نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیئت علمی دانشگاه الزهرا

2 کارشناس ارشد رشتة زبان و ادبیات عربی

3 استادیار دانشگاه قم

چکیده

یکی از جنبه‌های اعجاز بیانی قرآن کریم، ارتباط صوت و موسیقی آیات کریمه با معنای آنهاست؛ امری که موجب تأثیر‌گذاری صوت قرآن بر کسانی شده که حتی معنای عمیق آیات را در نمی‌یابند. چینش حروف از لحاظ قرب و بعد مخارج، تقارب و تضاد صفات، تعدد و توالی حرکات و تأثیر آن بر صوت و موسیقی کلمات در آیات قرآنی، از جمله مواردی است که باعث ایجاد موسیقی تند و هراس‌انگیز، در آیات انذار و موسیقی نرم و آرامش آفرین، در آیات تبشیر می‌شود. این جستار به بررسی تاثیر صوت و آهنگ بر معنا در آیات انذار و تبشیر سورة مبارکه «نبأ» اهتمام دارد. در این پژوهش تلاش شده، با بهره‌گیری از ظرفیت علم­الأصوات در تبیین ویژگی‌های خاص حروف، شناخت آثار موسیقیایی، ترکیب حروف و حرکات و بازخورد قرار گرفتن صفات و مخارج خاص در کنار یکدیگر، پیام صوتی آن‌ها در دو گونة متفاوت از آیات، مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. شیوة پژوهش در این مقاله توصیفی – تحلیلی بوده و از داده‌های صوتی در این آیات با شیوة بسامدشماریِ مقایسه‌ای بهره برده است. در این راستا، بسامدیابیِ میزانِ بهره‌مندی هر دو قسم، مورد توجه قرارگرفته و در چند جدول، مقایسه و تحلیل شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The relationship between Phonolagy and meaning in the Holy Qur'an(A research in the Surah of Naba)

نویسندگان [English]

  • Ensiyah Khazali 1
  • Narges Shakoorian 2
  • Rasool Dehqan-zad 3

چکیده [English]

One of the aspects of the miracle of the Quran is the relationship between the Phonology and the music of Holy verses with their meaning, which Made Profound impact even on those who are not deeply familiar with Quran. Arrangement of letters in terms of proximity and pronunciation, convergence and contrast characteristics, frequency and sequence of movements and their impact on the Phonology and music of words in the verses of the Quran have led to the sharp and intimidating music of warning verses in one hand and to the calm and smooth music of the verses of glad Tidings in the other hand. This article examines the impact of the sound and the meaning in warning and enunciation verses of Surah al-Naba. In this study, holy verses of Surah al-Nabah have been Examined from the phonetics perspective which includes the following items: explaining the special features of letters, identifying the musical impacts, combination of some letters and their characteristics and specific pronunciation. Finally it is worth remembering that the authors of this article have employed the descriptive - analytical method of research in which data have been compared and analyzed in a few tables.     

کلیدواژه‌ها [English]

  • the Quran
  • Sound (music)
  • Meaning
  • Sura al-Naba
  • warning
  • enunciation
القرآن الکریم.
ابن عاشور، مـحمد بن طاهر، التحریر و التنویر، بیروت، موسسة التاریخ، 2000م.
ابن فارس، أبو الـحسین، معجم مقاییس اللغة، لبنان، بیروت، دارالکتب العلمیة، 2008م.
أبوعبیدة، مَعمر بن الـمثنی ، مـجاز القرآن، القاهرة، مکتبة الـخانـجی،1381 ق.
بیگلری، حاج حسن ، سرالبیان فی علم القران ،انتشارات ایرانـمهر، 1370ش
البیطار، حسام، إعجاز الکلمة فی القرآن الکریم: وجه غیر مسبوق فی إعجاز الکلمة الـمفردة، عمان، دار مـجدلاوی للنشر والتوزیع، الطبعة الأولی، 2005م.
الـحنفی البغدادی، جلال، قواعد التجوید والالقاء الصوتی، نشر وزارة الاوقاف و الشوون الدینیة
فی العراق، 1987م.
الـخالدی، صلاح عبدالفتاح، نظریة التصویر الفنی عند سید قطب، دار الـمنارة، الطبعة الثالثة، 1992م.
داوود، مـحمد، الدلالة والـحرکة: دراسة لافعال الـحرکة فی العربیة الـمعاصرة فی اطار الـمناهج الـحدیثة، القاهرة، دار غریب، 2002م.
الرافعی، مصطفی صادق، إعجاز القرآن والبلاغة النبویة، بیروت، دارالکتاب العربی، 1990م.
الراغب الاصفهانی، حسین بن محمد، الـمفردات فی غریب القران ،الدار الشامیة، بیروت، 1412ق.
الزمـخشری، محمود، الکشّاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، دار الکتاب العربی، 1407 ق.
سعران، مـحمود، علم اللغة، بیروت، دارالنهضةالعربیة، لاتا.
السیوطی، جلال الدین عبد­الرحمن، الاتقان فی علوم القرآن، تهران، امیر کبیر،1363ق.  
الصافی،  مـحمود بن عبد­­الرحیم، الـجدول فی اعراب القرآن، دمشق، بیروت، دار الرشید، 1418 ق. 
الصغیر، مـحمد حسین، الصوت اللغوی فی القرآن، لبنان، بیروت، دار الـمورخ العربی، الطبعة الاولی، 2000م.
صالـح ، صبحی، دراسات فی فقه اللغة، دار العلم للملایین، الطبعة التاسعة، 1969م.
طالقانی، سید مـحمود، پرتوی از قرآن، شرکت سهامی انتشار، بی­تا.  
طباطبائی، سید مـحمد حسین، الـمیزان فی تفسیر القرآن، ترجمة مـحمد باقر موسوی همدانی، دفتر انتشارات اسلامی، 1417ق.
قحماوی، مـحمد صادق، تـجوید قرآن کریم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول،1381ش.
قطب، سید، فی ظلال القرآن، دار الشروق، 1412 ق.  
الـمبارک،  مـحمد، فقه اللغة وخصائص العربیة، دار الفکر، لا­تا.   
مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1360ش.
موسوی بلده، سید مـحسن، حلیة القرآن، شرکت انتشارات احیاء کتاب، 1387ش.
النادری، مـحمد أسعد، فقه اللغة؛ مناهله ومسائله، بیروت ، الـمکتبة العصریة، 2005م.
هلال، عبد الغفار حامد، الصوتیات اللغویة، دار الکتاب الـحدیث، 2009 م.
یاسوف، أحمد، جمالیات الـمفردة القرآنیة، دمشق، دار الـمکتبی، الطبعة الثانیة، 1999م.