نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• خداداد بحری
• حسین مهتدی

استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه خلیج فارس بوشهر

چکیده

ادبیات بازتاب اوضاع طبیعی زیستگاه هر ملت و تجلی­گاه رسوم و قوانین اجتماعی حاکم بر آن است؛ بنابر این، چگونگی آب و هوا، پوشش گیاهی و جانوری، اوضاع اقتصادی، سیاسی، دینی و فرهنگی ملت­ها، گاه در جزئی ترین شکلش در شعر و نثرشان تجلی می­یابد. روشن است که شعر عصر جاهلی نیز مانند شعر هر قوم و زمان از محیط طبیعی و اجتماعی آن عصر تاثیر پذیرفته است و اشکال و ابعاد مختلف حیاتشان را انعکاس می­دهد. نگارندگان در این مقاله، با روش تحلیلی کتاب مفضلیات را که یکی از مهم­ترین منابع شعر جاهلی است، مورد تفحص قرار داده‌ و به حیوانات اهلی ذکر شده در آن و اثر آن­ها در شعر جاهلی اشاره کرده‌اند. نویسندگان در پی آن بوده‌اند تا به این  دو سؤال اساسی پاسخ دهند که حیوانات اهلی چه تأثیری در شعر عصر جاهلی داشته اند؟ و  شکل­های این اثر گذاری چگونه است؟ با بررسی کتاب مفضلیات روشن شد که شاعران جاهلی، بارها از حیوانات اهلی بخصوص آن­هایی که در زندگی­اشان کاربرد فراوان داشته­ نام برده­اند؛ به نحوی که شعرشان نمایی کلی از شیوۀ زندگی و معیشت مردم آن دوره را بازتاب می­دهد. همچنین روشن شد که حیوانات اهلی به دو شکل در شعرشان نمایان می­شوند: نخست در ابیاتی که شاعر خبر از حوادثی می­دهد که حیوان در آن نقش عمده دارد، مانند ابیاتی که شاعر در آن به بخشش یا دلیری خویش مباهات می­کند؛ دوم در ابیاتی که شاعر به توصیف حیوان خویش می­پردازد یا با استفاده از خصوصیت حیوان دیگر امور را به تصویر می­کشد. علاوه بر این؛ پژوهش حاضر نشان می­دهد که شاعران جاهلی تصاویری بدیع در توصیف حیوان خویش خلق نموده­اند یا با استفاده از خصوصیات حیوان تصاویری کم نظیر از اغراض خویش ارائه کرده­اند. این گونه تصاویر که کمتر استعاری و کنایی و بیشتر تشبیهی است غالبا با استفاده از حیواناتی است که کابرد فراوانی در زندگی­اشان داشته است.

کلیدواژه‌ها

• عصر جاهلی
• شعر جاهلی
• تصویر پردازی
• حیوانات اهلی
• مفضلیّات

عنوان مقاله [English]

The Effect of Domestic Animals on Jᾱhilid Poetry )Relying on Al-Mūfadhaliyᾱt book(

نویسندگان [English]

• khodadad bahri
• hossin mohtadi

Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, Persian Gulf University of Bushehr

چکیده [English]

Literature reflects the natural condition of the habitat of every nation and the manifestation of the customs and social laws governing it; therefore, the climate, vegetation and animals, the economic, political, religious, and cultural conditions of the nations, sometimes are manifested in its most detailed form in their poetry and prose. It is clear that poetry of the Jᾱhilid Age, like the poetry of any nation and time, has been influenced by the natural and social environment of that era, reflecting the various forms and dimensions of their life. In this paper, the authors of this article investigate the textbook of al-Mūfadhaliyᾱt collected by Mūfadhal Dhabi, which is one of the most important sources of poetry, and has referred to the domestic animals mentioned in it and their effects in the poetry of Jᾱhilid era. The book consists of 126 allegations which are collected from 47 poets of Jᾱhilid era includes 20 poets of the early Islamic period. The authors have sought to answer these two basic questions about how domestic animals have had an impact on poetry in the era of Jᾱhilid? What is the shape of this effect? reviewing the book, it became clear that the poetry of Jᾱhilid had repeatedly referred to domestic animals, especially those who used them in their lives, so that their poetry reflected a general outline of the way of life and livelihood of the people of that period. It was also clear that domestic animals appeared in two forms in their poems: First, in the poems the poet was reporting on the events in which the animal plays a major role, such as the poems in which the poet boasts of his forgiveness or courage; Second, in the poems the poet describes as his own animal, or by the use of the animal's other characteristics, he portrays the affairs. In addition, the present study shows that the poetry of Jᾱhilid created exquisite images in describing their animal, or presented their own images with the use of animal characteristics. Such images, which are less metaphorical and more simile, are often used by animals that have abundantly used their lives. The study also shows that - the names of the animals that the people of the Era have more connected with and their need for them is more abundant than the names of other animals in poetry poets. In addition, the role played by these animals in the life of the people, many of the artistic images have also been devised using the characteristics of these animals or their tools and accessories.

کلیدواژه‌ها [English]

• Age of Jᾱhilid
• Pre-Islamic poem
• Imagery
• Domestic Animals
• Al-Mūfadhaliyᾱt