق، ط 5، 1999م.  
کتاب مقدس، بریتانیا، انتشارات ایلام، چ 3، 2002م.
نجفی، ابوالحسن، مبانی زبان شناسی و کاربرد آن در زبان فارسی، تهران، نیلوفر، چ 10، 1387ش.
یارمحمدی، لطف الله، درآمدی به گفتمان انتقادی، تهران، هرمس، چ 2، 1393ش.
 
Allen.Graham, Intertextuality, London&NewYork,Routledge,1stpublished, 2000.
Badawi. M.M, A critical introduction to modern Arabic poetry, Cambridge university press, London, 1975.
Bressler. Charles.E, literary Criticism, An Introduction, Theory and Practice, U.S.A, Longman, 5th Edition, 2012.