نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی سینا

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

گفت وگو از سازمایه­های مهم و بنیادین ادبیات داستانی است که همسو و هم ­جهت با ساختار روایی داستان عمل می‌کند و شخصیت‌ها، درون‌مایه، کشمکش‌ها و به­طور کلی طرح اثر را قوام می‌بخشد. نویسندگانِ داستان کودک، در آثار هنری خود به گفت­وگو اهتمام ویژه­ای داشته و آثار آنان با گفت­وگو ارتباطی تنگاتنگ دارد. پژوهش پیش­رو بر آن است که با روش نقد ساختارگرایی و بر اساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی، سازمایۀ گفت­وگو را با تأکید بر آموزه­های دینی در دو داستان ماهی سیاه کوچولو اثر صمد بهرنگی و الحدیقة الأجمل اثر زهیر ابراهیم رسام بررسی نماید. برآیند پژوهش نشان می‌دهد که در میان انواع کارکردهای گفت­وگو، پیش­برد عمل داستانی بیش­ترین بسامد را در دو داستان دارد و با وجود همسویی داستان ماهی سیاه کوچولو با آموزه­های دینی­ای همچون یاری رساندن به دیگران، مرگ­اندیشی، نفرت از غرور و دروغ، گاه در آن ناهمگونی­هایی با آموزه­های دینی دیده می­شود مثل سلام نکردن، مسخره کردن دیگران، کتک زدن و.... اما ابراهیم رسام آموزه­های دینی را بیش از بهرنگی در داستان خود آورده و می­توان گفت داستان او مغایرتی با آموزه­های اسلام ندارد و بیش از داستان ماهی سیاه کوچولو با آموزه­های دینی همسو است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Element of Dialogue In the Stories of “Little Black Fish” and “al-Hadiqa al-Ajmal” With an Emphasis on Religious Teachings

نویسندگان [English]

  • Seyyed Mehdi Masboogh 1
  • Aboozar Golzar Khojasteh 2

1 Professor, Department of Arabic Language and Literature. University of Bu Ali Sina Hamedan

2 Ph.D student of Arabic Language and Literature. University of Bu Ali Sina Hamedan

چکیده [English]

The authors of the children's literature use this type of literature to teach religious teachings and social norms. The teaching of religious concepts, like any other science, requires the identification and application of correct, effective and effective principles and methods. Therefore, as the recognition of the characteristics and abilities of children in optimizing the teaching of religious concepts is certain. Understanding the principles and methods of teaching children's religious concepts is also necessary. Dialogue is one of the most important elements of fictional literature that works along with the narrative structure of the story. And the characters, the theme, the conflicts, and the overall design of the work is consonant. The writers of the story of the child are particularly interested in their artwork, and their works are closely intertwined with dialogue. This paper tries to examine the element of dialogue with the method of structuralist critique and based on the American School of Comparative Literature, emphasizing religious doctrines in the two stories of Little Blackfish by Samad Behrangi and al-Hadiqa al-Ajmal by Zahir Ibrahim Rasam. The results of the research show that among the various functions of dialogue, the advancement of fiction has the highest frequency in two stories and despite the parallels between the story of the little black fish and religious teachings such as helping others, dying, hatred of pride and lies, sometimes there are heterogeneities with religious teachings like not saluting, mocking others, beating and etc. but Abraham Rhyman brought his religious teachings more than a fairy tale in his story and it can be said that his story does not contradict the teachings of Islam and over the story of the little black fish is consistent with religious doctrines. in the case of a dialogue between animals and humans in two stories, too, in the story of the little black fish, dialogue between animals and birds has only taken place but in the story of al-Hadiqa al-Ajmal, the conversation is not limited to animals.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Comparative literature
  • Samad Behargi
  • Zahir Ibrahim Rasam
  • Dia-logue
  • Religious doctrines
قرآن کریم.
آلوت، میریام، رمان به روایت رمان­نویسان، ترجمة علی‌محمد حق­شناس، تهران، مرکز، 1380.
ابراهیم رسام، زهیر، الحدیقة الأجمل، دمشق، منشورات اتحاد الکتاب العرب، 2001.
ابن باویه، محمد بن علی، معانی الأخبار، ترجمة عبدالعلی محمدی، قم، دارالکتب، 1377.
ابن میثم، میثم بن علی، شرح نهج البلاغه، قم، دارالعلم، د.ت.
ابوفنه، محمود، القصة الواقعیة للأطفال فی أدب سلیم خوری، حیفا، الکلیة الأکادیمیة للتربیة، 2001.
اسکندری، حسین، «تأثیر داستان بر افزایش مهارت فلسفه­ورزی و پرسش­گری دانش­آموزان»، انجمن مطالعات برنامه درسی ایران، سال دوم، ش 7، صص 1- 26،  1386.
اسماعیل، عزالدین، الأدب و فنونه، القاهرة، دار الفکر العربی، الطبعة الثامنة، 2004.
انور، عبدالعزیز، «المزهر فی عیون الأطفال»، www.altaakhiprwss.com، 2011.
باقری، خسرو، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، تهران، مدرسه، چاپ هفتم، 1380.
بهرنگی، صمد، ماهی سیاه کوچولو، تهران، پایدار، چاپ دوم، 1378.
حسن‌زادگان رودسری، ماهرخ، تأثیر قصه­گویی بر برانگیختن کودک بالغ در کنترل پرخاشگری کودکان کار، تهران، مگستان، 1391.
السعدون، نبهان حسون و یوسف سلیمان الطحان، «الحوار فی القصة القرآنیة؛ قصة موسى نموذجاً»، أبحاث کلیة التربیة الأساسیة، مجلد 7، عدد 4، صص 49- 71، 2008.
شعاری نژاد، علی­اکبر، ادبیات کودکان، تهران، اطلاعات، 1374.
الطالب، محمد. «أعلام الموصل فی القرن العشرین». www.omaraltaleb.com، د.ت.
طاهباز، سیروس، صمد بهرنگی و ماهی سیاه دانا، تهران، نشر روز، 1380.
عبداللهیان، حمید، «شیوه‌های شخصیت­پردازی»، ادبیات داستانی، ش 54، صص 70-62، 1380.
علوش، سعید، مدارس الأدب المقارن، بیروت، المرکز الثقافی العربی، 1987.
العویش، عبدالله حمد، الأدب فی خدمة الحیاة والعقیدة، الریاض، کلیة اللغة العربیة،1990.
فرهادیان، رضا، والدین و مربیان مسؤول، قم، تبلیغات اسلامی، 1377.
القاعود، حلمی محمد، نقد کتب «مملکة البلعوطی» لنجیب الکیلانی، المسلم المعاصر، العدد 89، صص 158-143، 1419.
کاشفی خوانساری، سید علی، «آموزه­های دینی برای کودکان و نوجوانان، در متون پارسی»، تربیت، سال 2، ش 3، صص13-30، بی. تا.
مرتاض، عبدالملک، فی نظریة الروایة (بحث فی تقنیات السرد)، الکویت، عصر المعرفة، 1998.
مقدسی­پور، علی، «اصول و روش­های آموزش مفاهیم دینی به کودکان»، معرفت، ش 75، صص 36-44،  1389.
میرصادقی، جمال، ادبیات داستانی، چاپ چهارم، تهران، ماهور، 1382.
                                     و میمنت ذوالقدر، واژه­نامة هنر داستان­نویسی (فرهنگ تفصیلی ادبیات داستانی)، تهران، کتاب مهناز، 1377.
نصیرزاده، راضیه، «تأثیر قصه­گویی در کاهش پرخاشگری پسران شش تا هشت ساله»، روان­پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، سال شانزدهم، ش 2، صص 126-118، 1389.
هیثمی، علی بن ابی بکر، مجمع الزوائد، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1986.
یونسی، ابراهیم، هنر داستان­نویسی، تهران، امیر کبیر، 1341.