نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه پیام نور

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان

چکیده

تصویرگونگی که پیوند انگیختۀ دال و مدلول را نشان می­دهد، به‌عنوان عاملی برون­زبانی، ساختار زبان را متأثر از ادراک حسی انسان از جهان خارج می­داند. این اصل نشانه­شناختی، از مهم­ترین ارکان زیبایی­شناسی و عمده­ترین ابزارهای انتقال معنا در شعر نزار قبانی به شمار می­رود؛ بنابراین، هدف از انجام پژوهش حاضر آن است که در چارچوب نظریۀ نمادپردازی آوایی هینتون و همکارانش، سطوح گوناگون تصویرگونگی آوایی در اشعار قبانی بر روی پیوستاری از بالاترین تا پایین­ترین درجۀ شفافیت ترسیم شود. نتایج پژوهش نشان می­دهد گونه­های مختلف نمادپردازی آوایی در سروده­های این شاعر عبارت‌اند از: عینی، تقلیدی، ترکیبی و قراردادی. در قصاید او نشانه­های عینی شامل اصوات عاطفی و عبارت­های ندا، تعجب و ...، دارای بیشترین میزان تصویرگونگی هستند. پس از آن به‌ترتیب، نمادهای تقلیدی در قالب الفاظ نام­آوا، نشانه­های ترکیبی که به‌صورت تکرار واکه یا همخوانی خاص مشاهده می­شوند و نمادهای قراردادی که با توالی واج­های معین شکل می­گیرند، در جایگاه­های دوم، سوم و چهارم پیوستار قرار می­گیرند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Sound Symbolism Continuum in Nizar Qabbaniˈs Poetry; Based on Hintonˈs Theory

نویسندگان [English]

  • Shahla Shakibaee far 1
  • Roho allah Saiiadi nejad 2

1 Assistant Professor of Arabic Language and Literature, Payame Noor University of Zahedan

2 Associate Professor of Arabic Language and Literature, Kashan University

چکیده [English]

Iconicity which represents the aroused link between a significance and a signifier, considers the language structure influenced by human's emotional perception from the outside world as a metalanguage factor. This principle is considering the sign of a cognition from the most important beautification elements and the most main tools of transmission of meaning in Nizar Qabbani's poem. In this regard, the present research is accomplished aiming to be characterized different levels of phonetic arousal in the poet's poems on an appendix from the highest to the lowest degree of clarity in the framework of phonetic symbolism theory by Hinton & et, al.The analysis of Qabbani poems based on the continuum proposed by Hinton and his colleagues is important because by relying on this method in an objective and coherent way and based on modern scientific principles, we can examine the phonetic significance of signs and determine their degrees of arusal. Explained the linguistic forms with their examples in real world; therefore, in the present stydy, we try to examine different types of arusal from the highest to the lowest degree of clarity in Qabbani poems according to Hintonˈs phonetic symbolism pattern and answer these qustions. Be: what are the types of principal signs in Nizar Qabbaniˈs poem? Can signs be placed on a continuum from the ultimate arusal to the ultimate symbolism? Dose the imagery of Qabbaniˈs signs and poetry contradict the principle of optional words? The research results represent that different kinds of phonetic symbolism in Qabbani's poem are: objective, imitative, combinational and conventional. The objective signs in the poet's poems include emotional sounds and expressions of interjection, surprise and ... contain the most level of iconicity. Then, sequentially, imitative symbols in the form of words, onomatopoeia,  combinational signs which are observed in the form of vowel repetition or special correspondency, and conventional symbols which are formed with sequence of certain phonemes, are ranked in second, third and fourth position of the continuum.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iconicity
  • Clarity
  • Darkness
  • Hinton
  • Nizar Qabbani
باطنی، محمدرضا (۱۳۷۵)،کلمات تیره و شفاف؛ بحثی در معناشناسی، تهران، آگاه.
حمیدبیاتی، سنا (۲۰۰۷)، التنغیم فی القرآن الکریم؛ دراسة صوتیة، بغداد، مرکز احیاء التراث العلمی العربی.
خزعلی، انسیه و همکاران (۲۰۱۶)، «ارتباط صوت و معنی در قرآن کریم؛ پژوهشی در سوره نبأ»، ادب عربی، ش ۱، ۹۵-۱۱۶.
خسروی، کبری و همکاران (۱۳۹۱)، «فراخوانی شخصیت‌های ادبی و دینی»، لسان مبین، سال سوم، ۱۳۹-۱۶۲.
خضری، علی و همکاران (۲۰۱۷)، «البنیة الصوتیة فی شعر توفیق زیاد، هنا القصیدة الباقون»، البحوث فی اللغة العربیة و آدابها، العدد ۱۶، ۳۷-۵۹.
زارع، آفرین و همکاران (۱۳۹۱)، «تحلیل آوایی در صحیفۀ سجادیه (با تاکید بر دعای استعاذه)»، پژوهش‌های قرآن و حدیث، ش ۱، ۷۱-۹۱.
السعران، محمود ( ۱۹۹۷)، علم اللغة، قاهرة، دار الفکر العربی.
شریفی، شهلا و لیلا عرفانیان قونسولی (۱۳۹۱)، «مقایسۀ انگیختگی آوایی در فاصلۀ زمانی دویست‌ساله»، مطالعات بلاغی، ش ۵، ۱۰۳-۱۲۰.
شریفی‌مقدم، آزاده و حسین مهرآرا (۱۳۹۷)،«پیوستار نمادپردازی آوایی در اشعار حافظ بر مبنای نظریۀ هینتون»، زبان‌پژوهی، ش  ۲۸، ۵۹-۸۵.
شریفی­مقدم، آزاده و وحیده ابوالحسینی­زاده (۱۳۹۲)، «انگاره­های تصویرگونه در گونه گفتاری کرمان»، مجموعه مقالات هشتمین گردهمایی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران، ۱-۱۴، زنجان، انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران.
صالح، صبحی (۲۰۰۹)، دراسات فی اللغة، بیروت، دار العلم.
طالبی قره قشلاقی، جمال (۱۳۹۵)،«التحلیل الصوتی و الدلالی فی قصیدة بلقیس لنزار قبانی:مقاربة فی ضوء منهج الصوتی»، الجمعیة الإیرانیة للغة العربیة و آدابها، العدد ۴۰، ۷۹-۹۸.
الطیب، عبدالله (۲۰۰۰)، المرشد الی فهم اشعار العرب و صناعتها، بیروت، دار الفکر.
عباس، حسن (۱۹۹۸)، خصائص الحروف العربیة و معانیها، سوریة، اتحاد کتاب العرب.
عبدی، صلاح­الدین و جواد محمد­زاده (۱۳۹۶)، «أسلوبیة الموسیقی فی أشعار نزار قبانی مجموعتا الرسم بالکلمات و هکذا أکتب تاریخ النساء»، ادب عربی، ش ۱، ۲۱۱-۲۳۰.
علی‌الصغیر، محمدحسین (۲۰۰۰)، الصوت اللغوی فی القرآن، بیروت، دار المؤرخ العربی.
غنیمی الهلال، محمد (۲۰۰۱)، النقد الادبی الحدیث، قاهرة، نهضة مصر.
قائمی، مرتضی و همکاران،(۱۳۹۲)، «بررسی جایگاه آواها در حرکت‌بخشی به تصاویر ادبی صحنه‌های قیامت»، پژوهش‌های میان‌رشته‌ای قرآن کریم، ش 1، ۲۳-۳۸.
قبانی، نزار (۱۹۹۸)، الاعمال الشعریة الکاملة نزار قبانی، ج 1، 3 و 4، بیروت، منشورات نزار قبانی.
قویمی، مهوش (۱۳۸۳)، آوا و القا؛ رهیافتی به شعر اخوان ثالث، تهران، هرمس.
گلستانه، سالم (۱۳۹۴)، «بررسی سروده­های نزار قبانی از دیدگاه نقد فرمالیستی؛ مطالعۀ موردی دیوان حبیبتی و الرسم بالکلمات»، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی.
گیرو، پی‌یر (۱۳۹۳)، نشانه‌شناسی، ترجمۀ محمد نبوی، تهران، آگاه.                     
المازنی، عبدالقادر (۱۹۹۰)، الشعر غایاته ووسائطه، تحقیق فائز الترحینی، بیروت، دار الفکر البنانی.
مشایخی، حمیدرضا و زینب خدادادی (۱۳۹۱)،«بررسی هنجارگریزی در بخشی از اشعار قبانی»، نقد ادب عربی معاصر، ش ۲، ۵۱-۷۹.
مشکوةالدینی، مهدی (۱۳۷۴)، ساخت آوایی زبان، مشهد، دانشگاه فردوسی.
وحیدیان­کامیار، تقی (۱۳۷۵)، فرهنگ نام‌آوایی فارسی، مشهد، دانشگاه فردوسی.
الورقی، السعید (۱۹۸۴)، لغة الشعر العربی الحدیث، بیروت، دار النهضة العربیة.
یخلف، فایزة ( ۲۰۱۲)، سیمیائیات الخطاب و الصورة، بیروت، دارالنهضة العربیة.
 
Anderson,E.R.(1998), A dictionary of  iconism, London, Associated press.
Chandler,D. (1994), semiotics For biginers-Accessible and Thorough  English  online, new Zealand, ministry  of education.
Gamkralidze,th.(1974), “The problem of larbitrar du sing”,  Language, No 50, 102-111.    
Gensini,s.(1995), “Criticism of Arbitrariness of Language”, in libniz and voice and the natural philosophy of language, simone.r, 3-19.
Haiman,j.(1980), Iconicity in syntax, Amesterdam, john benjamins publishing company.
Hinton,l. Nichols &j.&ohala,j.(1994), Sound symbolism, New York, Cobridge university press.
Pierce, C.S.(1960), collected Writing (C. Hartshorn, P. Weiss and A.W.Burks. Ed), Cambridge, university press.
Saussur,F.de.(1974), Course in General Lingustics, London, Fontana.