نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مهدی شاهرخ ¹
• حمیده فقیه عبداللهی ²

¹ استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه مازندران

² دانش‌آموخته کارشناسی ‌ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه مازندران

چکیده

مکان یکی از مهم‌ترین عناصر کلی شعر است که عناصر دیگر شعر در آن نهفته و نزد بسیاری از شاعران حضوری قوی دارد، به‌طوری که بخشی از زندگی آن‌ها را تحت‌تأثیر خود قرار داده است. شاعران مقاومت با توجه به این عنصر، علاقه زیادی به بهره‌گیری از آن در اشعار خود نشان داده‌اند که این امر، تا حدود زیادی به عواطف و احساسات‌شان نسبت به آن مکان خاص و یا شناخت آن‌ها نسبت به هویّت ملی‌شان ارتباط دارد. زیرا شعر شاعران مقاومت بازتاب حوادث واقعی زندگی و جامعه آن‌ها بوده و چون خودشان دشواری‌های ناشی از مقاومت در برابر ظلم و استبداد را از عمق جان درک کرده‌ و با دشواری‌های تبعید و تعقیب و جایجایی مداوم روبرو بوده‌اند، عنصر مکان در شعرشان جایگاه برجسته‌ای دارد، یحیی سماوی شاعر معاصر عراقی، از پیشگامان شعر عربی و یکی از رزمنده‌های انتفاضه مردم جنوب عراق علیه نظام بعثی در سال 1991م بود که از آن زمان تاکنون درنتیجه موضع سیاسی خود، سال‌ها در تبعید و به دور از میهن خود زیسته است، از همین جهت مکان در شعر وی از اهمیت بالایی برخوردار است. این پژوهش با تکیه بر روش وصفی- تحلیلی، به بررسی مکان و کارکردهای معنایی آن در شعر شاعر مقاوم عراقی، یحیی سماوی می‌پردازد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که یحیی سماوی که از بارزترین شاعران معاصر عربی است، اهتمام ویژه‌ای به مکان داشته و این عنصر مجموعه‌های شعری سماوی را از وجوه مختلفی تحت‌تأثیر قرار داده است. حضور شاعر در دوران حکومت بعث عراق در میهنش و مهاجرت از آن و سپس اشغال عراق توسط آمریکایی‌ها، سبب گردید سماوی توجه ویژه‌ای به عراق و شهرهای آن داشته باشد. هدف یحیی سماوی در اشاره به این مکان‌ها، کارکردهای مختلفی چون ابراز عشق، دلتنگی، نفرت و مرثیه‌سرایی برای آن‌ها، بوده و تلاش کرده است تا از این طریق هویت ملی و عواطف و احساسات شخصی‌اش را به تصویر بکشد.

کلیدواژه‌ها

• کارکردهای معنایی
• مکان
• یحیی سماوی
• شعر مقاومت عراق
• شعر معاصر عربی

عنوان مقاله [English]

Locales and Their Implications in the Poetry of Yahya al-Samawi

نویسندگان [English]

• Mehdi Shahrokh ¹
• Hamideh Faghih Abdolahi ²

¹ Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, University of Mazandaran

² M.A. Graduate in Arabic Language and Literature, University of Mazandaran

چکیده [English]

Locale is one of the most important elements of poetry. In resistance literature, places have different semantic functions, depending on the emotions of the writer towards those places. These places are sometimes reminiscent of nostalgic childhood memories and a relief from the current pain and alienation, and sometimes express the poet’s intense interest in or hatred for the characters or events that are related to these places. Because resistance poets reflect the actual events of their lives and societies, and as they themselves have deeply felt the difficulties of resisting oppression and tyranny and have faced the difficulties of exile and persecution, the element of locale is prominent in their poetry. Yahya al-Samawi, a contemporary Iraqi poet, was one of the pioneers of Arabic poetry and one of the members of the Intifada in southern Iraq against the Baathist regime in 1991. Since then, as a result of his political stance, he has lived far from his homeland in exile. His experiences during the Iraqi Baath regime and his emigration followed by the occupation of Iraq by Americans led al-Samawi to pay special attention to Iraq and its cities. Therefore, the element of place is of great importance in his poetry. He consciously makes use of places in his poems to express different feelings such as love, homesickness, hatred, and praise, to recall his good memories and heal his pains, and to resist the oppressors and liberate his homeland. Therefore, this paper adopts a descriptive-analytical method to examine this element and its implications in his poetry.

کلیدواژه‌ها [English]

• Semantic function
• Locale
• Yahya al-Samawi
• Resistance literature
• Contemporary Arabic poetry