نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران

3 دانشیارگروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران

4 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران

چکیده

تلاش برای ارائۀ اثری کم­نظیر، بارزترین شاخصۀ ابراهیم نصرالله است که خوانشگر را با خود همراه ساخته و به تأمل در اشعاری وا می­دارد که بن­مایة آن را فلسطین تشکیل می­دهد؛ گریز از هنجار یکی از ابزارهایی است که وی آگاهانه برای دست­یابی به این هدف به­کار بسته است. این پژوهش، با تکیه بر فراهنجارهای زبانی که همان خارج شدن از قواعد حاکم بر زبان معیار است، به بررسی مجموعه شعر «حطب أخضر» ابراهیم نصرالله می­پردازد تا به این مهم دست یابد که بهره­گیری از شگرد هنری و فراهنجارهای زبانی، چگونه زبان شعری وی را در این مجموعه متمایز ساخته است که بتواند بسیار آگاهانه و در راستای القای اندیشه ها وعواطف خود نسبت به مردم دردمند فلسطین آنرا بکار گیرد وهنرمندانه دردهای آنها رابیان نماید. بررسی حاکی از این است که ابراهیم نصرالله برای گریز از روزمرگی زبان متعارف، از انواع برجسته­سازی بهره برده که در این میان توجه چشمگیر وی به مؤلفه­های هنجارگریزی معنایی بر قدرت معناآفرینی شاعر در ارائۀ اندیشه­ها و عواطف خویش نسبت به فلسطین تأکید می­کند. ترکیب­های واژگانی تازه و بهره­گیری از بعد دیداری نوشتار نیز بر ذهن خلاق وی در تجسم­سازی معنا دلالت دارد و دراین راستا توانسته است مفاهیم موردنظر خود را با کاربرد ادبی عبارت به خوانشگر منتقل نماید و در مجموعة «حطب أخضر» برجسته‌سازی و آفرینش معانی نو با تکیه بر ابزارهای زبانی به پویایی سخن و ارتقای سطح ادبی انجامیده و ضمن طولانی ساختن زمان درک معنا توسط خوانشگر، ذهن او را از دریافت سطحی‌نگر دور و درگیر کنکاشی ژرف برای درک لایه‌های زیرین معنا می‌سازد که در این راستا هنجارگریزی معنایی نقش سازنده‌تری ایفا می‌کند و در نهایت به تأثیرگذاری بیشتر بر خوانشگر می‌انجامد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Linguistic Deviation in Ibrahim Nasrallah’s Green Wood

نویسندگان [English]

  • Ezat MollaEbrahimi 1
  • Gholamabbass Rezayee Haftador 2
  • Shahryar Niazi 3
  • mohammad hasan jalili 4

1 Professor, Department of Arabic Language and Literature, University of Tehran

2 Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, University of Tehran

3 Associate professor, Department of Arabic Language and Literature, University of Tehran

4 Mohammad Hassan Jalili

چکیده [English]

The most prominent literary characteristic of Ibrahim Nasrallah is the fact that he attempts to make unique works which attract readers and make them reflect on his poetry which has Palestine as its main theme; deviation from literary norms is considered as one of the tools consciously used by him to reach this goal. This study examines his poetry collection Green Wood in order to highlight the way his utilization of artistic methods and linguistic deviation, i.e. leaving the rules of standard language, provides him with a distinct poetic language which is able to consciously convey his ideas and feelings about Palestinians and express their pains artistically. The findings demonstrate that Nasrallah uses various ways to deviate from the common language in order to foreground his text. Reading the poems in the aforementioned collection affirms the fact that metaphor and hyperbaton are used by the poet more often than simile, synesthesia, and paradox and this shows his considerable attention to semantic deviation—a technique which he frequently uses in his works. This focus on semantic deviation demonstrates his power to create meanings for his ideas and feelings about Palestine and to present these thoughts and emotions to the reader. Furthermore, using new collocations and visual aspects of writing imply the power of his creative thought to visualize the meanings and transfer his concepts to the reader. Thus, in Green Wood, foregrounding and creation of new meanings by relying on linguistic tools lead to creation of dynamic speech and improvement of the literary value of the work; and while it makes the process of understanding of meaning lengthy, it makes readers distant from superficial understanding and involves them in a deep exploration for understanding substrata of meaning. So, semantic deviation plays a constructive role in this respect and as it has great influence on the reader.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Linguistic foregrounding
  • Linguistic deviation
  • Poetry Collection
  • Green Wood
  • Ibrahim Nasrallah
منابع
 احمدی، بابک (1385)، حقیقت و زیبایی (درس‌های فلسفه‌ی هنر)، چاپ یازدهم، تهران: نشر مرکز.
اصغری، جواد (1389)، «شیوه­های روایی در آثار داستانی ابراهیم نصرالله»، انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، ش16، صص51-72.
پروینی، خلیل و شهرام دلشاد (1394)، «آلیات السینما فی روایة قنادیل ملک الجلیل لإبراهیم نصرالله»،  إضاءات نقدیة فی الأدبین العربی و الفارسی، رقم17، صص 9-30.
حق‌شناس، علی محمد (1382)، زبان و ادبیات فارسی در گذرگاه سنت و مدرنیته، تهران: انتشارات آگاه.
 خلیلی جهان تیغ، مریم (1380)، سیب باغ جان، تهران: سخن.
دزفولیان، کاظم (1384)، «بهبود زبان فارسی از منظر ادبی»، پژوهشنامه‌ علوم انسانی، ش 45- 46، صص72-53.
الدویری، أکرم (1999)، «ابراهیم نصرالله و تجربته الشعریة»، أطروحة ماجستیر، جامعة یرموک، اردن.
دیکسون­کندی، مایک (1385)، دانشنامۀ اساطیر یونان و روم، ترجمة رقیه بهزادی، تهران: نشر طهوری.
رضایی، عرب­علی (1382)، واژگان توصیفی ادبیات، تهران: فرهنگ معاصر.
ستاری، جلال (1380)، پژوهشی در اسطورۀ گیلگامش و افسانه اسکندر، تهران: نشر مرکز.
سرباز، حسن و حسن آریادوست (1391)، «بازخوانی شخصیت­های قرانی در رمان طیور الحذر ابراهیم نصرالله»، انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، ش25، صص 79-112.
سرلو، ادواردو (1388)، فرهنگ نمادها، ترجمة مهرانگیز اوحدی، تهران: نشر دستان.
سنگری، محمدرضا (1381)، «هنجارگریزی و فراهنجاری در شعر»، رشد آموزش زبان و ادب فارسی، ش 64، صص 4-9.
سلیمی، علی و مصیب قبادی (1392)، «تحلیل رمان طفل الممحاة اثر ابراهیم نصرالله از منظر پیوند میان باورهای دینی و رئالیسم»، مطالعات داستانی، دوره 2، ش 5، صص 68-81.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1395)، صور خیال در شعر فارسی، چاپ 18، تهران: نیل.
شمیسا، سیروس (1371)، بیان، چاپ دوم، تهران: انتشارات فردوسی.
شیری، علی‌اکبر (1380)، «نقش آشنایی‌زدایی در آفرینش زبان ادبی»، ‌ ادبیات و زبان‌ها - رشد آموزش زبان و ادبیات فارسی- شماره 59، صص 8-17.
صالحی­نیا، مریم (1382)، «هنجارگریزی نوشتاری در شعر امروز»، پژوهش‌های ادبی، ش 1، صص83-94.
صفوی، کوروش (1383)، از زبان‌شناسی به ادبیات، نظم، چاپ دوم، تهران: انتشارات سوره مهر (حوزة هنری سازمان تبلیغات اسلامی).
عباس، احسان (1384)، رویکردهای شعر معاصر عرب، ترجمۀ حبیب‌الله عباسی، تهران: نشر سخن.
عبدالقادر، محمد (2012)، فضاءالتجاوز، قراءات فی إبداعاته الشعریة و الروائیةلإبراهیم نصرالله، عمان: دارالشروق.
عبید، محمد صابر (2008)، سحر النص: من أفق السرد الی أجنحة الشعر، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات و النشر.
علوی مقدم، مهیار (1377)، نظریه‌های نقد ادبی معاصر (صورتگرایی و ساختار‌گرایی)، تهران: انتشارات سمت.
عنبتاوی، دلال حسین (2014)، «تجلیات المکان فی شعر إبراهیم نصرالله»، اطروحة دکتوراه، جامعة یرموک، اردن.
فضیلت، محمود (1385)، معناشناسی و معانی در زبان و ادبیات، کرمانشاه: انتشارات دانشگاه رازی.
مقدادی، بهرام (1378)، فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی، از افلاطون تا عصر حاضر، تهران: فکر روز.
راغب، نبیل (د.ت)، موسوعة النظریات الأدبیة، القاهرة: الشرکة المصریة العالمیة للنشر.
سلیمان المصری، جهاد، رمزیة مفاتیح العودة فی ادبیات المرأة الفلسطینیة اللاجئة و إنعکاسها فی أعمال المبدعین الفلسطینیین، فلسطین: مرکز البدیل.
نصرالله، ابراهیم (1991)، حطب أخضر، عمان: دارالشروق.
ـــــــــــــ، بحثا عن الصداقة المستحیلة من رایة القلب حتی کتاب الموتی و  الموت، صحیفة الإتحاد، ص36، 13 تموز 2001.
هارتمن، تیلور (1386)، روانشناسی رنگ، ترجمة جلیل‌الله فاروقی و سعیده مظلومیان، تهران: نشر نی نگار.
یعقوبی، علی (1388)، «تأثیرپذیری شاعران معاصر از شعر کهن از دید تصویرسازی»، پژوهش­نامه فرهنگ و ادب، سال پنجم، ش 8، صص 297-287.
Refrences:
Ahmadi, B. (2006). Truth and Beauty (Lessons in the Philosophy of Art). 11th Ed. Tehran: Center Publication. [In Persian].
Asghari, J. (2010). "Narrative Practices in the Fictional Works of Ibrahim Nasrallah". Journal of the Iranian Association of Arabic Language and Literature. vol 16. Pp. 51-72. [In Persian].
Parvini, K & Delshad. S. (2015). Alyat Al-Sinema in the Tradition of the Qonadil of Malik Al-Jalil Labrrahim Nasrallah". Cash Flow Quarterly in Al-Adbin al-Arabi. Pp. 9-30.  [In Arabic].
Haghshenas, A. (2003). Persian Language and Literature at the Cross of Tradition and Modernity. Tehran: Agah Publication. [In Persian].
Khalili Jahantigh, M. (2001). Apple Garden of Life. Tehran: Sokkhan Publication. [In Persian].
Dezfulian, K. (2005). "Improving Persian Language from a Literary Perspective". Journal of Humanities. Pp. 46-45. [In Persian].
Al-Dawiri, A. (1999). "Ibrahim Nasrallah and the Experience of Al-Sha'ari." Magistrate Ash. Jordan:Yarmouk Society.  [In Arabic].
Dixonkondi, M. (2006). Encyclopedia of Greek and Roman Mythology. Translated by Roghieh Behzadi. Tehran: Tahouri Publishing. [In Arabic].
Rezaei, A. (2003). Descriptive Vocabulary of Literature. Tehran: Contemporary Culture. [In Persian].
Sattari, J. (2001). A Study in Gilgamesh Myth and the Legend of Alexander. Tehran: Markaz Publishing. [In Persian].
Sarbaz, H & Ariadoust. H. (2012). "Reciting Quranic Characters in the Novel Poultry by Al-Khazar Ibrahim Nasrallah". Journal of the Iranian Association of Arabic Language and Literature. vol 25. Pp. 79-112. [In Persian].
Sarlo, E. (2009). The Culture of Symbols. Translated by Mehrangiz Ohadi. Tehran: Dastan Publication. [In Persian].
Sangari, M.R. (2002). "Normality and Transnationalism in Poetry" The Growth of Persian Language and Literature Education. vol 64. Pp.4-9. [In Persian].
Salimi, A. & Ghobadi. M. (2013). "An Analysis of the Child of Al-Mamaha's Novel by Ibrahim Nasrallah from the Perspective of the Connection between Religious Beliefs and Realism". Quarterly Journal of Fictional Studies. Vol 2. No 5. Pp. 68-81. [In Persian].
Shafiee Kadkani, M.R. (2016). Imagery in Persian poetry. 18th ed. Tehran: Nile Publishing. [In Persian].
Shamisa, S. (1992). Bayan. 2nd ed. Tehran: Ferdowsi Publications. [In Persian].
Shiri, A.A. (2001). "The Role of Demonetization in the Creation of Literary Language". Journal of Literature and Languages - The Development of Persian Language and Literature Education - No. 59. Pp. 8-17.[In Persian].
Salehienya, M. (2003). "Written Norms in Today's Poetry". Literary Research Quarterly. No 1. Pp. 83-94. [In Persian].
Safavi, C. (2004). From Linguistics to Literature. Order. Tehran: Surah Mehr Publications (Artistic Field of Islamic Advertising Organization) 2nd ed. [In Persian].
Abbas, E. (2005). Approaches to Contemporary Arab Poetry. Translated by Habibullah Abbasi. Tehran: Sokhan Publishing. [In Persian].
Abd Al Qader, M. (2012). Spacecraft. Reading Poetry and Narrative Ibrahim Nasrallah. Oman: al-Sharq Publishing.  [In Persian].
Obeid, M.S. (2008). The Magic of Text: From Narrative Horizon to Wings of Poetry. Beirut: Al-Masis al-Arabiya Landrassat va al Nashar. [In Arabic].
Alavi Moghaddam, M. (1998). Contemporary Literary Critical Theories (Formalism and Structuralism). Tehran: Khome Publications. [In Persian].
Atebawi, D. (2014). "The Imaginations of the Potential of the Poetry of Ibrahim Nasrallah". Ph.D. Jordan: Yarmouk Society. [In Arabic].
Fazilat, M. (2006). Semantics and Meanings in Language and Literature. Kermanshah: Razi University Press. [In Persian].
Meghdadi, B. (1999). The Culture of Literary Criticism. From Plato to the Present. Tehran: Thought of the Day Publishing. [In Persian].
Ragheb, N. (N.D). Literary Theories. al-Qaheri. al-Masriya al-Alamiyyah Lalneshar. [In Arabic].
Suleiman al-Masri, J. (2011). Rafi'i Mafatih al-'Udah in the Palestinian Al-Laji Literature and Reflections on the Acts of the Palestinian. Authority. Center al-Badil. Bethlehem. [In Arabic].
Nasrallah, I. (1991). Hezbollah. Oman: al-Shorouq Publishing. In Search of the Impossible Friendship from the Heart Banner to the Book of the Dead and Death. Al-Ittihad Newspaper. July 13. [In Arabic].
Hartmann, T. (2007). Color Psychology. Translated by Jalilullah Farouki and Saeedeh Mazloomian. Tehran: Ni Negar Publishing. [In Persian].
Yaghoubi, A. (2009). "The Influence of Contemporary Poets on Ancient Poetry from the Viewpoint of Imagery." Journal of Culture and Literature. Fifth Year. Vol. 8. Pp. 297-287. [In Persian].