نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسن مقیاسی ¹
• سمیرا فراهانی ²

¹ استادیار گروه زبان و ادبیّات عربی دانشگاه قم

² دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات عربی دانشگاه تهران

چکیده

آیرونی کلامی از مهم­ترین انواع آیرونی است که در سطح کلام رخ می­دهد و در قالب این تکنیک بیانی، جملات آگاهانه یا ناآگاهانه کارکرد ارجاعی خود را از دست داده و معنای حقیقی را متضاد و واژگونه نشان می­دهند؛ از این­رو نوعی دوگانگی در سخنان گوینده پدید آمده که عمدتا به عنوان شگردی بلاغی کاربرد دارد. آیرونی کلامی در ادبیات عربی با اصطلاح «المفارقة اللفظیة» شناخته شده و به مثابه تکنیکی بیانی برای مقاصد استهزائی به کار می­رود که نمونه­هایی از آن را می­توان در حکایت­های جاحظ مشاهده نمود. در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی به بررسی حکایت­های کتاب البخلاء پرداخته می­شود و نوع بیان جاحظ در توصیف احوالات بخیلان و ذکر خصوصیت­های اخلاقی آنان از منظر آیرونی کلامی ارزیابی می­گردد. جاحظ در حکایت­های خود از برخی شیوه­های آیرونی کلامی در قالب تهکم، طعن و کنایه، هزل، شوخی­نما و... به قصد استهزاء بخیلان و نقد جامعۀ معاصر خود بهره می­برد.

کلیدواژه‌ها

• سخریه
• فولکلور
• آیرونی کلامی
• جاحظ
• البخلاء

عنوان مقاله [English]

Verbal Irony in Jāhiz’s Fables in the Book of “al-Būkhalā”

نویسندگان [English]

• hasan meghyasi ¹
• Samira Farahani ²

¹ Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, Qom Univercity

² Ph.D Student of Arabic Language and Literature,Univesity of Tehran

چکیده [English]

One of the most important kinds of ironies is verbal irony which has been utilized in the level, and in this oral method which words meaning, consciously and unconsciously, opposite their real meaning. it is a type of bidirectional and contradictory state in the speech in which words and surface structures lose their dictionary meaning and, implicitly and ironically, are opposite to the narrator’s intended speech. this kind of irony which in Arab literature is known as verbal irony has been applied ridiculously and satirically which some of its uses can be seen in Jāhiz’s fables. This paper investigates the narrations of Albukhala using descriptive-analytical method and evaluates Jāhiz’s wording in describing the parsimonious people and their characteristics from the view of verbal irony in the template of mock, sarcasm, humor, pseudo humor and etc. in order to ridicule the parsimonious people and criticize his contemporary community.

کلیدواژه‌ها [English]

• Satire
• Folklore
• Irony
• Verbal Irony
• Jāhiz’s Fables