نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه رازی

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عرب دانشگاه رازی

چکیده

در این نوشتار بر پایة روش تحلیلی ـ توصیفی و با استفاده از نقد جامعه‌شناسی نمایشی به بررسی داستان­های کوتاه الساقطة و من وراءالحجاب نوشتۀ ذنون ایوب (از نوگرایان ادبیات داستانی معاصر عراق) بر اساس نظریات اروینگ گافمن (1922-1982) پژوهشگر کانادایی حوزة مطالعات جامعه­شناسی و انسان­شناسی) می­پردازیم تا چگونگی لکه­دارشدن هویت اجتماعی­ شخصیت­های داغ خورده در کنش متقابل با افراد سالم و توانمندی اجرایی آنان را بررسی کنیم. یافته­های پژوهش نشان می‌دهد که فاش شدن نابهنجاری داغ­خورده در داستان الساقطة سبب به حاشیه رفتن، عدم پذیرش، و افزایش شکاف بین وی و جامعه می‌شود که در پی آن شخص در موقعیت­های بحرانی قرار می­گیرد؛ اما شخص داغ خورده در من وراءالحجابمی­تواند با کنترل حریم پشت صحنه و پایبندی به نقش اجتماعی­اش، راز خود را از دیگران پنهان دارد، و اجازه ندهد، هویت اجتماعی­اش خدشه­دار ­شود. افزون بر این، دیگر یافته­های این جستار بیانگر این است که علت داغ در هر دو داستان، دلبستن به عشقی ممنوعه است؛ رابطه سهام با احسان بدون رعایت ضوابط عرفی و اجتماعی در من وراء الحجاب  و نیز ارتباط نامشروع زن روسپی با آدمهای هرزه در الساقطة، لذا برای تبیین این دو رویکرد، شیوۀ اجرای شخصیّت­های اصلی دو داستان، کنش­ها، هنجارشکنی­ها و چگونگی داغ خوردن و میزان توانمندی داغ خورده در برخورد با افراد مقبول جامعه، و واکنش اطرافیان آنها در قبال ننگ، براساس نظریة گافمن مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Sociological Analysis of Scarlet Letter in the Short Story of “Min Wara al Hijab and al- Saqeta” (Erving Goffman’s Dramatic Approach

نویسندگان [English]

  • Tooraj Zeinivand 1
  • Somayeh Solati 2

1 Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature University of Razi

2 PhD student, Arabic Language and Literature. University of Razi

چکیده [English]

This paper is based on the descriptive analytical method and using the critique of dramatic sociology, we examine short stories: " Men Vara Al Hejab, Al Saghat  by Zenon Ayub, (from innovative people of contemporary Iraqi literature) based on Erving Goffman ideas (1922-1982), a Canadian researcher in the field of Sociology and Anthropology Studies, who examines how the social identity of scarlet letter characters can be patched in their interaction with healthy individuals and their executive capability. The findings of the research show that the disclosure of abnormalities in the story of Al Saghat  makes it possible to marginalize, disagree, and widen the gap between him and society, which leads to a person in the critical situations . But the scarlet letter person in Men Vara Al Hejab can conceal its secrets from others by controlling the behind-the-scenes and adhering to their social role, and not allowing their social identity to be discouraged.
In addition, the other findings of this study indicate that the scarlet letter for both stories is to be attracted to forbid love; the relationship of Sohan  with Ehsan without respecting the customary and social criteria in Men Vara Al Hejab as well as the illegitimate relationship of the prostitute woman with The refferrals in Al-Saghat. Therefore, it is necessary to explain these two approaches, the way in which the main characters of the two stories, the actions, the rules and how to get the scarlet letter  and  the ability in dealing with the people who are accepted by the community, and the reaction of their circle of people regarding disgrace, according to Gaffman's theory, it has been studied and analyzed.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dramatic Sociology
  • Scarlet Letter
  • Erving Goffman
  • Short Stories Men Vara al Hejab
  • al Saghat
  • Danoon Ayub
احمد، عبدالاله، الأدب القصصی فی العراق منذ الحرب العالمیة الثانیة، دمشق، اتحاد کتاب العرب، 2001.
ایمان، محمدتقی و مرادی، گلمراد، «روش­شناسی نظربه اجتماعی گافمن»، جامعه­شناسی زنان، سال دوم، ش 2، صص 59-78، 1390.
أیوب، ذنون، الآثار الکاملة لأدب ذی النون ایوب، الطبعة الرابعة، عراق، وزارة الاعلام، 1977.
بوردیو، بیار، الهیمنة الذکوریة، ترجمة سلمان قعفرانی، بیروت، المنظمة العربیة للترجمة، 2009.
جلائی­پور، حمیدرضا و جمال محمدی، نظریه­های متأخر جامعه­شناسی، چاپ دوم، تهران، نشر نی، 1388.
حسن امین، عبدالقاهر، «القصص فی الادب العراقی الحدیث»، اطروحة ماجستیر، الجامعة الامیرکیة، بیروت، الدائرة العربیة، 1955.
حسینی، مریم و مژده سالارکیا، «تحلیل رمان تبت بر اساس استعاره نمایشی گافمن»، متن­پژوهی ادبی، ش 53، صص 82-108، 1391.
 رابینگتن، ارل و مایکل واینبرگ، رویکردهای نظری هفتگانه در بررسی مسائل اجتماعی، ترجمة رحمت‌الله صدیق سروستانی، تهران، دانشگاه تهران، چاپ دوم، 1386.
رضایی دهنوی، صدیقه و دیگران، «بررسی پدیده استیگما (داغ اجتماعی) در مادران دارای فرزند با نشانگان داون در شهر اصفهان، رویکردی روانی- اجتماعی»، خانواده­پژوهی، سال دوم، ش 9، صص 401-416، 1388.
الرویلی، سعود بن محمد، «الوصم الاجتماعی و علاقته بالعود للجریمة»، اشراف عبدلله بن عبدالغنی غانم، اطروحة ماجستیر، جامعة نایم العربیة للعلوم الامنیة، 2008.
ریترز، جورج، نظریة جامعه­شناسی در دوران معاصر، ترجمة محسن ثلاثی، چاپ دوازدهم، تهران، علمی، 1386.
صانعی، پرویز، جامعه­شناسی ارزش­ها، تهران، گنج دانش، 1382.
سکوت، جون، علم الإجتماع المفاهیم الأساسیه، ترجمه محمد عثمان، بیروت، الشبکه العربیه للأبحاث و النشر، 2009.
غدنز، أنتونی، علم الإجتماع، ترجمة فایز الصیاغ، الطبعة الرابعة، بیروت، المنظمة العربیة للترجمة، مؤسسة ترجمان، 2005.
قاسم­زاده، سیدعلی، «جامعه­شناسی رفتار در رمان طناب­کشی»، نقد ادبی، ش 26، صص 147-169، 1393.
کوئن، بروس،  مبانی جامعه­شناسی، ترجمة غلام­عباس توسلی و رضا فاضل، تهران، سمت، 1372.
کابان، فیلیب و دورتیه، جان فرانسوا، علم الاجتماع؛ من نظریات الکبری إلی الشؤون الیومیة، ترجمة ایاس حسن، دمشق، دارالفرقد، 2010.
گافمن، اروینگ، داغ ننگ؛ چاره­اندیشی برای هویت ضایع شده، ترجمة مسعود کیانپور، تهران، نشر مرکز، 1386.
محمدظاهر علی الجمیلی، نوری،«فن القصة و الروایة فی الموصل مابین عامی 1368-1988»، اطروحة  الدکتورا، جامعة تکریت، 2003.