نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیج فارس
چکیده
غالباً گمان بر این است که پیوند زبان فارسی با زبان عربی، محدود به واژگان معرّب است؛ ولی شواهد تاریخی نشان می‌دهد که ارتباط میان این دو زبان، ریشه‌دارتر از واژ گان معرّب است. پسوند «الف و نون»، شاهدی مهم در پیوند با تأثیر و نفوذ ریشه دار زبان فارسی در زبان عربی است. از خویشکاری‌های این پسوندِ فارسی، نسبت‌ساز بودن آن است؛ اما نکتۀ جالب توجه، حضور این پسوند در شماری از اَعلام تاریخی بصره است. نخستین کسی که به این نکته اشاره کرده، یاقوت حموی در کتاب معجم البلدان است. سده‌ها پس از یاقوت، ناجی معروف، مورخ معاصر عراقی به این موضوع پرداخت و سخن یاقوت را نادرست انگاشت و این پسوند را نه پسوندِ نسبت‌سازِ فارسی بلکه نشانۀ مثنای عربی تلقی نمود. ایشان به تخطئۀ سخن یاقوت بسنده نکرد، بلکه فراتر از این، پسوند «الف و نونِ» جمع فارسی را نیز همان الف و نونِ مثنّای عربی دانست که واردِ زبان فارسی شده و معنای جمع پیدا کرده است. شواهدِ عینیِ تاریخی و زبانی نشان می دهد که سخن ناجی هم در ارتباط با نظر یاقوت و هم در پیوند با نشانۀ جمع فارسی، نادرست می‌نماید.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Persian Attributive Suffix “Alef & Nūn” or Arabic Dual Sign? A critique of Nāj ī Maʿrūf’s Article and an Investigation in Basra’s Historical Proper Names
نویسنده [English]
- Naser Zare
چکیده [English]
It is generally supposed that the connection between Persian and Arabic languages is limited to a number of arabicized words. However, some historical evidence indicates that this connection is far more deep-rotted than arabicized words. The Persian suffix namely (Alef & Nūn) is important evidence in connection with the effect and influence of Persian language on Arabic. One of the functions of the suffix (Alef & Nūn) is attributiveness. A point worth considering is the presence of this attributive suffix in some Basra’s historical and geographical proper names.Yāqūt ḥamaw ī was the first scholar who noticed this point in his book, Mu‛jam al Buldān. After centuries, the contemporary Iraqi historian, Nāj ī Ma´rūf noticed this issue. He attributed a mistake to Yāqūt’s view and considered the Persian contributive suffix as Arabic dual suffix. He never contented with Yāqūt’s view but he went beyond that and considered Persian plural suffix (Alef & Nūn) as Arabic dual suffix. He thought the Arabic dual suffix had entered in Persian language and finally got plural meaning. Historically and linguistically, Some objective evidence shows that the Nāj ī Ma‛rūf’s remark about both Yāqūt’s view and Persian plural suffix is incorrect.
کلیدواژه‌ها [English]
- Proper Names
- Basra
- Alef & Nūn
- Yāqūt
- Maʿrūf
- Arabic and Persion Grammar
)