نقد و بررسی نسخه خطی «زبدة الإعراب» تألیف عبدالله بن محمد عالم ناشناخته قرن دوازدهم هجری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران

2 دانشیار بازنشسته گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران

3 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران

چکیده

نسخه‌های خطی میراث مکتوب و برجای‌مانده گذشتگان است و ارزش و اهمیت حفظ این آثار بر هیچ‌کس پوشیده نیست. نسخه خطی زبدة الإعراب تألیف عبدالله بن محمد، کتابی است حاوی مباحث صرفی و نحوی که به طور ویژه به اعراب و شرح مختصر کتاب إظهار الأسرار فی النحو نوشته محمد بن پیرعلی بن اسکندر برکوی می‌پردازد. این اثر، گذشته از ارزش فنی، آموزشی و علمی‌اش، از آن جهت که نخستین اعراب نگاشته شده بر کتاب إظهار الأسرار است شایسته توجه و تصحیح و نقد است. شایان ذکر است إظهار الأسرار از مهم‌ترین کتب علمی و آموزشی نحوی در مدارس دینی ترکیه به شمار می‌آید. از زبدة الإعراب چهار نسخه در کتابخانه‌های سراسر دنیا به دست آمده است که یکی از آن‌ها در کتابخانه مجلس شورای اسلامی کشور عزیزمان ایران نگهداری می‌شود. نسخه‌های دیگر این اثر، در کتابخانه‌های بزرگی چون کتابخانه ملی فرانسه و کتابخانه دانشگاه ملک فیصل عربستان موجود است.
این مقاله با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی، ضمن بیان شرح حالی از مؤلف إظهار الأسرار و مؤلف زبدة الإعراب، نسخه زبدة الإعراب را کامل و جامع معرفی می‌کند. سپس از محاسن، معایب و ویژگی‌های فنی آموزشی این نسخه که در جریان مقابله، تحقیق و تصحیح به دست آمده است، گزارشی ارائه خواهد داد. از آنجا که تاریخ کتابت دو نسخه از نسخه‌های موجود نامعلوم است و تاریخ کتابت دو نسخه دیگر نیز با زمان تألیف کتاب فاصله زیادی دارند، تشخیص نسخه نخست و اصل دشوار است؛ از همین رو، از مهم‌ترین نتایج این مقاله، دریافت بهترین روش تصحیح این نسخه خطی است.

کلیدواژه‌ها

ادب عربی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 13 بهمن 1399

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار