نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی

چکیده

قرار گرفتن نوشتار و تصویر در یک راستا و تولید یک متن هدفمند و معنادار، فرایندی گفتمانی و در نتیجه فرهنگی و اجتماعی است. این کُنش و رفتار اجتماعی در مورد ادبیات کودک و داستان­هایی که برای کودکان نوشته می­شود از ارزش و اهمیّت والایی برخوردار است و در سطحی فراتر؛ یعنی بینافرهنگی عمل می­کند؛ زیرا سرعت پردازش تصویر و رمزگشایی آن برای کودک بیشتر از متن خطی است. القندیل الصغیر یکی از بهترین داستان­های کوتاه غسان کنفانی نویسندة حوزة ادبیات پایداری فلسطین است که برای القای مفاهیم ایدئولوژی و ارزشی، گفتمانی چندوجهی را به­کار بسته تا کلیدی­ترین واژه­ها در فرهنگ لغت فلسطین را در نهاد کودکان آن سرزمین که نیازمند آموزشند، نهادینه سازد. در این پژوهش سعی شده با خوانش داستان مذکور و با تکیه بر مطالعات نشانه­شناختی اجتماعی، به این سوال پاسخ داده شود که نشانه­شناسی اجتماعی به­عنوان گرایشی نوین، چگونه در کشف لایه­های زیرین معنا و تحلیل گفتمانی متن و تصاویر ترسیم شده در این داستان­ عمل می­کند؟ کنفانی به­خوبی دریافته که کودکان فلسطینی به­عنوان آینده­سازان وطن کار کرد و رسالتی مهم بر دوش دارند و آن آزادی وطن از سیطرة اشغالگران صهیونیستی است، لذا کُنش­های مادی و پویا بیشترین بسامد را در رمزگزاری واقعیت برعهده گرفته­ که غالباً با وجه خبری و قطعیت بالا ارائه شده­اند. نویسنده همچنین از قابلیت­ نشانه­های زمانی ـ مکانی و تصویری به عنوان تکمیل­کنندۀ معنا، برای استحکام متن، جلب توجه کودک و القای پیام غافل نمانده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Socio-Semiotic Analysis of the Text and Images of Ghassn Kanafani’s “Al-Ghandil Al-Saghir”

نویسندگان [English]

  • Tooraj zinivand 1
  • somayeh solati 2

1 Associate Professor of Arabic Language and Literature, Razi University

2 PhD student of Arabic Language and Literature at Razi University

چکیده [English]

Harmonizing text and image to produce a meaningful and purposeful text is a discourse process and, thus, a social and cultural one. This social practice is of great importance and value in children stories—and generally children literature—as, for children, it does not merely operate at a socio-cultural level but at an intercultural one. This is the case because children’s speed of image processing and decoding is greater than their speed of processing linear texts. Al-Qandil Al-Saqir is one of the best short stories by Ghassan Kanfani, an author of Palestinian resistance literature, which employs a multi-faceted discourse to instill the concepts of ideology, value, and resistance in Palestinian children who need to be educated. Kanafani has fully understood that Palestinian children, as those who make the future of their homeland, have an important mission to accomplish, namely liberation from the domination of the Zionists. So, encoding the reality is the most prominent characteristic of his story. He is also aware of the ability of temporal, spatial and visual signs, as factors which are complementary to meaning, in consolidating the text, catching the child’s attention, and conveying the message of the text. The story brings a number of questions to mind: How can social semiotics, as a new tendency, be utilized to discover the underlying layers of meaning and discourse analysis in the text and illustrations of the story? What kind of linguistic processes are used by the author to express the bitter experiences of Palestinian children in a better way? What kind of textual coherence is used by the author in order to better define these experiences? This descriptive, analytical study employs a social semantic approach to analyze Kanafani’s short story. This analysis is expected to answer the above questions in order to provide a new reading of the story.

کلیدواژه‌ها [English]

  • discourse
  • Social semiotics
  • Text
  • Image
  • Short story
  • Al-Ghandil Al-Saghir
  • Ghassan Kanafani
منابع
احمد نحلة، محمود (2001)، علم اللغة النظامی مدخل إلى النظریة اللغویة عند هالیدای، الإسکندریة: ملتقى الفکر.
آقاگل­زاده، فردوس (1385)، تحلیل گفتمان انتقادی، تهران: نشر علمی و فرهنگی.
بصیری، محمدصادق و نسرین فلاح (1393)، «مبانی نظری ادبیات مقاومت در آثار غسّان کنفانی»، ادبیات پایداری، سال 6، ش 10، صص 65-90.
بلحوت، شریفة (2011)، «مفهوم الإتساق عند مایکل هالیدای و رقیة حسن»، الخطاب، العدد 9، الجزائر: جامعة تیزی وزو، صص 210-227.
پاینده، حسین (1392)، گشودن رمان، تهران: نشر مروارید.
حجازی، بنفشه (1379)، ادبیات کودکان و نوجوانان ویژگی­ها و جنبه­ها، چاپ سوم، تهران: روشنگران.
دی، جاناتان و لسلی، تایلور (1385)، روانشناسی رنگ­ها، ترجمۀ مهدی گنجی  ، تهران: انتشارات ساوالان.
زینی­وند، تورج و سمیه صولتی (1396)، «نشانه­شناسی اجتماعی داستان کوتاه القمیص المسروق کنفانی با تکیه بر سازه­های گفتمانی هلیدی»، زبان و ادبیات عربی، ش 16. صص 127-160.
ــــــــــــــ (1396)، «تحلیل نشانه­شناختی اجتماعی حضور کودک در داستان­های کوتاه کنفانی، بررسی داستان کوتاه جدران من حدید»، نقد ادب معاصر عربی، سال 8، صص 46-65،.
ساسانی، فرهاد (1389)، معناکاوی: به سوی نشانه­شناسی اجتماعی، تهران: علم.
سرلو، ادواردو (1388)، فرهنگ نمادها، ترجمة مهرانگیز اوحدی، تهران: نشر دستان.
صاعدی، احمدرضا (1392)، «کاربست امپرسیونیسم در رمان ما تبقی لکم اثر غسّان کنفانی»، نقد ادب معاصر عربی، سال سوم، ش6، صص 147-170.
عماش، احمدکاظم (2011)، «جهود هالیدای فی الإتجاه الوظیفی»، جامعة بابل: کلیة الدراسات القرآنیة، صص1-13.
فاولر، راجر (1390)، زبان­شناسی و رمان، ترجمة محمد غفاری، تهران: نشر نی.
فتوحی، محمود (1390)، سبک­شناسی نظریه ها، رویکردها و روش­ها، چاپ دوم، تهران: سخن.
فرکلاف، نورمن (1379)، تحلیل انتقادی گفتمان، ترجمة فاطمه شایسته پیران و دیگران، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه­ها.
فیشر، رابرت (1385)، آموزش و تفکر، ترجمة  فروغ کیان­زاده، اهواز: رسش.
کرس، گونتر (1392)، نشانه­شناسی اجتماعی از نظریه تا کاربرد، ترجمة سجاد کبگانی، تهران: مارلیک.
کنفانی، غسان (1370)، بازگشت به حیفا و پنج داستان دیگر، ترجمة یوسف عزیزی، تهران: چکامه.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ (2005)، القندیل الصغیر، بیروت: مؤسسة غسان کنفانی الثقافیة.
مهاجر، مهران و محمد نبوی (1376)، به سوی زبانشناسی شعر: رهیافتی نقش­گرا، تهران: نشر مرکز.
میرزایی، فرامرز و مریم مرادی (1394)، «تحلیل ساختاری مکان روایی در ادب پایداری: بررسی رمان مردان آفتاب و باقیمانده، از غسّان کنفانی»، ادبیات پایداری، سال هفتم، ش 12، صص354-376.
ناصرالاسلامی، ندا (1389)، «نظام­های نشانه­شناختی تصویر و متن»، کتاب ماه کودک و نوجوان، سال سیزدهم، ش7 ، صص63-74.
نیکوسخن، سودابه (1392)، «بررسی تأثیر رنگ در کتاب­های داستانی کودک»، کتاب مهر، ش 9، صص 60-83.
هلیدی، مایکل و رقیه حسن، (1393)، زبان، بافت و متن: جنبه­هایی از زبان در چشم­اندازی اجتماعی- نشانه­شناختی، ترجمة مجتبی منشی­زاده و طاهره ایشانی، تهران: علمی.
Refrences:
Aghangelzadeh, F. (2006). Critical Discourse Analysis. Tehran: Scientific and Cultural Publishing. [In Persian].
Ahmad, N. (2001). Functional Linguistics. An Approach to Holistic Linguistics. Al-Alexandria: Mulatik al-Fakir Publisher. [In Arabic].
Amash. A. K. (2011). "The Holly Attempt in Systematic Linguistics". Babylon Society. Quranic Studies. Pp. 13-1. [In Arabic].
Balhout, Sh. (2013). "The concept of Elasticity of Michael Halliday and Ruqi Hassan". Algeria: Tizi society Publication. [In Arabic].
Basiri, M.S & Fallah, N. (2014). "Theoretical Foundations of Resistance Literature in the Works of the Konfani Ghassan". Sustainability Literature. Vol. 6. No. 10. Pp. 65-90. [In Persian].
Day, J & Leslie. Taylor. (2006). The Psychology of Colors (Ravanshenasi Rangha). Tehran: Savalan Publication. [In Arabic].
Farklof. N. (2000). Critical Discourse Analysis. Translated by Fatima Shayesteh Piran et al. Tehran: Center for Media Studies and Research Publishing. [In Persian].
Fisher. R. (2006). Education and Thought. Translated by Forough Kianzadeh. Ahwaz: Rasheed Publishing. [In Persian].
Fotouhi. M. (2013). Stylistics Theories. Approaches and Methods. 2nd  ed. Tehran: Speech Publishing. [In Persian].
Fowler. R. (2011). Linguistics and Novel (Zaban Shenasi va Roman). Trans. by Mohammad Ghafari. Tehran: Ney Publishing. [In Persian].
Halliday, M & Ruqieh, H. (2014). Language. Context. and Text: Aspects of Language in Socio-Semantic Perspective( Zaban. Mohtava va Matn). Trans. Mojtaba Manshizadeh and Tahereh Ishani. Tehran: Academic. Publishing. [In Persian].
Hejazi. B. (2000). Characteristics and Aspects of Children's Literature. 3th ed. Tehran: Enlightenment. Publishing. [In Persian].
Konfani. G. (1991). Return to Haifa and Five Other Stories (Baz Gasht be Hafiz va Pang Dastan Digar). trans. Youssef Azizi. Tehran: Czech Publishing. [In Persian].
Konfani. G. (2005). Al-Qandil al-Sagir. T 1. Beirut: Ghassan Kanafani al-Qa'afi Institute. [In Arabic].
Kress. G. (2013). Social Semiotics from Theory to Practice(Mana Shenasi az Teory ta Amal). Trans. Sajjad Kabegani. Tehran: Marlik Publishing. [In Persian].
Mirzaei, F. & Moradi, M. (2015). "Structural Analysis of Narrative Place in Sustainability: A Study of the Sun Men's Novel from the Confucian Ghost". Resistance literature. Seventh year. No 12. Pp. 354-376. [In Persian].
Mohajer, M. & Nabavi, M. (1997). Towards the Linguistics of Poetry: A Functionalist Approach. Tehran: Markaz. Publishing. [In Persian].
Naser al-Islami, N. (2010). "The Semiotic Systems of Image and Text". Child and Adolescent Month Book. Year.30. No 7. Pp. 63-74. [In Persian].
Niko Sokhen. S. (2013). "Investigating the Impact of Color on Children's Fiction Books". Mehr Book of Research Analytics. No. 9. Pp. 60-83. [In Persian].
Payandeh, H. (2013). Opening a Novel. Tehran: Morvarid Publishing. [In Persian].
Saadi. A. R. (2013). "The Application of Impressionism in the novel" We are different "by Ghanaian Confucian". Contemporary Arabic Literature Criticism. third year. No. 6. Pp. 147-170. [In Persian].
Sarlo. Eduardo. (2009). the Culture of Symbols. Translated by Mehrangiz Ohadi. Tehran: Dastan Publishing. [In Persian].
Sassani. F. (2010). Semantics: Towards Social Semiotics. Tehran: Science Publishing. [In Persian].
Zainivand, T & Solati. S. (2017).  "The Socio-Semantic Analysis of the Child's Presence in the Confucian Short Stories. a Short Story Review by My Hadid" Criticism of Contemporary Arabic Politics. Year 8. Pp. 46-65. [In Persian].
Zainivand, T & Solati. S. (2017). "The Social Semiotics of al-Qumis al-Masrouq's Short Story Based on Holly Discourse Structures". Journal of Arabic Language and Literature. No. 16. Pp. 127-160. [In Persian].