نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران
2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران
چکیده
بینامتنیت تکنیکی است که در شعر معاصر عرب کاربرد فراوانی پیدا کرده است. با توجه به تعریف‌هایی که سردمداران این نظریه از جمله بارت و کریستیوا و بسیاری از ناقدان عرب از آن داده‌اند باید گفت که آنها این نظریه را بهعنوان پدیده‌ای اسلوبی و ساختاری به شمار آورده‌اند که در آن هیچ تأثیر و تأثری میان متن مبدأ و مقصد و نیز ارجاع خواننده به متن مبدأ قائل نمی‌شوند. در حالی که این گونه نیست و این پدیده در شعر معاصر عرب علاوه بر نقش ساختاری‌اش، به نوعی یک وظیفة ابزاری در متن مقصد ایفا و باعث ایجاد یک رابطة تأثیر و تأثر میان دو متن مبدأ و مقصد می‌شود. بدین ترتیب که شاعران با بکارگیری یک بینامتن، تصویر و معنایی که در متن پیشین (مبدأ) ابداع شده را بهعنوان ابزاری در راستای تأیید مقصود خویش و تأثیر هر چه بیشتر بر خواننده بکار می‌گیرند. از این حیث برآن شدیم تا با بررسی پرکاربردترین انواع بینامتنیت، یعنی بینامتنیت قرآنی در شعر محمد القیسی علاوه بر تأیید نظریه ابزاری بودن بینامتنیت (جدای از ساختاری بودن آن) و نیز تأثیر متن پیشین بر متن کنونی به بیان چگونگی استفاده شاعر از تصاویر قرآنی در راستای هدف خویش بپردازیم. از یافته‌های تحقیق بر می‌آید که شاعر با استفاده از این تکنیک آیات قرآن و تصاویر حاصل از آنها را در چهار محور اصلی بکار گرفته است: 1. ایجاد رابطه عکس و استفاده از تصاویر قرآنی در معنای متناقض برای بیان عمق فاجعه، 2. استفاده از تصاویر قرآنی که بیانگر امید و امداد الهی هستند برای امید بخشی به ملت و مبارزان فلسطینی، 3. استفاده از تصاویر قرآنی که در وصف ستمگران و کافران می‌باشند، 4. استفاده از تصاویر قرآنی بیانگر بیدارسازی و انذار برای بیدارسازی ملت فلسطین.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Practical Intertextuality of Qur'an in Contemporary Arab Poetry (The Case Study: Poems by Mohammad Qaisi)
نویسندگان [English]
- ezzat molla ebrahimi 1
- Mohammad Salemi 2
1 Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature. University of Tehran
2 PhD student, Arabic Language and Literature. University of Tehran
چکیده [English]
Intertextuality is a technique which has widely been used in contemporary Arabic poetry. According to the mentioned application and its high importance, critics have developed various definitions about it. Looking at the definitions of this concept by Western critics such as Roland Barth and Julia Kristeva, and Arab critics such as Abd al-Malik Murtāḍ, mohammad azzam, mohammad meftah, Abdollah al- ghathami and khalil mossa. we can say that they considered the concept as a methodological and structural phenomenon. However, this phenomenon has a practical function in the target text in contemporary Arabic poetry, in addition to its structural function. Therefore, the authors of this study, have sought to emphasize the practicality of intertextuality-rather than only seeing its structural role- by studying Qur’anic intertextuality in Mohammad Qaisi’s poems using a descriptive-analytic method. It is concluded from the findings of the research that the poet used the Qur’anic words or verses consciously as a means of referring the reader to the text of the Quran and subsequently confirming his own claims. Thus, by reversing the relationship and using the Qur’anic verses in a contradictory sense, such as the use of images showing hope within an atmosphere of frustration and despair, he illustrates the depth of the disaster. On the other hand, using the verses which represent the awakening, the warning and the condemnation of the oppressors and the unbelievers, he tries to wake up the Palestinians and other Arab nations, describing their enemies and condemning them. So it can be said that the poet has used the intertextuality technique in four main directions: creating a revers relationship and using Qur’anic images in a contradictory sense, using Qur’anic images expressing dead incitation, using Qur’anic images to describe the oppressors and unbelievers, and using Quarn’aic images which reflect awakening and preaching to arouse the Palestinian nation and other Arab nations.
کلیدواژه‌ها [English]
- Functional Intertextuality
- Intertextuality Quran
- Kristeva
- Bart
- Mohammad Qaisi
)