نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیارگروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی سینا

2 استاد گروه زبان و ادبیّات عربی دانشگاه تهران

3 دانشیار گروه زبان و ادبیّات عربی دانشگاه تهران

چکیده

واژة کفر یکی از وا‍‍ژه­های اساسی و پرکاربرد در قرآن کریم است. بررسی تحول این واژه از دورة جاهلی ­تا متن قرآن کریم، تحت عنوان معنی­شناسی تاریخی(در زمانی) با بهره­گیری از منابع وکتب لغت قدیم کمک می­کند تا درک عمیق و درستی ازگسترة مفاهیم این واژه و مشتقات­آن بدست­آید. برآیند و حاصل این تحقیق در پاسخ به این سؤال است که چگونه بر اساس قاعدة­ تغییر و توسیع معنایی، مفهوم اولیة این واژه تحول وگسترش یافته ومعانی مختلف بر آن مترتب گشته است؟ علاوه براین، بر اساس تضمین نحوی، قدرت این­ واژة محوری در تأثیر گذاری برای افزودن حرف جر بر واژگانی مثل جحد، ظلم، کذب و شرک وافزایش وتقویت معنای انکار درآنها چگونه است؟ لذا بر اساس روش­تحلیلی توصیفی­ نحوة تحول­ و توسیع معنی واژة کفر در اشکال مختلف در متن قرآن کریم بدست می­آید وثابت می­شود که براساس تضمین، علاوه برافزوده شدن حرف جر به افعال فوق، معنای انکار به آنها اضافه شده ویا تقویت می­شود

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Historical semantics of the word "Kofr" from the time of its use in the pre-Islamic period to its syntactic projection in the Quran

نویسندگان [English]

  • naser gharakhani 1
  • Ali baqer Taherinia 2
  • Abdolhosayn Feghhi 3

1 Assistant Professor Department of Arabic Language and literature Bu-Ali Sina University

2 Professor Department of Arabic Language and literature University of Tehran

3 Associate Professor Department of Arabic Language and literature University of Tehran

- قرآن کریم
- ابن درید، محمد بن حسن، جمهرة اللغة، بیروت، دارالعلم للملایین، الطبعة الاولی، 1988م
- ابن سیده، علی بن اسماعیل، المخصص، بیروت، دارالکتب العلمیة، الطبعة الاولی
- ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دارالفکر، الطبعة الثالثة، 1414 ق
- ابن هشام، جمال الدین بن یوسف، مغنی اللبیب، قم، منشورات مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی، 1404هـ . ق
- ابو الفرج اصفهانی، الاغانی، بیروت، دارالفکر،الطبعة الثانیة،
- ازهری، محمد بن احمد، تهذیب اللغة، بیروت، دار احیاء التراث العربی ، الطبعة الاولی، 1421ق
- اسعد النادری، محمد، فقه اللغة مناهله و مسائله، بیروت، المکتبة العصریة، الطبعة الاولی، 2005م
- آلوسی، سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دارالکتب العلمیة، الطبعة الاولی، 1415ق
- بخیت عمران، حمدی، درآمدی بر معناشناسی عربی[مترجمان، علی طاهری و ناصر قره­خانی] همدان، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی همدان، چاپ اول، 1391ش
- بستانی، فواد افرام، المنجد الابجدی[مترجم، رضا مهیار] تهران، نشر اسلامی، چاپ دوم، 1375ش
- بشربن­أبی خازم، الدیوان، شرح صلاح الدین الهواری، دار ومکتبة الهلال، الطبعة الأولی،1997م
- تهانوی، محمد علی بن علی، کشاف اصطلاحات الفنون والعلوم، بیروت، مکتبة لبنان ناشرون، الطبعة الاولی، 1996م
- جفری، آرتور، واژه­های دخیل در قرآن مجید[مترجم، فریدون بدره­ای] تهران، انتشارات توس، چاپ اول، 1372 هـ .ش
- خلیفه شوشتری، محمد ابراهیم، مقالة«التضمین» ، مجلة العلوم الانسانیة ، العدد التاسع ،السنة السابعة، جامعة تربیت مدرس، تهران، 1423 ق
- راغب اصفهانی،حسین، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دارالقلم، الطبعة الاولی، 1412 ق
- صفوی، کورش، درآمدی بر معنی شناسی، تهران، انتشارات سورة مهر، چاپ دوم، 1383 ش
- طباطبایی، محمد حسین، تفسیر المیزان، قم، دفتر انتشارات جامعة مدرسین حوزة علمیه، 1417ق
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن[گروه مترجمان] تهران، انتشارات فراهانی، 1360هـ . ش
-عامربن­طفیل، الدیوان، الشرح والتحقیق عمرفاروق الطّباع، بیروت، دارالقلم، 1414ق
- طریحی، فخرالدین ، مجمع البحرین، تهران، نشر مرتضوی، الطبعة الثالثة، 1375ش
- عدی بن زید العبادی، الدیوان، التحقیق والجمع محمد جبار المعیبد، بغداد، شرکة دار الجمهوریة للنشر و الطبع، 1385ق
- عسکری، ابوالهلال ، حسن بن عبدالله، الفروق فی اللغة، بیروت، دار الآفاق الجدیدة، الطبعة الاولی، 1400ق
- فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، قم، نشر هجرت، الطبعة الثانیة، 1400 ق
- گیررتس، دیرک، نظریه­های معنی شناسی واژگانی [مترجم، کورش صفوی] تهران، انتشارات علمی، چاپ اول 1393 ش
- المثقب العبدی، الدیوان، شرح حسن کامل الصیرفی، مصر، جامعة الدول العربیة معهد المخطوطات العربیة،1391ق
- مشکور، محمد جواد، فرهنگ تطبیقی عربی با زبان­های سامی و ایرانی، تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، چاپ اول، 1357ش
- النابغه الذبیانی، الدیوان، شرح علی بو ملحم، بیروت، دار ومکتبة الهلال، الطبعة الاخیرة،1422ق
- نرم افزار الموسوعة الشعریة، محصول کشور امارات متحدة عربی- ابوظبی، 2001م
- نغز گوی کهن، مهرداد، فرهنگ توصیفی زبان شناسی تاریخی، تهران، انتشارات علمی، چاپ اول ، 1393 ش