نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد

3 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

میرال الطحاوی نویسنده مهاجر مصری در رمان‌هایش، با برگزیدن قهرمانان زن و شخصیت‌های متعدد زنان که همگی در یک وضعیت مشابه به سر می‌برند، به قصه پر رنج زنان سرزمینش که در سیطره سنت‌های گذشته گرفتار آمده‌اند، اهتمام ورزیده است. از این رو  رمان‌های الطحاوی می‌تواند  از منظر مضامین  فمینیستی مورد بررسی قرار بگیرد تا درک درستی از آنان به مخاطب القا شود. سؤال اینجاست که این نویسنده تا چه حد درون‌مایة آثارش را به زنان اختصاص داده و با توجه به سیطره میراث گذشته در رمان‌ها بیشتر به کدام طیف از طبقات زنان جامعه توجه نموده است.  برای این مهم، پژوهش حاضر بر آن است که با روش توصیفی-تحلیلی و با تأکید بر نقد فمینیستی و در نظر گرفتن مضامینی همچون یأس و ناکامی زنان، فقر و محرومیت و عدم جایگاه اجتماعی، نقش جسم زن در شرایط وی و از سویی پدیده ازدواج و عشق ورزی در جامعه مردسالار و زن ستیز و در نهایت روحیه متمردانه زنان برای دستیابی به شرایط بهتر، به بررسی رمان‌های الخباء، باذنجانة الزرقاء و بروکلین هایتس بپردازد. نتایج پژوهش حاضر، نشانگر این است که الطحاوی عمدتاً نگاهی خوش‌بینانه به زنان ندارد و همواره ناکامی و یأس زن را با نارضایتی از جسمش پیوند داده است. قهرمانان این رمان‌ها که اغلب نمودی از خود نویسنده هستند، در رویارویی با جامعه مردسالار، سرکشی و سنت‌شکنی را در پیش‌گرفته و خواهان توجه و برخورداری از حقوق و جایگاه اجتماعی شایسته در جامعه می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Feminist Themes in the Works of Miral al-Tahawi: A Study of the Novels The Tent, Blue Aubergine, and Brooklyn Heights

نویسندگان [English]

  • Elham Maryami 1
  • Ahmadreza Heidaryan Shahri 2
  • Bahar Seddighi 3

1 PhD Student of Arabic Language and Literature, Ferdowsi University of Mashhad

2 Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, Ferdowsi University of Mashhad

3 Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

Miral al-Tahawi is an Egyptian immigrant who has been instrumental in bringing feminism to the forefront of Arabic literature through her novels. She has drawn the attention of her readers to the discourse of active heroic women and has advanced the feminist view of women. Choosing female heroes and numerous female characters for her novels — who all live under similar circumstances — she has sought to address the troubled lives of the women of her homeland who have been trapped by past traditions. The world of al-Tahawi’s novels is a mixture of Arab traditions, the failed aspirations of Arab women, and the undeniable identity conflict of women in the modern world. Thus, to elicit an understanding from her novels, one can examine them from the perspective of feminism. The question is to what extent the author devotes her work to women, and, given the dominance of past legacies in the novels, which spectrum of women’s classes in society receives more attention. To understand this, the present article adopts feminist criticism to study motifs such as the implications of women’s despair, poverty, deprivation, and lack of social status in the novels The Tent, Blue Aubergine, and Brooklyn Heights. Employing a descriptive-analytical approach, the article scrutinizes the role of the female body in the condition of the women. It also studies marriage and lovemaking in patriarchal and misogynistic societies and the rebellious efforts of women to achieve better conditions. The results of the study indicate that al-Tahawi does not have an optimistic view of women and that she always links their frustration and despair with their dissatisfaction with their bodies. The protagonists of these novels, who are usually reflections of the author herself, in confronting their patriarchal societies, become rebellious and iconoclastic and demand attention and the right to have high social status.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Feminist criticism
  • Feminine writing
  • Miral al-Tahawi
  • The Tent
  • Blue Aubergine
  • Brooklyn Heights
آبرامز، مایرهوارد (1393)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، ترجمة مهدی شهسواری، خدمات فرهنگی کرمان.
آبوت، پاملا، والاس، کلر (1381)، جامعه‌شناسی زنان، ترجمه منیژه نجم عراقی، تهران: نشر نی.
ایریگارای، لوس (1381)، آن اندام جنسی که یک اندام نیست، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، از کتاب متن‌هایی برگزیده از مدرنیسم تا پسا مدرنیسم، تهران: نشر نی، چاپ دوم.
بحراوی، حسن (1983)، هل هناک لغة نسائیة فی القصة، مجله الآفاق، ص ۳۰.
برسلر، چارلز (1386)، درآمدی بر نظریه ها و روش های نقد ادبی، ترجمه مصطفی عابدینی، تهران: نیلوفر.
بهبهانی، مرضیه، میرال الطحاوی، از خیمه تا بادنجان کبود، فصلنامه تخصصی کتاب ماه ادبیات و فلسفه، ۶۱، ۴۸-۴۹.
تانک، رزمری (1387)، درآمدی جامع بر نظریه های فمینیستی، ترجمه منیژه نجم عراقی، تهران: نشر نی.
الحیدری، ابراهیم (2011)، النظام الأبوی و إشکالیة الجنس عند العرب، دارالساقی.
دوبووار، سیمون (1382)، جنس دوّم، ترجمه قاسم صنعوی، جلد اوّل و دوم، تهران: توس.
سلدن، رامان (1990)، النظریة الأدبیة المعاصرة، ترجمه جابر عصفور، دارالفکر، الطبعة الاولی.
ــــــــــــــ (1994)، النظریة النسویة النفسانیة فی الادب، ترجمه سعید الغانمی، مجله الکتابات المعاصرة، بیروت.
زیدان، جرجی، تاریخ الآداب اللغة العربیة، بیروت: دار مکتبة احیاء التراث، ۱۹۶۷.
الطحاوی، میرال (2001)، الخباء، القاهرة: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
ــــــــــــــ (2010)، بروکلین هایتس، بیروت: دارالکتب.
ــــــــــــــ الباذنجانة الزرقاء، منتدی مکتبة الاسکندریة، دون تا.
غیبی، عبدالأحد، بدخشان، رؤیا (1395)، جلوه‌های تأثیرپذیری میرال الطحاوی از فروغ فرخزاد در رمان بروکلین هایتس، کاوشنامه ادبیات تطبیقی، 24(6).
ــــــــــــــ (1395)، واکاوی تکنیک‌های داستانی در رمان فمینیستی «بروکلین هایتس» اثر «میرال الطحاوی»، 24(7).
فالر، راجر (1390)، زبان‌شناسی و رمان. ترجمه محمد غفاری. تهران: نشر نی.
فایز السیوف، نبیلة (2002)، قضایا المرأة بین الصمت و الکلام فی الروایة النسویة العربیة، کلیة الدراسات العلیا، الجامعة الأردنیة.
فریدمن، جین (1383)، فمینیسم، ترجمه فیروزه مهاجر، چاپ دوم، تهران: آشیان.
لایکوف، جورج، جونسون، مارک (2016)، فلسفة فی الجسد الذهن المتجسد و تحدیه للفکرالغربی، ترجمه و تقدیم عبدالمجید جحفة، بیروت، دارالکتاب الجدید.
محمدپور، احمد، علیزاده، مهدی (1390)، زنان و فرهنگ فقر، مجله علوم اجتماعی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد.
مفرح، سعیدة (1994)، الرجال أیضا یکتبون الادب النسائی، جریدة القدس العربی، سنة ۶، ص ۶.
مکاریک ریما، ایرنا (1393)، دانشنامه نظریه های ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگه.
ﻫﺎم، ﻣﮕﻲ (1382)، ﻓﺮﻫﻨﮓ نظریه‌های فمینیستی، ﺗﺮﺟﻤﺔ ﻓﻴﺮوزه ﻣﻬـﺎﺟﺮ و ﻫﻤﻜـﺎران، ﺗﻬﺮان: ﺗﻮﺳﻌﻪ.
العید، یمنی (1975)، مساهمة المرأة فی الانتاج الادبی، مجلة الطریق، ص ۶۶.
عبد الموجود، حسن (2011)، میرال الطحاوی فی حوار عن الخیانة السیرة و الأهل.. و المرأة الجدیدة التی خلقتها الغربة.                                                                                          www.masrees.com
Sellers, S. (1989). Writing woman: Hélène Cixous' political ‘sexts’. Women’s Studies International Forum, 9(4), 443-447.