نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی

2 دانشجوی کارشناسی ارشد مترجمی عربی دانشگاه رازی

چکیده

رمان شرفة العار، روایتگر زندگی شخصیّت­هایی با سرمایه­ها و استعدادهای ذاتی و اکتسابی متفاوت است که در میدان مشترک تولید فرهنگی بر اساس خصلت و سرمایه­ای که در اختیار دارند، در کنار هم یا در نفطۀ مقابل هم، به رقابت و ایفای نقش می‌پردازند تا در فضای اجتماعی به منزلتی نمادین دست یابند. روش انجام این پژوهش به‌صورت توصیفی-تحلیلی، با تکیه بر مفاهیم جامعه­شناختی بوردیو است. نتایج این پژوهش حاکی از این است که شخصیّت­های رمان شرفة العار از حیث مالکیّت سرمایۀ فرهنگی و اقتصادی ضعیف هستند و تنها منار است که از تحصیلات دانشگاهی، مطالعه و حضور در اماکن فرهنگی از سرمایۀ فرهنگی نسبتاً مناسبی برخوردار است و این سرمایه را با اشتغال، به سرمایۀ اقتصادی زیادی تبدیل می­کند؛ امّا در بازتولید سرمایۀ اجتماعی و سرمایۀ نمادینِ شهرت، با بحران داغ ننگ روبه‌رو می­شود. گفتمان کژآئین از نظر مالکیّت بر سرمایۀ اجتماعی و نمادین، به‌شدّت غنی است؛ به­ طوری که امین و سالم در اکثر کنش­های خویش، نگران قضاوت‌شدن از سوی اطرافیان و همسایگان هستند و با بازتولید سرمایه­های منفی بی­اعتمادی، خیانت و خشونت و بر اساس قاعدۀ مشروعیّت «قتل برای دفاع از حیثیّت»، در مسیر سیر صعودی منار (قهرمان زن) قرار می­گیرند و او را از میدان حذف می‌کنند تا سرمایه به نفع امین و عمو سالم، نمایندگان گفتمان کژآیین، به دستاورد معنوی «حیثیّت و غیرت» تبدیل ­شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Sociological Reading of the Novel Sharafat al-Aar based on the Capital and Character of Social Actors in the Field of Cultural Production

نویسندگان [English]

  • Mohammadnabi Ahmadi 1
  • Edris Mohamadi 2

1 Associate Professor of Arabic Language and Literature, Razi University

2 Master Student of Arabic translation, Razi University

چکیده [English]

The novel Sharafat al-Aar narrates the lives of characters with different inherent and acquired capitals and talents who compete and play together in the common field of cultural production based on their character and capitals, or on the opposite side. They play a role to achieve a symbolic status in the social space. The nature of this research method is descriptive-analytical, relying on Bourdieu's sociological concepts. Findings show that the discourse of debauchery is weak in terms of ownership of cultural capital and very rich in terms of social and symbolic capital. Negative social capital in this discourse becomes actions that reproduce betrayal and violence, and the true discourse of religion, despite its intellectual character, achieving social status and the acceptable richness of cultural and economic capital, Faced with a hot crisis of stigma, the “murder for the defense of dignity” rule is removed from the scene under the rule of legitimacy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sociology
  • Bourdieu Theory
  • Sharafat al-Aar
  • Ibrahim Nasrallah
اخباری، صدیقه (1393)، «نوع­شناسی تطبیقی رمان نو در ادبیّات فارسی و عربی با تکیه بر دو رمان هیس (محمّدرضا کاتب) و حارس المدینة الضائعة (ابراهیم نصرالله)»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه بیرجند.
بزاز، عبدالکریم (2007)، «علم الاجتماع  بیار بوردیو»، اطروحة الدکتوراه، الجزائر، جامعة منتوری.
بوردیو، بی­یر (2009)، هیمنة الذکوریّة، ترجمة سلمان قعقرانی، بیروت، المنظمظ العربیّة للترجمة.
ــــــــــــــ (2012)، مسائل فی العلم الاجتماع، ترجمة هناء صبحی، الإمارات، هیئة أبوظبی للسیاحة و الثقافة.
ــــــــــــــ (1389)، نظریۀ کنش؛ دلایل علمی و انتخاب عقلانی، ترجمۀ مرتضی مردی­ها، چاپ سوم، تهران، نقش و نگار.
ــــــــــــــ (1390)، تمایز (نقد اجتماعی و قضاوت­های ذوقی)، ترجمۀ حسین چاوشیان، تهران، ثالث.
دلشاد، شهرام (1392)، «تداخل ژانرهای ادبی رمان­های ابراهیم نصرالله (بررسی موردی رمان پادشاه منطقة الجلیل)»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.
دورکایم، امیل (1988)، قواعد المنهج فی علم الاجتماع، ترجمۀ د. محمود قاسم، الإسکندرة، دار المعرفة الجامعیّة.
سرباز، حسن و سیدحسین آریا دوست (1390)، «إبراهیم نصرالله وتجربته الروائیة»، کاوش‌نامۀ ادبیات تطبیقی (نقد و ادبیات تطبیق سابق)، سال اول، زمستان، ش 4، 55-73.
سلیمی، علی و مصیب قبادی (1392)، «تحلیل رمان طفل الممحاة اثر ابراهیم نصرالله از منظر پیوند میان باورهای دینی و رئالیسم»،مطالعات داستانی، دورۀ 2،پیاپی 5، آذر،  ش 1، 68-81.
سنینة، محمّد و هشام معیّری (2017)، «محاولة فی فهم سوسیولوجیا الهیمنة (قراءة فی فکر بییر بوردیو)»، مجلّة العلوم الاجتماعیة و الانسانیّة، العدد 17، 110-120.
شوفالیه، ستیفان و کریستیان شوفیری (2013)، معجم بوردیو، ترجمة د. الزهرة ابراهیم، سوریه، دار الجزائریّه السوریه.
شوی، اورزولا (1995)، أصل الفروق بین الجنسین، ترجمة بوعلی یاسین، الطبعة الثانیة، سوریة، اللازقیّة دار الحوار.
صیادانی، علی و همکاران (1400)، «جلوه­های تمایز در رمان اللص و الکلاب بر اساس الگوی جامعه‌شناختی پیر بوردیو»، ادب عربی، دورۀ 13، زمستان، ش 4، 109-128.
عرب، عباس و امید ایزانلو (1394)، «نقد جامعه‌شناختی شعر عدیّ بن زید عبادی»، ادب عربی، دورۀ 8، بهار، ش 1، 1395، 241-262.
علی، علیوة (2018)، «الصراع وادارة الصراع عند کلّ من آلان توران، بیار بوردیو، میشال کروزیه»، الرسالة للدراسات والبحوث الانسانیّة، العدد 9، 140-150.
غیاثی، بی‌بی زهره (1387)، «نوگرایی در آثار ادبی ابراهیم نصرالله»، پایان­نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرّس.
گرنفل، مایکل (1389)، مفاهیم کلیدی بوردیو، ترجمۀ محمّدمهدی لبیبی، تهران، افکار.
نصرالله، ابراهیم (2010)، شرفة العار، بیروت، دار العربیّة للعلوم.
لعرینی، صلاح الدین (2014)، «مفهوم الهابیتوس عند پییر بوردیو»، مجلّة العلوم الاجتماعیّة، العدد 9، 62-71.