نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تبریز

چکیده

جملۀ شرط به جمله­ای گفته می­شود که ادات شرط در صدر آن قرار بگیرد و وقوع آن مشروط باشد.ساختار نحوی شرط در زبان عربی بر پایة دیدگاه­های مختلف تحلیل شده­ است، ولی دستورنویسان دربارۀ برخی عناصر آن اتفاق نظر ندارند و ماهیّت این ساختار ازنظر زبان­شناسی چندان روشن نیست و دربارۀ هسته و وابستۀ این اسلوب نیز تحقیق اساسی صورت نگرفته ­است. این پژوهش دیدگاه­های دستورنویسان را دربارة عناصر ساختمانی جملۀ شرطی بررسی و آن را با روش توصیفی- تحلیلی نقد و ارزیابی کرده است. در مقالۀ حاضر ساختار شرط، تحلیل و رابطۀ جمله­ها (جملة هسته و وابسته) مشخص شده است و سپس نقش نحوی، حالت نما و وجه شرطی فعل تبیین و تفاوت آنهایی که اغلب دستورنویسان یکسان انگاشته­اند، بیان می­گردد. همچنین مکرر بودن نقش برخی ساخت­های پیشتاز (ادات شرط+ جمله پیوندی) در این اسلوب اثبات شده است و به عنوان گروه اسمی یا قیدی در نظر
گرفته شده­اند و سپس نقش دو سویة برخی ادات شرط در جمله­های هسته و وابسته اثبات می­شود. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Critical Study of Structure of Conditional Sentence in Arabic Grammar

نویسندگان [English]

  • Mohammad Pashaei 1
  • Parviz Ahmadzadeh Huch 1
  • Mohammad Tarverdi Nasab 2

1

2

چکیده [English]

The conditional sentence is the sentence that the conditional device comes first and its occurrence becomes conditional. In this research A critical study of structure of conditional sentence in Arabic grammars, the standpoints of the outstanding contemporaneous grammarians about different features of ‘conditional sentence’ have been comparative together at each of the issues and their differences and commonalities have been pointed. Afterwards, different votes have been criticized with respect to linguistic Criterions, so that their advantages and disadvantages have been determined. The present research has demonstrated some votes are acceptable and some votes are not acceptable. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Conditional Sentence
  • Core Sentence
  • dependent
  • Case
  • Noun Phrases
  • Relation of Sentence
ابن هشام، ابومحمد عبدالله، مغنی الادیب عن کتاب الاعاریب، تحقیق محمدمحیی­الدین عبدالحمید، بیروت، المکتب العصریة،1411.
افراشی، آزیتا، ساخت زبان فارسی، تهران، سمت، 1391. 
بوخدود، بهاء­الدین علی، المدخل النحوی، بیروت، الموسسة الجامعیة للدراسات و النشر و التوزیع، 1408. 
جیگاره، مینا و زهرا فرید، «آموزش تشخیص انواع جملات شرطیه، فای جزای شرط و معانی آنها»، نوآوری­های آموزشی، سال سیزدهم، ش 49 ، بهار 1393، صص 125- 135. 
حسن، عباس، النحو الوافی، القاهرة، دایرةالمعارف، د.ت.   
دبیرمقدم، محمد، «پیرامون «را» در زبان فارسی»، زبان­شناسی، سال هفت، ش 1، 1369، صص2-26.
الراجحی، عبده، التطبیق النحوی، الاسکندریة، دارالمعرفة الجامعیة،1420.
رسول­نیا، امیرحسین و مریم آقاجانی، «طبقه­بندی جمله­های شرط زبان عربی در بازتابی از آیات قرآن کریم»، لسان مبین، سال چهارم، دورۀ جدید، ش 12، صص 88-106، 1392.
السامرائی، فاضل صالح، الجملة العربیة تالیفها و اقسامها، اردن، عمان، دارالفکر، 1427.   
السیوطی، جلال­الدین، الاشباه و النظائر فی النحو، تحقیق غازی مختار، مطبوعات مجمع اللغة العربیة بدمشق، د.ت.
الشمسان، ابواوس ابراهیم، الجملة الشرطیة عند النحاة العرب، قاهرة، مطابع الدجوی، 1401.
غلامعلی­زاده، خسرو، ساخت زبان فارسی، تهران، احیاء الکتاب، 1374.
قباوه، فخرالدین، اعراب الجمل و اشباه الجمل، حلب، دارالقلم العربی، 1409. 
کمال­الدین، حازم علی، دراسة فی قواعد النحو العربی فی ضوء علم اللغة الحدیث، القاهرة، مکتبة الآداب، د.ت.    
عمر، احمدمختار و غیرها، النحو الاساسی، الکویت دارالسلاسل، 1414.   
ناتل خانلری، پرویز، دستور زبان فارسی، تهران، توس، چاپ سیزدهم، 1372. 
نجفی، ابوالحسن، مبانی زبان­شناسی و کاربرد آن در زبان فارسی، تهران، نیلوفر، چاپ سوم، 1373. 
یاقوت، محمودسلیمان، النحو التعلیمی و التطبیق فی القرآن الکریم، الکویت، مکتبة المنار الاسلامیة، 1417.