نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموختۀ دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن

2 دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

چکیده

الگوی باروری به اندیشۀ حیات ادواری (تناسخ ارواح) و ازسرگرفتن زندگی اشاره دارد و مبنای آن قربانی­شدن یک ایزد یا ایزدبانو، یک شخص یا یک حیوان برای حیات ­بخشیدن به موجودی دیگر است. جیمز فریزر، اسطورۀ باروری را کلید همۀ نظام­های اسطوره­ای می­داند و معتقد است همۀ ادیان در اصل، آیین­های باروری هستند که برای پرستش و قربانی­کردن ادواری فرمانروای مقدّس به وجود آمده­اند.
در روایات اسطوره­ای ملل مختلف برخی از ایزدان و ایزدبانوان، انسان­ها، حیوانات و گیاهان با مرگ خود حیات دیگری را فراهم می­آورند. شاملو و سیّاب در شعر معاصر فارسی و عربی از مفهوم نمادین حیات دوبارة این روایات اسطوره­ای، برای بیان افکار مبارزه­جویانه و دعوت مردم به خیزش علیه نیروهای استبدادی بهره می­گیرند. شاملو، بیش­تر از نمادهای باروری انسانی و حیوانی و گیاهی استفاده کرده و سیّاب از ایزدان و ایزدبانوان گیاهی و نمادهای باروری انسانی­ و حیوانی در اشعار خود بهره گرفته­ است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Fertility pattern in The contemporary Persian and Arabic poets; with the study of Shamloo and Sayyab poem

نویسندگان [English]

  • leili naderi 1
  • Sayyed Ibrahim Arman 2

1 Ph.D in Persian Language and literature Roudehen Islamic Azad University

2 Assistant Professor, Department of persian Language and literature Karaj Branch Islamic Azad University

قرآن کریم.
السیّاب، بدر شاکر، الأعمال الشّعریة الکاملة، ج 2، بیروت، دارالعوده، 2005.
الیاده، میرچا، رساله در تاریخ ادیان، ترجمه جلال ستّاری، تهران، سروش، 1372.
                      ، اسطورۀ بازگشت جاودانه، ترجمۀ بهمن سرکاراتی، تهران، طهوری، چاپ سوم،1390.
ایونس، ورونیکا، اساطیر مصر، ترجمۀ باجلان فرّخی، تهران، اساطیر، 1375.
پلودین، لیدی و دیگران، اساطیر یونان، ترجمة محمّد نژد، تهران، پدیده، 1351.
حافظ، شمس­الدّین محمّد، دیوان، تهران، فخر رازی، چاپ نهم، 1371.
رجایی، نجمه و علی­اصغر حبیبی، «تکنیک نقاب در قصیدۀ المسیح بعد الصّلب بدرشاکر السیّاب»، ادب عربی، شمارۀ 1، 85-114، 1390.
زمرّدی، حمیرا، نمادها و رمزهای گیاهی در شعر فارسی، تهران، زوّار، 1387.
ژیران، ف و دیگران، اساطیر آشور و بابل، ترجمة ابوالقاسم اسماعیل­پور، تهران، کارون، 1382.
سورآبادی، ابوبکر عتیق نیشابوری، قصص قرآن مجید، به اهتمام یحیی مهدوی، تهران، گوته، چاپ دوم، 1357.
شاملو، احمد، مجموعه آثار؛ دفتر یکم: شعرها، تهران، نگاه، چاپ نهم، 1389.
صفا، ذبیح­الله، حماسه­سرایی در ایران، تهران، امیرکبیر، چاپ هشتم، 1387.     
فریزر، جیمز، شاخه زرّین، ترجمۀ کاظم فیروزمند، تهران، آگاه، چاپ ششم، 1388.
فردوسی، ابوالقاسم، شاهنامه، جلد اوّل، تهران، هرمس، چاپ دوم، 1384.
قانونی، حمیدرضا، «مسیحیّت در شعر شاملو و مقایسۀ تطبیقی آن با شعر برخی از شاعران معاصر عرب»، پیک نور، سال هشتم، شمارۀ دوم، 125-141، 1389.
کریستی، آنتونی، اساطیر چین، ترجمۀ باجلان فرّخی، تهران، اساطیر، 1373.
کوپ، لارنس، اسطوره، ترجمۀ محمّد دهقانی، تهران، علمی و فرهنگی، 1384.
ناظمیان، رضا، «زمینه­های درک رمز و نماد در شعر معاصر عرب»، زبان و ادب، سال نهم، 184-204، 1385.
نیازی، شهریار و عبدالله حسینی، «اسطورة تمّوز عند رواد الشعر الحدیث فی سوریة و العراق، الجمعیّة العلمیّة الایرانیّة اللغة العربیه و آدابها،  شمارۀ 7، 1386.
وارنر، رکس، دانش­نامۀ اساطیر جهان، ترجمۀ ابوالقاسم اسماعیل­پور، تهران، اسطوره، چاپ چهارم، 1389.
یاحقّی، محمّدجعفر، فرهنگ اساطیر و داستا­نواره­ها در ادبیّات فارسی، تهران، فرهنگ معاصر، چاپ سوم، 1389.